نشست مجازی «بازشناسی پیامدهای کرونا در اقتصاد موسیقی ایران» به عنوان اولین نشست از مجموعه نشست‌های «موسیقی و کرونا» با حضور پیروز ارجمند (مدرس و پژوهشگر موسیقی و مشاور عالی اقتصاد هنر اتاق بازرگانی ایران) و شهرام صارمی (کارشناس موسیقی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران)، با دبیری سوندوس محمدی نوسودی، با هدف واکاوی پیامدهای بحران کرونا بر حوزه موسیقی برگزار شد.

در ابتدای این برنامه پیروز ارجمند درباره اصلی‌ترین پیامدهای شیوع کوئید ۱۹ بر اقتصاد موسیقی ایران، گفت: اقتصاد موسیقی هم شامل هنر موسیقی و هم صنعت موسیقی می‌شود. در اقتصاد موسیقی باید دو بخش را درنظر بگیریم، اینکه بدانیم اقتصاد هنرمندان در موسیقی چگونه شکل می‌گیرد و اینکه بخش‌های مختلف در صنعت موسیقی، چه چرخه‌ای را می‌گذرانند. بیشترین سهم صنعت موسیقی در کنسرت‌هاست. در دهه‌های ۶۰ تا ۸۰ چرخه درآمدی، در قالب لوح‌های فشرده بود ولی در دهه ۹۰، این لوح‌ها جای خود را به کنسرت‌ها دادند. به همین دلیل درآمدهای موسیقی در کنسرت‌ها رشد کرد. پس طبیعی‌ست که اولین لطمه‌ای که با آن مواجه می‌شویم، در کنسرت‌ها باشد. در دوران کرونا آموزشگاه‌ها تعطیل شدند، نوازندگان و استودیوهای موسیقی بیشترین آسیب را خوردند، در زمینه تولید نیز، تولید متوقف نشد و به نوعی ادامه پیدا کرد اما چون درآمد نداشتند، خیلی به چشم نیامدند. خوانندگان نیز به نوعی کار خود را ادامه دادند، ولی می‌توان گفت درآمدها به صفر رسیدند. همه این اتفاقات در این مدت افتاد اما همه آن‌ها، شروع یک جنبش بزرگ در صنعت موسیقی بود که ما یک بازسازی انجام دهیم چه از نظر محتوایی و تغییر نگرش درباره محتوای موسیقی و چه به لحاظ مانیفست تولید. هم‌چنین باعث شد خود را برای انقلاب بعدی در صنعت موسیقی که در سال‌های بعد آغاز می‌شود و حامل‌های تولید و نوع عرضه در آن تغییر خواهد کرد، آماده کنیم.

این پژوهشگر موسیقی درباره کنسرت آنلاین در این مدت و نقاط ضعف آن تصریح کرد: ما در کنسرت آنلاین نمی‌توانیم آن احساس زنده را انتقال دهیم. کنسرت‌های آنلاین، ناموفق‌ترین کنسرت‌هایی بودند که در ایران انجام شدند. این مسأله دلایل مختلفی چون ضعف پهنای باند اینترنت، صدابرداری ضعیف، صدابرداری بی‌روح و صداوسیمایی و ... داشت. بنابراین، کنسرت آنلاین یک پروژه شکست‌خورده بود، بعد از این هم خواهد بود تا زمانی که ما به مدیاهای جدیدی که احتمالاً هولوگرام خواهد بود، دست یابیم. لذا باید آماده باشیم برای مدل‌ها و تکنولوژی‌هایی که شیوه شنیدن موسیقی را با یک تجربه جدید برای ما همراه می‌کند.

