مولفههای چشماندازسازی در سه مفهوم آیندهنگری، چشمانداز و همگرایی قابل طرح هستند
اولین جلسه از نشست تخصصی «هنر و معماری در سند چشمانداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران» روز سهشنبه ۲۸ آذر از ساعت ۱۵ الی ۱۷ با حضور دکتر محمدجواد مهدوینژاد، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس و جمعی از علاقهمندان این حوزه، در اتاق جلسات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.
مهدوینژاد در این نشست ضمن اشاره به اینکه سند چشمانداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران (۱۴۰۴-۱۳۸۴) مهمترین سند سیاستگذاری کلی نظام است به ذکر کلیاتی از سند پرداخت و گفت: فرهنگ و هنر یکی مهمترین دغدغدهای در تاریخ ایران اسلامی بوده و با شکلگیری انقلاب اسلامی که یک انقلاب فرهنگی و دینی است، اهمیت آن تشدید شده است.
مسئول کمیته هنر در سند چشمانداز بیست ساله کشور، درباره پیش فرضهای چشمانداز سند هنر، اظهار داشت: لازم است تا با در نظر گرفتن ارزشها و آرمانهای سند چشمانداز، دیدگاههای اسلام و انقلاب، هماهنگ با سایر اسناد و چشماندازهای موجود، مقایسه با کشورهای دیگر منطقه (محیط خارجی)، هویت فرهنگی و هنری کشور ایران و دین اسلام، برمبنای روشهای علمی، توجه به تمامی گرایشهای موجود در کشور در زمینه هنر و همچنین آیندهنگری چالشها، برای تهیه و تدوین سند چشمانداز جمهوری اسلامی ایران در حوزه هنر، اهتمام جدی صورت گیرد.
عضو هیاتعلمی دانشگاه تربیت مدرس ضمن اشاره به اینکه اگر بخواهیم به گروه کشورهای جهان ملحق شویم باید از کارهای عادی فاصله بگیریم گفت: مولفههای چشماندازسازی در سه مفهوم آیندهنگری، چشمانداز و همگرایی قابل طرح هستند. مهدوینژاد افزود: جامعهای پیشرفت خواهد کرد که در آن، این مولفهها در آن، به طور همگرایانه در کنار هم قرار گیرند.
وی در ادامه ضمن اشاره به تئوریهای موجود در این زمینه، به دو نکته اشاره کرد و گفت: یکی از نظراتی که دیدگاه ما با آن متفاوت است و در چشماندازسازی نیز موضوع مهمی قلمداد میشود، این است که اسطوره عدم توانایی را کنار بگذاریم. وی در ادامه گفت: این نگاه اشاره بر این دارد که امروزه با توجه به ظرفیتهای موجود تصور بر این باشد که نمیتوان به جایگاه بالایی رسید، این در حالی است که وقتی به تاریخ نگاه میکنیم چنین چیزی را نمیبینیم. مهدوینژاد در ادامه به تئوری زاویه دید اشاره کرد و اظهار داشت: زاویه دید دیگری نیز وجود دارد، که بیانگر این است که تحول اصلا خوب نیست؛ زیرا جابجایی طبقات اقتصادی و اجتماعی را ایجاد میکند. وی گفت: البته این دیدگاه مورد انتقاد بوده و در منظر چشمانداز نیز اینچنین نیست.
مسئول کمیته هنر در سند چشمانداز بیست ساله در ادامه ضمن تاکید بر اینکه تفسیر حاکم بر سند چشمانداز «نگاه دموکراتیک از جهان» است، در این باره تصریح کرد: تفسیر دموکراتیک یعنی اینکه انسانها برابرند و بر اساس قانون طبیعی توانایی آن را دارند که در پرتو استعداد طبیعی خود شایستگیهای خود را بروز دهند؛ و به اهداف خود در رقابت با دیگر همنوعان خود نایل آیند.
وی در ادامه اظهار داشت: تغییر پارادایمها سبب شکست اقتصادهای بزرگی شده است. ضرورت کنونی آن است که پارادایمسازی کنیم زیرا چنانچه اقدامی نکنیم؛ از این حد نیز پایینتر میآییم و با مشکلات بزرگتری نیز مواجه خواهیم شد. وی با اشاره به اینکه در نگاه همگرا آینده افراد جدا از هم نیست و سرنوشت یک کشور ممکن است حتی با چهار کشور همسایه نیز تعیین شود، اظهار داشت: به همین دلیل است که نگاه رقابتی « تعامل- رقابت» در سند تدوین شده است.
مهدوینژاد در ادامه نشست به پذیرش «اصل تغییر دایمی» اشاره کرد و آن را پیشنهادی برای مدیریت آینده دانست. وی اظهار داشت: نگاه پیشنهادی چشمانداز، تحول است که نیازمند به نیروی انسانی کارآمد و سختافزاری است که در جهان سوم خیلی در دسترس نیست. وی با بیان این نکته، راه حل فعلی کشور را «پلهای» بیان کرد و افزود: کاری که برنامه عادی میتواند انجام دهد، تغییر به نفع بهبود و تحول مبتنی بر تغییر است.
عضو هیاتعلمی دانشگاه تربیت مدرس گفت: شرح چشمانداز باید کوتاه و برانگیزاننده باشد تا اینکه بتواند بر آیندهای بهتر تاکید نماید، پیامدهای مثبت را مطرح و بر قدرت جامعه متحد تاکید کند.
مهدوینژاد در بخش پایانی سخنان خود ضمن اشاره به سه پرسش مهم شاخصسازی «چه کسی هستیم ؟چه میکنیم؟ و به کجا میرویم؟» به تحلیل و بررسی شرایط کنونی و اینکه «کجا هستیم» پرداخت و اظهار داشت: ما اکنون در حوزه ساخت هنر و معماری از سایر کشورها عقبتریم. وی تصریح کرد: در ایران حتی بازار روشنی برای هنر و معماری و همچنین قیمتگذاری پایهای وجود ندارد و حتی در این باره نیز آموزشی مد نظر قرار نگرفته است. عضو هیاتعلمی دانشگاه تربیت مدرس با بیان اینکه سرعت توسعه و رشد آمار در عرصههای مختلف بالا بوده و رقابت نیز بسیار جدی است افزود: اگر بخواهیم به گروه کشورهای پیشرو جهان ملحق شویم، باید از روند عادی فاصله بگیریم. تداوم رویه حاضر سبب خواهد شد ایران در حوزه هنر و معماری تا ده سال آینده حداکثر در همین جایگاه باقی مانده یا حتی به جایگاهی پایینتر نیز تنزل کند.
ادامه بررسی و تحلیل وضعیت کنونی ایران در زمینه هنر و معماری در چشمانداز سند بیست ساله، در جلسات آینده برگزار خواهد شد.