در ادامه برگزاری نشست‌های همایش بین‌المللی پیامدهای فرهنگی و اجتماعی کرونا بر حوزه‌های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع فرهنگی ایران، نشست «ورزش در عصر کرونا» سه‌شنبه ۶ آبان ۹۹ با حضور دکتر چالاک مجیدی (عضو هیأت‌علمی دانشگاه خوارزمی) و دکتر رضا شجیع (پژوهشگر پسا­دکتری اخلاق ورزشی دانشگاه تهران) و با دبیری مصطفی اسدزاده (دکتری سیاستگذاری فرهنگی و عضو گروه فرهنگ و جامعه پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات) به صورت آنلاین برگزار شد.

در بخش اول این برنامه چالاک مجیدی به اثرات کرونا بر حوزه ورزش اشاره کرد و گفت: زمانی که جامعه جهانی با کرونا مواجهه شد، جامعه دانشگاهی هم شروع به تحقیقات و بررسی و پیش‌بینی وضعیت آینده کرد و سعی کرد سناریوهایی برای آینده مطرح کند. در این زمینه سوالات متعددی مطرح شد ازجمله اینکه الگوهای فعالیت بدنی در آینده چه تغییری خواهند کرد؟ گروه‌های حاشیه‌ای که از قبل هم در معرض برخی فشارها بودند، دچار چه سرنوشتی خواهند شد؟ و به‌طورکلی آینده ورزشکاران چگونه و به چه صورتی تحت‌تأثیر این شرایط قرار خواهد گرفت؟ یکی از معدود اتفاقاتی که در تاریخ بیش از صدسال گذشته باعث تعطیل شدن مسابقات المپیک شد، جنگ‌های جهانی بودند. امروز کرونا دومین اتفاقی‌ست که این چنین باعث تعطیلی مسابقات المپیک شده است؛ آن هم المپیکی که قرار بود سال طلایی المپیک باشد هم به لحاظ تغییراتی در الگوهای رقابت، تماشاگری و ... و هم به لحاظ ورزش‌هایی که قرار بود وارد این مسابقات شوند. ضرر مالی‌ای که لغوشدن این رویداد برای کشور میزبان به وجود آورده، نزدیک ۷۵ میلیارد دلار برآورده شده است که عدد قابل توجهی‌ست و اگر المپیک در همین سال‌ها برگزار نشود، ممکن است باعث تغییر نگاه سازمان‌هایی که از ورزش‌های مختلف حمایت می‌کنند، شود.

عدم پخش تلویزیونی رویدادها اتفاق دیگری بود که افتاد. مدیاهایی که ورزش پخش می‌کردند سراغ یک الگوی واکنشی رفتند و بیشتر به الگوی نوستالژی و پخش فیلم‌های قدیمی و ارائه آمار مختلف از رویدادهای گذشته پرداختند که فقط برای مدت کوتاهی می‌توانست افراد را راضی نگه دارد. به همین دلیل جامعه طرفدار ورزش، سریع واکنش نشان دادند و خواستار برگشتن به رویدادها بودند. اما اتفاق قابل توجهی که روی داد، این بود که زندگی ورزشکاران خصوصاً ورزشکارهای حرفه‌ای تحت‌الشعاع قرار گرفت و دچار یک افسردگی شدید، با عدم اطمینان از آینده، و ترس‌هایی روبرو شدند و انگیزه‌های خود را از دست دادند. به طوری که تحقیقی در شرق اروپا نشان می‌داد که این علائم در میان ورزشکاران خانم بیشتر بود. لذا در مورد سوالی که در مورد آینده گروه‌های حاشیه‌ای و کم‌برخوردار در وررزش پرسیده شده بود، می‌توان گفت با توجه به این مطالعات و آمار دیگری که در این زمینه انجام شده، فکر می‌کنم وضعیت گروه‌های حاشیه‌ای از نظر مشارکت در ورزش حرفه‌ای و ورزش قهرمانی خیلی بدتر از قبل شود. ما شاید درباره ورزشکاران حرفه‌ای نگرانی‌مان کمتر باشد چون هم درآمد و هم حمایت مالی زیادی ممکن است داشته باشند اما برخی از ورزشکارانی که در سطح قهرمانی مشارکت می‌کنند و درآمد محدودی هم از ورزش دارند، در این مدت بخشی از درآمد خود را از دست دادند.

مجیدی اختلال در فرآیند جامعه‌پذیری کودکان و عدم امکان حضور آن‌ها در محیط‌های ورزشی را یکی دیگر از تأثیرات کرونا بر این حوزه دانست و با بیان اینکه کودکان در جامعه یاد می‌گیرند، با هنجارها و عرف‌ها آشنا می‌شوند و شکست و پیروزی را تجربه می‌کنند، اعلام کرد که این فرصت از کودکان گرفته شده و آینده آن‌ها را تحت‌تأثیر قرار خواهد داد.

او در پایان در انتقاد از تحقیقات دانشگاهی درخدمت سرمایه خاطرنشان کرد: بیشتر مطالعات نشان می‌دهند که این پاندمی، پاندمی آخر نخواهد بود و در آینده حتماً پاندمی‌های دیگری هم خواهیم داشت لذا این شرایط باید الگویی باشد برای آینده و تربیت نیروی متخصص که بتواند در حوزه ورزش کمک کند. لذا باید در دستور کار قرار گیرد. وی افزود: بیشتر تحقیقات دانشگاهی در خدمت سرمایه، بازار و ارزش‌های آن هستند؛ بیشتر به مسائل فنی پرداخته می‌شود و به مسائل بنیادی کمتر توجه می‌شود درصورتی که اگر به مسائل بنیادی پرداخته شود، شاید بهتر بتوان به پیشواز سناریوهای آینده رفت.

در بخش دیگر برنامه رضا شجیع با بیان اینکه باید به پاندمی کرونا خوش‌بینانه نگاه کرد، آن را بیش از همه یک فرصت دانست و با استناد به تحقیقی در دانشگاه میشیگان، ابراز کرد: با آسمان آبی‌تر، زباله‌های کمتر، افزایش چشمگیر بهداشت، حفظ بقای بیش از ۷۰۰ گونه جانوری، افزایش بودجه بهداشت برای حفظ انسان و کاهش بیش از ۲۰۰ میلیون گاز گلخانه‌ای و ... مواجه شده‌ایم.

پژوهشگر اخلاق ورزشی دانشگاه تهران، کرونا را از منظر فردی بیشتر شبیه شوکی دانست که به انسان‌گرا مصرف‌گرا وارد شد و دستور توقف مصرف به آن داد. او تعطیلی باشگاه‌های ورزشی در آینده، سلطه رسانه‌های اجتماعی و فضای مجازی در حوزه ورزش، مواجهه با خلأهای قانونی در ورزش را ازجمله اثرات منفی کرونا دانست و متقابلاً به برخی اثرات مثبت آن نیز اشاره کرد که پررنگ‌شدن موضوع مسئولیت اجتماعی در ورزش ازجمله آن‌ها بود.

گزارش از: فریبا رضایی