نشان باید رسا و اغواگر باشد
اولین نمایشگاه همراه با نشست تخصصی نقد و بازنمایی آثار گرافیک معاصر ایران با عنوان «نشانهخوانی آثار دکتر موسویلر» نهم شهریور ۹۵ در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.
در این نشست دکتر بهمن نامور مطلق درخصوص «نشانهشناسی نشان» و دکتر بهنام زنگی درباره «پدیدار شناسی نشانههای ایرانی» سخنرانی کردند.
دکتر بهمن نامور مطلق در این نشست گفت: از دیدگاه فرامتنیت نشانها به پنج قسم تقسیم میشوند که پیرامتنیت یکی از آنهاست و به صورت منفصل یا متصل یک مدلول را نمایندگی میکنند.
وی تاکید کرد: نشانها آستانه ورود به متن هستند و برای نمونه جلد یک کتاب به عنوان نشان باید رسا و اغواگر باشد و ما را به سوی آن جلب کند.
دکتر نامورمطلق با اشاره به اینکه کار نشانها بازنمایی است و نشان را میتوان ریختن موضوعی نامحدود در ظرفی محدود تعریف کرد، افزود: نشان، موجب میشود یک واقعیت ثابت حرکت کند و در غیاب آن نیز متحرک باشد؛ وقتی نشان یک انجمن را می بینیم، آن انجمن یاد میشود.
وی با توجه به آثار دکتر موسویلر خاطرنشان کرد: این نشانها از ۴ عنصر نشان، مرجع نشان، نهادهای علمی و نشانخوان تشکیل شدهاند و در بعضی آثار، فرمهای نرم و زنانه و در بعضی به دلیل اضلاع تیز و نقطههای مشخص با فرم مردانه سر و کار داریم.
این نشانهشناس با اشاره به اینکه در آثار خانم موسویلر، بحث جنسیت مطرح است افزود: او جاهایی که وارد بحث زنانگی می شود دنبال خلاقیت میگردد و می توان امیدوار بود که به امضای خود برسد اما به طور کلی در حوزه نشانهای دانشگاهی که خلق کرده، به اندازه حوزه نشانها برای کارهای زنان موفق نبوده است.
موسوی لر نیز در این نشست گفت: هنر گرافیک با تبادل نظر ارتقا مییابد زیرا وابسته به جامعه است و باید پیام خود را منتقل کند.
وی افزود: در آثار گرافیکی یک هنرمند نباید دنبال امضای وی بود؛ زیرا نشان معرفی هویت سازمانی است. دانشیار دانشگاه الزهرا (س) ادامه داد: در این نشانها مرز بین تصویر، بازنمایی و حروف شکسته شده و باید بدانیم نشانهای فرهنگی مانند نشانهای تجاری همهگیر نیستند و برای مخاطب خاص طراحی میشوند؛ به همین دلیل مثلاً نشان دانشگاه الزهرا فقط برای استادان و دانشجویان این دانشگاه باید مفهوم باشد.
در ادامه این نشست، دکتر بهنام زنگی، نایب رییس انجمن علمی پژوهشهای هنری ایران، نیز در سخنانی با عنوان «پدیدار شناسی نشانههای ایرانی»گفت: در طراحی نشان دچار نقایص اصلی و انحراف از معیار هستیم.
وی افزود: حتی برای تعیین معادلی برای واژه لوگو یا آرم نیز بین نشان و نشانه به نتیجه نرسیدهایم و در مورد بسیاری از واژههای مربوط به گرافیک مشکل داریم.
دکتر زنگی، با بیان تاریخچهای از هنر طراحی نشان در ایران گفت: پیش از ورود اسلام به ایران، طراحی نشان با استفاده از تصاویر طبیعی صورت می گرفت و پس از آن با استفاده از حروف که دیوارنگارهها یکی از مثالهای آن است انجام میشده است. به گفته وی با طرح و رشد علم نشانهشناسی هنر، طراحی نشان جان تازهای گرفته و گرافیست باید با علم و اشراف بر هنر فعلی ایران طراحی کند.
وی تاکید کرد: آموزش طراحی نشان به رغم ظاهر ساده، پیچیدگیهای باطنی زیادی دارد و باید معنا را در مختصرترین حالت بیان کرد.
در پایان نشست تخصصی نقد و بازنمایی آثار گرافیک معاصر ایران، تفاهمنامه همکاری مشترک میان پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات و انجمن علمی پژوهش های هنری ایران امضا شد.
نمونهای از آثار دکتر موسویلر: