نشست تخصصی با عنوان«هوش فرهنگی و راهبردهای بیانی در مناسبــات بین‌‏الملل» روز ۱۷ آذر با حضور دکتر رضا افهمـی، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس و جمـعی از پژوهشگران فعال در این عرصه در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.

افهمی در ابتدای نشست ضمن اشاره به اینکه مقوله هوش فرهنگی در هنر کمتر مورد توجه قرار گرفته است افزود: این مبحث بین‌رشته‏‌ای درصدد آن است که علاوه بر رویکردهای فرهنگی و منابع فرهنگی موجود، چه عوامل دیگری در بیان فرهنگی موثر در مناسبات بین‏‌الملل دخیل هستند.

عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس با اشاره به نگارش مقاله‏‌ای در سال ۲۰۰۴، دربارة نیاز به هوش فرهنگی گفت: اولین بار مبحث هوش فرهنگی، در دانشکده‏‌های مدیریت مطرح شده است. وی تصریح کرد: اروپا برای توسعه اقتصادی خود مدام با ممالک دیگر سر و کار داشت و مدیرانی خبره را بدین منظور به کار می‏گرفت اما در نهایت تنها به دلیل اینکه این مدیران، بدنه فرهنگی جامعه دوم را نمی‌‏شناختند به توفیق نمی‏‌رسید.
 وی ادامه داد: در دانشکده‌‏های مهم کشورهای اروپایی، رشته‏ای برای مدیرانی که می‌‏خواهند در این کشورها فعالیت کنند به مدت دو سال در نظر گرفته شده و مباحثی در آن وجود دارد از جمله اینکه: در آن کشور چه چیزی مورد احترام است و چه رفتاری باید مورد توجه باشد. این مقوله خیلی زود به سایر حوزه‌‏ها مانند؛ تجارت، آموزش، حکومت‏داری و مدیریت فرهنگی کشیده شد.

افهمی هوش فرهنگی را چنین تعریف کرد:«توانايي فرد در تطابق مؤثر و كارا با موقعيت‏‌های جديد فرهنگی، داشتن مهارت و انعطاف در درك فرهنگ و پذيرش بيشتر آن و توانايی در برقراري ارتباط فكري و عاطفي و رفتاري هنگام تعامل با افرادي از فرهنگ‌‏های ديگر و موفقيت افراد در توانايی سازگاری و انطباق با فرهنگی ديگر». عضو هیت علمی دانشگاه تربیت مدرس در ادامه به ابعاد هوش فرهنگی اشاره کرد و در توضیح آن‏ها اظهار داشت: این ابعاد عبارتند از: ۱) بعد فراشناختی: میزان آگاهی فرد از تعامل بین‌فرهنگی- توانایی پرسش از خود درباره پنداشت‏های فرهنگی، دارا بودن استراتژی‌‏های ذهنی درباره تعامل با محیط بین‌فرهنگی. ۲) بعد شناختی: میزان دانش پیرامون دیگر فرهنگ سطح دانش فرهنگی فرد و دستیابی به مفاهیم فرهنگی و تفاوت فرهنگی. و ۳) بعد انگیزشی: میزان توجه و تماس به عمل در یک فرهنگ دیگر- میزان تمایل به درک تفاوت‏های فرهنگی و میزان مشارکت در فعالیت‌های بین‌فرهنگی. وی در ادامه قابلیت کنش در فعالیت‏‌های کلامی و غیرکلامی میان فرهنگی- توانایی رفتار صحیح در موقعیت‏‌های بین‌فرهنگی- میزان به فعالیت در آوردن دانش فراشناختی و شناختی در موقعیت را، از مشخصه‌‏های بعد رفتاری هوش فرهنگی دانست.

افهمی در ادامه با اشاره به اینکه امروزه هوش فرهنگی یک پدیده سنجیده شده است تصریح کرد: سنجش به صورت خود‏اظهاری (بازتاب خودکارآمدی)، سنجش مبتنی بر مخبر (بیانگر هوش فرهنگی رفتاری) و سنجش مبتنی بر عملکرد (نشانگر پیشینه قابلیت‏‌های هوش فرهنگی فرد)، از جمله راه‏های سنجش هوش فرهنگی به شمار می‌‏آید.
افهمی در ادامه با اشاره به اینکه ثمرات تربیت افراد با هوش فرهنگی بالا افزود: افراد در این شرایط توانایی بسیار زیادی دارند که بین فرهنگ‏های مختلف رابطه برقرار کنند؛ به شیوه‌‏های فرهنگ‏‌های مختلف بیندیشند و عمل کنند. وی در ادامه گفت: تمام هوش فرهنگی برای دست‏یابی به این است که هم دانش افراد را در این حوزه و هم انگیزه افراد ارتقا یابد و هم اینکه مهارت‏‌های رفتاری آن‏ها بیشتر شود. وی در ادامه با بیان اینکه این موضوع به خصوص در جوامع چند فرهنگی دارای اهمیت است افزود: آموزش هوش فرهنگی در این کشورها به طور خاص از مهدکودک‌‏ها شروع شده است. وی گفت: همچنین برای افرادی که بیشتر از سن ۱۵ سال دارند، در صورت نیاز دوره‏‌های مهارتی تشکیل می‌‏شود ولی به طور کلی روی آن نسل به طور جدی حساب نمی‌‏شود.
وی در ادامه بحث خود به آموزش‌‏های چند فرهنگی پرداخت و آن را اساساً یکی از موارد مهم در دوره‌‏های اخیر دانست. وی افزود: چگونگی معرفی فرهنگ و پیرایش جنبه‌‏های فرهنگی آن برای نمایش به مردم مسئله حائز اهمیتی است.