ارجمند درباره نحوه عملکرد دولت در مدیریت بحران و شرایط ایجادشده برای موسیقی، اذعان کرد: دولت در این دوران، بسیار منفعلانه عمل کرد و به هیچ عنوان آمادگی نداشت. این نهادها نتوانستند مدیریت بحران کنند و تنها چیزی که در این دوره ندیدند، خود هنرمندان بودند و اصلاً فکر نکردند که آینده هنرمند و آینده موسیقی چه خواهد شد. لذا دولت در این زمینه نمره قبولی نمی‌گیرد. امروز چیزی به نام ایجاد حساسیت در نهاد دولت و مجلس درباره احساس مسئولیت در برابر هنرمندان وجود ندارد. در حوزه فرهنگ وجود دارد اما به محض اینکه وارد موسیقی می‌شویم، نوع برخورد فرق می‌کند. به همین دلیل، دولت‌ها در این زمینه بسیار کم‌کاری کردند. بحران کرونا روزی تمام خواهد شد اما بحران‌های دنیا، تمام نخواهد شد و من، نگران آینده موسیقی هستم.

مدرس حوزه موسیقی با اشاره به «چه‌ بایدکردها»، در پایان سخنان خود پیشنهاداتی ارائه و خاطرنشان کرد: امروز اگر دولت بخواهد حمایتی انجام دهد، باید در شهرهایی که جمعیت بالای 200 هزار نفر دارد، سالن‌های موسیقی تأسیس کند، صندوق‌های حمایت از هنرمندان تأسیس شود، متناسب با آنچه که در جامعه داریم، صندوق بازنشستگی داشته باشند، از رایزن‌های فرهنگی برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های بین‌المللی استفاده کند، آموزش‌های پایه موسیقی را که هزینه بالایی دارد، انجام دهند.

او در پایان با بیان اینکه باید نگاه دولت را از نگاه امنیتی-صدقه‌ای به نگاه حمایتی-فرهنگی تغییر دهیم، سخنان خود را به پایان برد.

شهرام صارمی سخنران دوم این برنامه، درباره پیامدهای کرونا بر اقتصاد موسیقی اذعان کرد: وضعیت موسیقی قبل از کرونا هم، چنان وضعیت خوبی نداشت ولی در دوران کرونا، لطمه شدیدی خورد و همه بخش‌های آن تعطیل و بخش اقتصادی آن کلاً تعطیل شد. در حال حاضر، شرایط کمی بهتر شده و موضوع آموزش مجازی موسیقی رایج شده است. موسیقی فی‌نفسه شرایط خاصی دارد که آن شرایط باعث شده صدماتی که در این دوره متحمل شده، متفاوت از آنچه که صنایع دیگر داشتند، باشد.

این کارشناس موسیقی ضمن انتقاد از عدم تأمین زیرساخت‌های لازم برای استفاده درست از کنسرت آنلاین، در این خصوص گفت: کنسرت آنلاین می‌تواند یک مزایایی داشته باشد و باعث برخورداری مردم در شرایط خاص باشد، اما می‌دانیم که اجرای زنده یعنی هم‌نفس‌شدن با مخاطب و حضور در فضای زنده. در این مدت، اشکالی نداشت اگر کنسرت‌ها با یک سوم ظرفیت شروع می‌شدند و هماهنگی‌هایی در این خصوص انجام می‌شد. اما متأسفانه نه از طرف ستاد مقابله با کرونا، نه سازمان فرهنگی هنری شهرداری و نه هیچ سازمان دیگری، هیچ اقدامی در این خصوص انجام نشد. گویا حتی عده‌ای از تعطیلی کنسرت‌ها خوشحال بودند. به نظر من باید هرچه زودتر کنسرت‌ها همانند صنوف دیگر که راه افتاده و فعالیت می‌کنند، راه بیفتند.

او درباره نقش دولت نیز تأکید کرد: دولت صرفاً باید نقش حمایت‌کننده داشته باشد. در زمینه موسیقی هر اتفاقی باید توسط بخش خصوصی و با حمایت دولت صرفاً از طریق تأمین زیرساخت‌ها باشد.

گزارش از: فریبا رضایی