دومین نشست از سلسله نشست‌های فلسفه ارتباطات جمعی جمهوری اسلامی ایران با عنوان « بررسی نظریات رسانه دینی» روز ‏چهار‏شنبه ۲۶ مهر با حضور دکتر محسن حبیبی در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.

در ابتدای نشست، دکتر محسن حبیبی با بیان اهداف برگزاری نشست گفت: این نشست با هدف بیان نظریات و رویکردهای ارائه شده در نسبت میان دین و رسانه، ابعاد تعاملی بودن در رسانه و حق‏‌گرایی، الگوی قرآنی برای رسانه‌‏ها برگزار شده است.

سپس وی گفت: گاهی به نظر می‏رسد وجوه رسانه‌‏ای به محتوای دینی ضربه می‌‏زند و گاهی محتوای دینی، فرایند تولید رسانه را با مشکل مواجه می‌‏کند. حال، سوال ما این است که چگونه می‌توان در عرصه رسانه، در کنار حفظ و رعایت اخلاق و ارزش‏‌های دينی، به نشر و تبليغ دين پرداخت و در عین حال، بر مخاطب تأثیرگذاری مثبت نیز داشت؟

دکتر حبیبی با اشاره به رویکردهای مطالعه رسانه گفت: چهار رویکرد در این زمینه وجود دارد که عبارتند از:  رویکرد معطوف به تولید، رویکرد معطوف به محتوا، رویکرد معطوف به مخاطب و  رویکرد کارکردگرایانه.

در ادامه، حبیبی به بیان رابطه بین «دين و رسانه»، «دين رسانه‌اي» و «رسانه دينی» پرداخت و افزود: حوزه مباحث «دين رسانه‌ای» به بررسي حضور دين در رسانه می‌پردازد. اين حضور گاه به شكل جزئي است و شامل برخی جنبه‌های دين و گاهی حتی برخی گزاره‌های خاص در يك جنبه از دين می‌شود. شايد تعبير «دين در رسانه» برای اين امر مناسب باشد.

چون رسانه خود در محتوا تغییر ایجاد می‏کند، گاهی هم منظور وجه و صورتی از دین است که از رسانه، مورد انعکاس قرار می‏‌گیرد كه از آن به عنوان «دين رسانه‌ای» می‏‌توان ياد كرد. مفهوم «رسانه دینی» نیز تعاریف مختلفی دارد؛ مانند تعاريف ناظر به پيام، تعاريف ناظر به سازمان رسانه‌ای و تعاريف ناظر به مخاطب.

وی  با اشاره به راه‌‏های شناخت قرآنی برای رسانه دینی، گفت: طبق قرآن، خداوندِ حقّ از دو طریق قابل شناخت است: اول،از راه آفاق و دوم، از راه انفس و هر کدام از این راه‏‌ها در واقع شناخت ظهورات اسماء الهی در مراتب مختلف هستند. انسان ظهور مرتبه اعلا و غیر از انسان، مراتب پایین‌‏تر در ظهور اسماء و صفات حقّ محسوب می‌‏شوند.

در پایان نیز، دکتر حبیبی، ویژگی‏های اصلی حق‏‌محوری در رسانه را روشنگری و آگاهی بخشی؛ هدایت گری؛ فضیلت گرایی؛ مدیریت انسانی؛ لزوم ایجاد تعادل میان آرمان گرایی و واقع گرایی؛ وظیفه گرایی مبتنی بر شناخت هدف؛ و توجه به ابعاد تفاوت‏‌های فرهنگی و انسانی بیان کرد و گفت: ابعاد پنج‏گانه رسانه تعاملی حق‌‏گرا عبارت است از:

برای چه هدفی پیام تولید می‌‏شود؟

چه کسی پیام را بیان می‌‏کند؟

برای چه کسی رسانه فعالیت می‌‏کند؟

برای پیام، چه محتوایی انتخاب می‌‏شود؟

با چه وسیله و ابزاری رسانه اقدام می‏‌کند؟