کتاب نوروز در کشورهای حوزه تمدنی ایران اثر پژوهشی بهاره سازمند (عضو هیات علمی دانشگاه تهران) است که از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شده است. 

نوروز نخستین روز از فروردین ماه و جشن ملی و کهن ایرانیان محسوب می‌شود. این جشن از عصری به عصر دیگر انتقال یافته و تا به امروز همچنان ایرانیان پیوند عمیق خود را با آن حفظ کرده‌اند. 

نوروز یکی از کهن‌ترین جشن‌های به جا مانده از دوران باستان و یکی از آیین‌های برجسته در زمینۀ فرهنگ مشترک و عاملی برای هم‌گرایی فرهنگی میان ایران و کشورهای حوزۀ تمدنی ایران محسوب می‌شود. این آیین علاوه بر ایران، در دیگر کشورهای حوزۀ تمدن ایرانی ازجمله آسیای مرکزی، قفقاز، کشورهای هم‌جوار ایران در غرب و شرق مثل عراق، ترکیه، کشورهای حوزۀ جنوبی خلیج فارس، پاکستان و حتی مناطق دیگر ازجمله بالکان و شبه قاره هم جشن گرفته می‌شود.

بررسی دقیق آیین نوروز در میان کشورهای حوزۀ تمدنی ایران نشان می‌دهد که برخی از سنت‌ها و آداب و رسوم نوروزی در کشورهای حوزۀ تمدنی ایران مشترک است و در عین حال در برخی آداب و رسوم نوروزی تفاوت‌هایی دیده می‌شود.

بنابراین پرسش اصلی که مطرح می‌شود این است که سنت‌ها وآداب و رسوم نوروز در کشورهای حوزۀ تمدنی ایران چه مشابهت‌ها و تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند و چگونه می‌توان از آیین نوروز برای گسترش همکاری میان کشورهای حوزۀ تمدنی ایران بهره گرفت؟

نويسنده در اين كتاب با مطالعۀ منابع موجود درخصوص فلسفۀ شکل‌گيري و تداوم آيين‌هاي نوروزي اين نتيجه را ارائه مي‌دهد که وجود تاريخ مشترک کشورهاي حوزۀ تمدني ايران مهم‌ترين عامل اشتراک آداب و رسوم نوروزي در کشورهاي حوزۀ تمدني ايران است. مراجعه به تاريخ ايران باستان از زمان هخامنشيان تا ساسانيان و بررسي نقشه‌هاي آن زمان نشان داد که کشورهاي بررسي‌شده در اين کتاب نه‌تنها در دورۀ هخامنشيان بخشي از ايران آن زمان محسوب مي‌شد؛ بلکه در دورۀ ساسانيان که قلمرو جغرافيايي ايران محدودتر از دورۀ هخامنشيان شد، باز هم اين کشورها بخشي از ايرانِ آن زمان بود.

ايجاد سازمان يا اتحاديه در اين خصوص (مثلاً با نام سازمان جهاني نوروز، سازمان بين‌المللي نوروز، اتحاديۀ بين‌المللي نوروز يا اتحاديۀ جهاني نوروز)؛ گسترش تعامل‌ها در سطح سياستگذاران و عامه مردم و جوامع؛ برگزاري جشن‌هاي نوروز هر سال در يکي از کشورهاي عضو اتحاديه و دعوت از نمايندگان بقيۀ اعضا براي شرکت در آن؛ تأکيد بر آيين‌هاي مشترک نوروزي کشورهاي عضو در جشن‌هاي ساليانه و نمايش آن از طريق فيلم‌ها، جشن‌ها، نمايشگاه‌ها براي همۀ مخاطبان اعم از دولتي و غيردولتي؛ توليد فيلم‌هايي که بر اين آيين مشترک و کهن 3 هزار ساله تأکيد شود؛ چاپ کتاب‌ها و نشريه‌هاي تخصصي دربارۀ نوروز در حوزه‌هاي ادبيات، هنر، سياست، فرهنگ، تاريخ، جغرافيا، اقتصاد، فلسفه و... به زبان‌هاي گوناگون؛ ايجاد تسهيلات براي شهروندان به‌منظور سفر به کشورهاي حوزۀ نوروز و ديدن جشن‌ها و آيين‌هاي نوروزي از نزديک؛ ايجاد شبکۀ رسانه‌اي نوروز و معرفي آيين نوروز در همۀ کشورها از طريق اين شبکه؛ توجه به آيين نوروز و اشتراک‌هاي آن در کشورهاي حوزۀ تمدني ايران در کتاب‌هاي درسي؛ ترجمۀ آثار منتشر‌شده در زمينۀ نوروز به زبان‌هاي گوناگون به‌خصوص به زبان کشورهاي حوزۀ تمدني ايران؛ حمايت از انجام و اجراي طرح‌هاي پژوهشي دربارۀ نوروز در کشورهاي حوزۀ تمدني ايران و تلاش براي چاپ و نشر اين آثار به زبان‌هاي گوناگون؛ توليد پويانمايي‌ها و نماهنگ‌هاي گوناگون دربارۀ آيين نوروز در کشورهاي حوزۀ تمدني ايران و پخش آنها براي کودکان و نوجوانان؛ فعاليت گسترده‌تر دبيرخانۀ جشن جهاني نوروز و تأسيس کتابخانۀ ديجيتال دربارۀ نوروز در اين دبيرخانه مهمترين راهكارهاي ارائه شده از سوي پژوهشگر اين اثر است كه براي تحقق هويت مشترک يا همگرايي ميان کشورهاي حوزۀ تمدني ايران با توجه به بستر فرهنگي مناسب نوروز در آن کشورها پيشنهاد داده است.