با گذشت کمتر از ده روز از رخ‌دادن حادثه ساختمان پلاسکو، کتاب «جستارهایی در پلاسکو» به همت پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، منتشر شده که بازتابی از نخستین دیدگاه‌های متخصصان و صاحب‌نظران حوزه جامعه‌شناسی ایران، درخصوص این فاجعه مادی و انسانی است.

بررسی ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی و رسانه‌ای حادثه‌ای که منجر به تخریب ساختمان پلاسکو و از دست رفتن سرمایه‌های انسانی و مالی برخی از شهروندان تهرانی شد، آن‌هم در فاصله کم‌تر از ده روز، برای گردآوری علل و عوامل این رخداد تلخ و ارائه راه‌کارهایی تخصصی از جانب متخصصان علوم اجتماعی کشور، دست‌مایه انتشار کتابی با عنوان «جستارهایی در پلاسکو» شده است.

این کتاب که دربرگیرنده ۵۸جستار در ۵۲۱ صفحه بوده و در حوزه‌های مدیریت و سیاست شهری؛ فرهنگ و جامعه؛ اخلاق اجتماعی و خلقیات ایرانی؛ رسانه‌های جمعی و اجتماعی؛ و تحلیل‌هایی برای آینده، و با مقدمه دکتر صالحی امیری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به رشته تحریر درآمده است، کوشیده تا از منظری نظری و کاربردی نشان دهد که چگونه می‌توان با اتخاذ روش‌های مطمئن و داشتن چشم‌اندازی از آن‌چه ممکن است در آینده رخ دهد، راه را بر بروز چنین بحران‌هایی سد کرد و در صورت تکرار احتمالی حوادثی مشابه، چگونه از ظرفیت‌های فرهنگی، اجتماعی و رسانه‌ای جامعه ایرانی، بهره کافی را ستاند.

جستارهایی در پلاسکو، در نخستین مبحث خود، تحت عنوان مدیریت و سیاست شهری، نشان می‌دهد که این حادثه، چه پیام‌هایی برای مدیریت شهری و ضعف‌ها و نقصان‌های آن دارد و ضمن ارائه تحلیلی جامعه‌شناختی بر بحران‌های کالبدی کلان‌شهرهای ایران، ضرورت تدوین گزارشی ملی از این واقعه و ویژگی‌ها و ظرفیت‌های آن را به دقت برمی‌شمارد. در مبحث دیگری از این کتاب، نویسندگان جستارها،  با تمرکز بر فرهنگ و جامعه، نقش و رابطه متقابل این دو مفهوم را در رویارویی با این بحران ملی، عیان می‌کنند و به‌وضوح نشان می‌دهند که برخورد با چنین حوادثی، چگونه نمایان‌گر وضعیت اجتماعی و فرهنگی ماست و مفاهیمی نظیر اعتماد اجتماعی، منزلت اجتماعی، آگاهی ملی و به ویژه آموزش مهارت‌های زندگی، چگونه نقش و اهمیت خود را در تبیین علل و پیامدهای چنین وقایعی به رخ می‌کشند.

اخلاق اجتماعی و خلقیات منفی ایرانی نیز، مبحثی دیگر از این واکاوی جامعه‌شناختی را تشکیل می‌دهد که در طیفی نسبتاً گسترده از آرای صاحب‌نظران این حوزه، منعکس شده است. در این مبحث به روشنی و صریح، از رفتارها و خلقیاتی که ضمن حادثه، مورد نکوهش و ستایش جامعه ایرانی قرار گرفت، سخن به میان آمده و علل تاریخی و فرهنگی و اجتماعی چنین رفتارهایی، از زاویه‌های مختلف، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. همچنین متخصصان حوزه رسانه‌های جمعی و اجتماعی، با انعکاس نظرات خود در مبحثی دیگر از کتاب جستارهایی بر پلاسکو، ضمن تشریح و توصیف چگونگی رسانه‌ای شدن این رویداد، به بررسی جایگاه رسانه‌های رسمی و شبکه‌های اجتماعی در انعکاس خبری آن پرداخته و نشان می‌دهند که بازنمایی رسانه‌ای این واقعه، چه مضامینی را در پوشش آن برجسته ساخته ‌است و ابعاد تراژیک و دراماتیکش، که متأثر از جان‌فشانی شهدای آتش‌نشان است، توانسته چه مفاهیمی را تولید و بازتولید کند و بر آشکارشدن چه مواردی، سرپوش گذارد.

مبحث پایانی این کتاب نیز، با عنوان برای آینده، اهمیت برساخت فرهنگ رشادت را در قالب طراحی نمادهای گوناگون هنری نشان می‌دهد و در پایان نیز با ارائه گزارشی تحقیقی، چشم‌اندازی تیره از بحران‌های پیش‌نیامده‌ای ارائه می‌شود که ساختمان‌های مشابه پلاسکو را تهدید می‌کند.  

شایان ذکر است، متولی گردآوری و بررسی علمی جستارهای این کتاب، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات است که پیش از این نیز مجموعه جستارهای «ایران پساتوافق» و «ایران در آستانه انتخابات» را در کارنامه خود دارد که علاوه بر استقبال جامعه علمی کشور در نگارش آن، مورد اقبال نهادهای سیاست‌گذاری و اجرایی قرار گرفته است. همچنین، مجموعه «جستارهایی در سرمایه اجتماعی ایران» از سوی این موسسه پژوهشی در دست چاپ قرار دارد و «جستارهایی در ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان» نیز در مرحله گردآوری و تدوین به سر می‌برد.

جهت مشاهده فهرست و مقدمه اینجا کلیک کنید.