خانوادهٔ هسته‌ای [1]از زوجی متأهل و فرزند(ان)شان ‐ خواه تنی، خواه فرزندخوانده ‐ که در خانه‌ای واحد زندگی می‌کنند، تشکیل شده است. ازآنجایی‌که خانوادهٔ هسته‌ای بر ازدواج استوار است، آن را «خانوادهٔ زن‌وشوهری» نیز می‌نامند. خانواده‌های هسته‌ای حول ازدواج شکل می‌گیرد؛ رابطه‌ای قانونی که دربردارندهٔ همکاری اقتصادی، فعالیت جنسی، فرزندآوری، و فرزندپروری است و اعضای آن انتظار دارند این پایدار بماند. اگرچه در امریکای شمالی انواع مختلفی از خانواده وجود دارد، مدت‌زمان طولانی‌ای است که غلبه با خانوادهٔ هسته‌ای است.

خاستگاه خانوادهٔ هسته‌ای با تغییرات اقتصادی و اجتماعی انقلاب صنعتی پیوند خورده است. در قیاس با خانوادهٔ گسترده، اندازهٔ کوچکتر خانوادهٔ هسته‌ای برای بهره‌مندی بیشتر از فرصت‌های شغل برآمده از انقلاب صنعتی، مناسب‌تر انگاشته شده است.

دیدگاه مرسوم در باب خانوادهٔ هسته‌ای ‐ خانواده‌ای متشکل از شوهر و زن و فرزندان نابالغشان که با هم در یک خانه زندگی می‌کنند ‐ بر پایهٔ آرمان پدر/شوهر نان‌آور و همسر/مادر خانه‌دار استوار است. بااین‌حال، تحقق مدل مردِ نان‌آور/زن خانه‌دار فقط زمانی ممکن بود که درآمد مردان تکافوی نیازهای خانواده را می‌کرد. در طول تاریخ، بسیاری از خانواده‌های هسته‌ای ناچار شده‌اند بر درآمد زنان اقتصادی متکی باشند تا بتوانند ثبات اقتصادی‌شان را حفظ کنند.

خانوادهٔ هسته‌ای با آن نقش‌های جنسیتی خاصش به گروه متمایزی بدل شده است که کارکرد آن در جامعه، جامعه‌پذیرکردن کودکان و تأمین نیاز اعضای خانواده به حمایت عاطفی، مهر و محبت است. وقتی اعضای خانواده به ارضای عاطفی یکدیگر توجه دارند، خانواده خلوتی انگاشته می‌شود که اعضای خانواده از ملالت‌های اجتماع بزرگ‌تر بدان پناه می‌برند.

این دیدگاه غالب که خانوادهٔ هسته‌ای همراه با انقلاب صنعتی پدیدار شد، شاید افسانه‌ای بیش نباشد. بررسی گزارش‌هایی که از خانواده‌های انگلیسی و امریکایی دربارهٔ تولد، مرگ، و ازدواج گرد آمده است نشان می‌دهد خانوادهٔ هسته‌ای شکل مسلط خانواده بوده است. جامعه‌شناسان اکنون بر این باورند مفهوم کودکی ‐ دوره‌ای که کودک طی آن تربیت می‌شود و برای بزرگسالی آماده ‐ در سدهٔ هفدهم سر برآورد. اهمیت فزایندهٔ رفاه کودکان شکل‌گیری پیوندهای نزدیک میان اعضای خانواده و ثبات واحد خانوادگی را ضروری ساخت.

خانوادهٔ هسته‌ای را واحدی منفرد، مستقل، و خوداتکا در جامعه می‌انگارند. این دیدگاه فرض را بر آن می‌گذارد که پیوند خانوادهٔ هسته‌ای با خویشاوندان غیرصمیمانه است و خانوادهٔ گسترده نقش مهمی در خانوادهٔ هسته‌ای ایفا نمی‌کند. بااین‌حال، بسیاری از خانواده‌های هسته‌ای با خویشاوندان خود در مکان جغرافیایی یکسانی زندگی می‌کنند. اعضای خانوادهٔ گسترده غالباً خدماتی مانند مراقبت از کودک و کمک مالی ارائه می‌کنند. حمل‌ونقل و ارتباطات مدرن به خانواده‌هایی که در سراسر ایالات متحدهٔ امریکا پراکنده شده است، کمک می‌کند پیوندهایشان را حفظ کنند.

امروزه، بسیاری احساس می‌کنند که طلاق، هم‌خانگی، خانوادهٔ تک‌سرپرست، و زوج‌های هم‌جنس‌گرا ثبات خانوادهٔ هسته‌ای را تهدید می‌کند. این هراس وجود دارد که فروپاشی خانوادهٔ هسته‌ای به فروپاشی جامعه بینجامد. به‌رغم «تهدیدهایی» که پیش روی خانوادهٔ هسته‌ای است، بیشتر مردم می‌خواهند جزئی از ساختار خانوادگی باشند. چنین می‌نماید خانوادهٔ هسته‌ای در آینده نیز همچنان بنیان جامعهٔ امریکا باشد.

و نیز ببینید: خانوادهٔ آمیخته؛ خانوادهٔ گسترده.

بیشتر بخوانید

Adams, Bert A. (1995). The Family: A Sociological Interpretation, 5th ed. Fort Worth, TX: Harcourt Brace

Coontz, Stephanie (2000). The Way We Never Were: American Families and the Nostalgia Trap, 2nd ed. New York: Basic Books

Hutter, Mark (1998). The Changing Family, 3rd ed. Needham Heights, MA: Allyn & Bacon

    [1] nuclear family