سخنرانان: دکتر جعفر عبدالملکی و  حامد معینی‏ پناه

تاریخ برگزاری: 27 دی 94

نشست تخصصی «نقشه نفوذ شبکه ماهواره‏ای جِم (GEM) با موضوع سبک زندگی ایرانی - اسلامی» روز یک‏شنبه 27دی 94 با حضور دکتر جعفر عبدالملکی و  حامد معینی ‏پناهدر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.

در ابتدای این نشست دکتر عبدالملکی با مروری بر تاریخچه گروه جِم، گفت:مجموعه شبکه‏های جِم مربوط به بخش «گروه موسیقی و سرگرمی عمومی بریتانیا» است کهگروه جِم آن را در سال 1385 در لندن راه‏اندازی نمود. بعد از مدتی، در سال 1386دفتر مرکزی گروه به کشور امارات متحده عربی (دبی) منتقل گردید. اکثر برنامه‎‏هایجِم با کیفیت اس‏دی و اچ‏دی پخش می‏شود. هم اکنون گروه جِم دارای 19 شبکه است کهبه صورت عمومی و تخصصی برنامه پخش می‏کنند. 

عبدالملکی گفت: آرایش رسانه‏ایشبکه جِم عبارت است از: شبکه‏های تخصصی، شبکه‏های عمومی و شبکه‏های فیلم و سریال.شبکه‏های تخصصی متشکل از شبکه جِم میفا، جِم لایف، جِم اِس‎‏تی، جِم جونیور، جِمتین، جِم اِکونومی و جِم اِجوکیشن است. شبکه‏های عمومی که بیشتر با موضوع اقوامبرنامه پخش می‏کنند، متشکل از شبکه‏های جِم عربی، جِم کُرد، جِم آذربایجان، جِموان و جِم فامیلی هستند. شبکه‎های فیلم و سریال نیز از شبکه ریوِر، روبیکس،اونیکس، جِم کلاسیک، جِم بالیوود و جِم سِریز تشکیل شده است.

وی افزود: این شبکه برای رسیدن به اهداف مورد نظر خود، از قالب‏های مختلفیهمچون قالب فیلم و سریال استفاده می‏کند و جامعه هدف خود را به دو دسته بزرگسالان و کودکان تقسیم کرده است. اهدافعمده‏ای که این شبکه در ژانر فیلم و سریال برای مخاطب بزرگسال دنبال می‏کند، عبارتنداز: خیانت، ترغیب فردگرایی، مخدوش کردن چهره مسلمانان، روابط آزاد زن و مرد، تقابلبا خانواده، تجمل‏گرایی و تنوع‏طلبی، پوچ‏گرایی، روابط نامشروع قبل از ازدواج،قرائت جدید از اسلام، کینه و انتقام و عشق مثلثی.

در ژانر فیلم و سریال برای کودکان، اهداف عمده‏ای که دنبال می‏شودعبارتند از: ترویج مدگرایی، پنهان‏کاری از بزرگترها، ترویج همجنس‏بازی، ترویجخوش‏گذرانی، رابطه آزاد دختر و پسر، زیر پا گذاشتن اخلاق، ترویج درگیری و خشونت،تقابل با والدین و رسیدن به عشق به هر قیمتی.

وی گفت: در قالب برنامه‏های مستند که بسیار مورد توجه شبکه جِم است،یکی از اهداف مورد نظر، ترویج سبک زندگی غربی است که به طور عمده از طریق تبلیغمحصولات فناورانه و مفرح غربی انجام می‏گیرد. ترویج لذت‏گرایی، عادی‏سازی مصرفخوراک حرام، تبلیغ اشرافی‏گری، القاء ناکارآمدی دین و ترویج آداب و سنن غربی ازدیگر اهداف برنامه‏های مستند گروه جِم هستند.

