مقام معظم رهبری در حکم جدید انتصاب اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی در ۲۳ آبان ۱۴۰۰ مجدداً تاکید به نقش این شورا به عنوان «قرارگاه فرهنگی کشور» داشتند. سوال اساسی این است که آیا واقعاً شورای عالی انقلاب فرهنگی قرارگاه فرهنگی کشور است؟

با مروری به نگاه مقام معظم رهبری متوجه می‌شویم که این شورا هنوز نتوانسته است به عنوان قرارگاه فرهنگی خود را در عرصه فرهنگ کشور معرفی کند. معظم‌له از سال ۸۴  این عنوان را برای شورا استفاده کردند و تلویحا از بی‌نشاطی و رکود و عدم پیشرفت در این شورا اظهار نارضایتی فرمودند؛« در عین‌حال، در این قرارگاهِ اصلی، بی‌نشاطی یا رکود یا عدم پیشرفت ملاحظه و مشاهده بشود؛ این را من اصلاً تصور نمی‌توانم بکنم.» (بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی،‌ ۸۴/۱۰/۱۳) ایشان در سال ۹۴ مجدداً اصطلاح قرارگاه را برای این شورا استفاده کردند و با بیان اینکه «اینجا یک چنین قرارگاه عظیمی است» (بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی،‌ ۹۰/۳/۲۳) کانّ اعضای شورا که باور به این قرارگاه بودن نداشتند را به نوعی ترغیب به پذیرش این جایگاه کردند. رهبر معظم انقلاب در سال ۹۲ با عنایت به اینکه اعضای شورا این جایگاه را باور ندارند به صراحت آنها را ترغیب به باور داشتن این جایگاه می‌نمایند؛ « باور کنید که اینجا قرارگاه مرکزی فرهنگی کشور است.» (بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی،‌ ۹۲/۹/۱۹)

 قرارگاه یک اصطلاح نظامی است. بنابراین لازمه پذیرش قرارگاه فرهنگی این است که اعضای شورا باور کنند که ما در جنگ فرهنگی هستیم؛ «جنگ واقعی جنگ فرهنگی است» (بیانات در دیدار مردم آذربایجان شرقی، ۹۵/۱۱/۲۷) « تعبیر قرارگاه ممکن است به بعضی گوش‌ها سنگین بیاید - قرارگاه یک اصطلاح جنگی است، اصطلاح نظامی است - و بگویند آقا، قرارگاه مال مسائل نظامی است، شما در مسائل فرهنگی هم فکر نظامی را رها نمی‌کنید! واقع قضیه این است که کارزار فرهنگی از کارزار نظامی اگر مهم‌تر نباشد و اگر خطرناک‌تر نباشد، کمتر نیست.» (بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی،‌ ۹۲/۹/‍۱۹)

بحث اصلی این است که اگر بپذیریم و باور کنیم جایگاه این شورا یک قرارگاه فرهنگی است لازم است بدانیم قرارگاه چیست و چه وظایفی دارد؟ تا بلکه ساختار آن را برحسب این جایگاه مد نظر مقام معظم رهبری باز تعریف کنیم.

لازم است قبل از این بحث به دو حیثیت جدا از هم در حوزه تصمیم توجه کنیم؛ یکی تصمیم‌سازی و دیگری تصمیم‌گیری است. تصمیم سازی به حوزه فکر مربوط است و تصمیم‌گیری به حوزه عمل. تعدادی از دستگاه‌ها تصمیم‌ساز هستند مانند رسانه‌ها و دانشگاه‌ها و تعدادی از دستگاه‌ها تصمیم‌گیر هستند مانند بیشتر وزارتخانه‌ها، اما  تعدادی از دستگاه‌ها هم تصمیم‌ساز هستند و هم تصمیم‌گیر مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی.

 مقام معظم رهبری در خصوص قرارگاه معتقدند قرارگاه مرکز فرماندهی است. مرکزیت فرماندهی، مرکزیت تفکر و عمل است.( بیانات در دیدار نوروزی جمعی از مسئولان کشور، ۹۵/۱/۱۸) یعنی هم تصمیم‌ساز است و هم تصمیم‌گیر. قرارگاه مسئولیت طراحی، هماهنگی و نظارت را بر عهده دارد. «بین قرارگاه و ستاد فرق است؛ قرارگاه، مرکز فرماندهی عملیّات است، مثل قرارگاه‌های نظامی؛ یعنی از دستگاه‌های مختلف بهره می‌گیرد برای اجرای آن هدفی که ترسیم شده. بنابراین هم مرکز فکر است و باید بنشینند فکر کنند، و هم مرکز عمل است؛ یعنی باید دستور داده بشود، پیگیری شود، نتایج کار دیده بشود...»( بیانات در دیدار نوروزی جمعی از مسئولان کشور، ۹۵/۱/۱۸) « قرارگاه مسئولیت اجرای مستقیم به معنای اینکه یک واحدی متعلق او باشد، ندارد؛ اما واحدها در اختیار او قرار می‌گیرند، به تعبیر نظامی در کنترل عملیاتیِ او قرار می‌گیرند. وقتی ما یک قرارگاه نظامی تشکیل می‌دهیم، فرض بفرمایید سپاه می‌گوید این یگان‌های من در کنترل عملیاتی آن تشکیلات [هستند]، پشتیبانی این یگان، متعلق به آن سازمان است - یا ارتش، یا سپاه، یا هر دستگاه دیگر - اما به‌کارگیری این و هدایت این، به عهده‌ی قرارگاه است؛ یعنی یک چنین حالتی را در اینجا بایستی توجه داشت.» (بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی،‌ ۹۲/۹/۱۹)

 در انتها باید گفت همانطور که مقام معظم رهبری تاکید دارند برای اینکه این امر اتفاق بیفتد لازم است که به غیر از خود اعضای شورا، «دستگاه‌های فرهنگی قبول کنند و باور داشته باشند که ما این جایگاه را به‌عنوان یک قرارگاه مرکزی [قرار دادیم‌].» (بیانات در دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی،‌ ۹۲/۹/۱۹)