وی در ادامه و با اشاره به بخش‏های خبری شبکه جِم، تأکید کرد: برداشتیکه معمولاً از بخش‏های خبری وجود دارد، گویندگانی خشک و رسمی است که هنوز دربخش‏های خبری ما این قاعده وجود دارد. اما بخش‏های خبری شبکه جِم عمدتاً مبتنی برنرم‏خبر است و اخبار منفی از شبکه جِم پخش نمی‏شوند و تنها اخبار کاملاً مثبت ازفضای داخلی کشور پوشش داده می‏شوند. اخبار تعارضات سیاسی یا مشکلات فرهنگی بههیچ‏وجه در این شبکه پخش نمی‏شوند. نکات عمده‏ای که در بخش‏های خبری وجود دارد،عبارتند از: الگوسازی از طریق پرداختن به چهره‏ها و ستاره‏ها، معرفی افراد ایرانیشاغل در کشورهای غربی به عنوان ایرانی موفق، جذب حداکثری مخاطب با استفاده از خبر – سرگرمی،پرداختن گسترده به نرم‏خبرها، پرهیز از تحریک حس دافعه مخاطبان، عدم ورود به مسائلاختلافی در حوزه سیاست، پرهیز از پخش تصاویر منافی عفت در خبر، تحریک حسزیبایی‏طلبی در مخاطبان با استفاده از تنوع رنگ در استودیو و گزارش‏های تصویری،بهره‏گیری از مجریان جوان و خوش‏چهره و استفاده از موسیقی‏های جذاب و نشاط‏آور.

عبدالملکی گفت: در بخش موسیقی نیز که بسیار مورد توجه این شبکه است،عمده‏ترین اهدافی که دنبال می‏شود، عبارتند از: قبح‏زدایی از خطوط قرمز دینی واخلاقی از طریق همجنس‏گرایی، روابط آزاد دختر و پسر، نوع پوشش و خوانندگی زنان،ترویج گفتمان‏های فمنیستی، ترویج مصرف‏گرایی و مدگرایی و تبلیغ سبک‏های پوشش وآرایش.

یکی دیگر از موضوعاتی که بسیار مورد توجه شبکه جِم است، بحث آشپزی است.ظاهر امر نشان می‏دهد که این برنامه جنبه سرگرمی دارد و به منظور آشنا کردن مخاطبانبا سبک‏های مختلف آشپزی است؛ ولی اهداف عمده‏ای که از این برنامه رصد شده است،عبارتند از: قبح‏زدایی از غذاهای حرام، اسراف در مصرف مواد خوراکی، لذت‏گرایی،ترویج خوراک غیر بومی و مادی‏گرایی.

حوزه سلامت و زیبایی نیز مورد تاکید این شبکه است و اهداف عمدهبرنامه‏های این حوزه عبارتند از: ترویج مصرف‏گرایی، ایجاد هیجانات جنسی و عاطفی،رقابت برای افزایش جذابیت جنسی، توجه افراطی به بدن و تجمل‏گرایی.

جعفر عبدالملکی در پایان سخنانش گفت: مواردی که ذکر شد، خلاصه‏ای ازبخش‏های مختلف شبکه جِم است که در قالب‏های مختلف توسط گروه جِم دنبال می‏شود و بهصورت یک نظام جامع، مورد نظر آنهاست. هدف عمده‏ دست‏اندرکاران گروه جِم، تأثیرگذاریبر سبک زندگی ایرانی – اسلامی است و تمام بخش‏ها اعم از بخش‏های خبری، فیلم وسریال، برنامه‏های مستند، برنامه‏های موسیقایی و برنامه‏هایی که برای زیبایی ومدیریت بدن تهیه، تولید و پخش می‏شوند، همه مکمل هم هستند و همه این برنامه‏ها باارزش‏هایی که در جامعه ما وجود دارند، در تعارض هستند.

در ادامه این نشست، دیگر سخنران این جلسه، حامد معینی‏پناه یادآور شد:در خرداد سال 94 گروه جِم، دو شبکه جِم اسپرت و جِم تراول را با هم ادغام و شبکهجِم اِس‎‏تی را راه‏اندازی کرد. بعد از این تغییر، در مرداد 94 نیز دو شبکه دیگرراه‏اندازی شد؛ در مرحله اول، شبکه جِم تین برای مخاطبان 14 تا 24 سال تأسیس شد.با این شبکه به حوزه نوجوانان ورود پیدا کردند و برنامه‏های این شبکه از نظرکیفیت، سبک جهانی و برنامه‏های روز جهان، بسیار بالاتر از شبکه‏های دیگر بود. درمرحله بعد، شبکه جِم سِریز را راه‏اندازی کردند که این شبکه، 24 ساعته در حال پخشسریال است و به عنوان یک شبکه برتر در حوزه سریال است.

وی گفت: با اینکه گروه جِم ادعا می‏کند که برای کل جمعیت خاورمیانهبرنامه می‏سازد و هدف، فقط مردم ایران نیستند ولی با نگاهی به پازل چیده شده توسط گروه جِم، متوجه می‏شویم کهبرای قومیت‏های ایران برنامه‏ریزی کرده‏اند و با این هدف، جِم عربی را در مردادماهراه‏اندازی کردند. در شهریور سال 94 شبکه جِم Az1 را با زبان آذری آغاز به کار کرد. بررسی برنامه‏هایشبکه Az1نشان می‏دهد که شبکه‏های Az2 و Az3 نیز در راه است. در همان ماه، جِم فامیلی را نیز تأسیس کردند. درمهرماه هم دو شبکه دیگر به نام‏های جِم اِجوکیشن و مدرن اِکونومی به فهرست خود اضافه کردند که به این ترتیب جمع شبکه‏های گروه جِم  به 19 شبکه ‏رسید. 

معینی‏پناه با اشاره به نحوه برنامه‏سازی در شبکه جِم اِجوکیشن،گفت: نکته جالب در این شبکه این است که به هیچ وجه برنامه جنسی در آن وجود ندارد ومواردی که در شبکه‏های دیگر به عنوان خط قرمز رعایت نمی‏شود، در این شبکه خط قرمزاست. می‏توان گفت که جِم اِجوکیشن، شبکه خوبی برای جذب مخاطب به سوی ماهواره است ویک نوجوان یا جوان، با این تفکر که می‏خواهد از ماهواره استفاده علمی کند، اینشبکه را می‏بیند. این شبکه با برنامه‏های علمی خوبی که پخش می‏کند، طعمه خوبی برایجذب مخاطب است.

وی افزود: شبکه مدرن اِکونومی یا اقتصاد نوین نیز روی سبک زندگی تمرکزدارد و در طول دو ماه اول پخش خود، دو برنامه در جدول پخش خود داشت؛ اولین برنامه،معرفی 10 ماشین برتر دنیا بود که مخاطب در طول یک ساعت پخش این برنامه، با 10ماشین به روز، به قیمت و با امکانات خیلی بالا آشنا می‏شد. برنامه دیگر، خانه‏هایرویایی نام داشت. تأثیر این دو برنامه روی جوانان،  به این صورت بود که جوانی با داشتن یک شغل ودرآمد معمولی، دائم در حال تماشای خانه‏ها و ماشین‏های میلیاردی بود و رویای دستیافتن به آنها را در سر می‏پروراند.

وی گفت: کار جالب دیگری که گروه جِم در پیش گرفته است، تولید بخش‏هایخبری است. این بخش‏ها، حاوی خبرهای مثبت است و در آن هیچ نوع خبر بد، قتل و کشتار وجودندارد. در بخش‏های خبری، برنامه‏ای وجود دارد به نام «خبر بانوان» که این برنامهدر نوع خود بی‏سابقه است و در هیچ کدام از شبکه‏های فارسی زبان چنین برنامه‏ایتولید نشده است. در این برنامه برای بانوان، الگوسازی می‏کنند که بانوی موفق دارایچه خصوصیاتی است.

در پایان نشست، حامد معینی‏پناه با اشاره به دعوت هنرمندان ایرانی بهاین شبکه، گفت: اخیراً گروه جِم حرکت جدیدی انجام داده است. در این حرکت ازبازیگران و هنرمندان ایرانی برای همکاری دعوت کرده‏ و این دعوت، منجر به تولیدچهار سریال با بازیگران ایرانی شده است. در ظاهر امر، یک شرکت به نام «ShowTV» در ترکیه وجود دارد که بازیگراندعوت‏شده، با آن شرکت قرارداد امضا می‏کنند تا متهم به همکاری مستقیم با شبکه جِمنشوند و بعد از ساخت سریال، شبکه جِم، آن سریال را از شرکت مذکور خریداری و پخشمی‏کند.