در ادامة برگزاری سلسله نشست‌های بررسی ابعاد جشنواره‌های تئاتر، نشست تخصصی «ظرفیت‌های فرهنگی جشنوارة بین‌المللی تئاتر مقاومت» روز شنبه ۱۳ بهمن ۱۳۹۷، با حضور حسین مسافرآستانه و دکتر محمد عارف دو عضو شورای عالی هنری شانزدهمین جشنواره بین‌المللی تئاتر مقاومت، با اهتمام پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و دبیری محمود ترابی اقدم برگزار شد.

در این نشست بعد از ارائة تاریخچه مختصری از شکل‌گیری جشنواره تئاتر مقاومت و بخش‌های مختلف این جشنواره، ظرفیت‌ها و دستاوردهای جشنواره تئاتر مقاومت تبیین شد و با رویکرد آسیب‌شناسانه، چالش‌ها و نقاط ضعف آن به منظور ارائه راهکارهای عملیاتی برای رفع آنها بررسی شد.  

شانزدهمین دورة جشنوارة تئاتر مقاومت

دبیر نشست با ارائة گزارشی درباره بخش‌های مختلف شانزدهمین دورة جشنواره گفت: بر اساس اطلاعات موجود و مصاحبه دبیر محترم  دورة شانزدهم جشنواره، این جشنواره پنج بخش اصلی داشت: بخش صحنه‌ای، خیابانی، سمینار و پژوهشی، نمایش‌نامه‌نویسی و نمایشگاه عکس و پوستر که در مجموع و در این پنج بخش،۴۰ اثر به مرحلة نهایی رسید. از مجموع ۵۵۰  اثر در بخش صحنه‌ای، بعد از مراحل بازخوانی و بازبینی،14 نمایش برای حضور در بخش صحنه‌ای و در بخش خیابانی نیز از مجموع ۳۵۰ رسیده به جشنواره، ۱۵ اثر انتخاب شدند. در بخش سمینار پژوهشی نهایتاً ۸ مقاله ارائه شد. در بخش نمایش‌نامه‌نویسی ۱۰۰ اثر به جشنواره رسیده بود که مقرر شده آثار برگزیده به صورت کتاب چاپ شود. ۳۳ گروه از شهرهایی غیر از تهران حضور داشتند که آثار برگزیده جشنواره مقاومت‌ استان‌ها، در تهران و شهرهای ارسال کننده اثر، به روی صحنه خواهند رفت. یکی از بخش‌هایی که به دلیل کمبود بودجه در جشنواره سال ۹۷ وجود نداشت بخش بین‌الملل بود.

تاریخچة شکل‌گیری جشنوارة تئاتر مقاومت

در ادامه، مسافر‌آستانه با اشاره به تاریخچه و روند شکل‌گیری جشنواره تئاتر مقاومت، گفت: دفاع مقدس بر همة فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و هنری در کشور تأثیر گذاشت؛ چنانکه در هر جامعه‌ای، تئاتر از این نوع جریان‌ها و فعالیت‌ها متأثر است. به همین دلیل می‌گوییم که تئاتر آینة جامعه و زندگی است. از این منظر تئاتر دفاع مقدس خودجوش و بدون دستورالعمل شکل گرفت، چراکه هنرمند تئاتر واقعاً نمی‌توانست متأثر از اتفاق بزرگی مثل دفاع مقدس نباشد. هم‌زمان با روزهای اولیة جنگ عراق علیه ایران، تعداد زیادی از هنرمندان در پشت جبهه و همچنین در مناطق مختلف جنگی نمایش‌هایی را صرفاً برای ایجاد فضای مفرح و ارتقاء روحیه رزمندگان اجرا می‌کردند. تعداد این آثار کم‌کم افزایش یافت. بسیاری از هنرمندانی که در زمرة حرفه‌ای‌های تئاتر بودند، تحت تأثیر جان‌فشانی و ایثارگری ملت ایران آثاری را می‌نوشتند و اجرا می‌کردند. در این حین مسئولان متوجه این جریان تئاتری تازه شدند که به لحاظ کمیت تعداد بالایی داشت ولی برای آن برنامه‌‌ریزی وجود نداشت. در نتیجه تصمیم گرفته شد که این نوع تئاتر ساماندهی و هدفمند شود. در ادامه نیز جشنواره‌ای ترتیب داده شد. در این برهه جشنواره‌هایی مانند جشنواره سنگر تشکیل می‌شد و بعد از چند دوره از بین می‌رفت. بهترین حرکت که بعدها تداوم پیدا کرد و در سال ۱۳۹۷ شانزدهمین دورة آن را پشت سر گذاشتیم، جشنواره‌ای بود که درسال ۱۳۷۲ با تجمیع رخداد‌های تئاتری دوران دفاع مقدس در بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس تشکیل شد. این جشنواره، ابتدا با عنوان جشنوارة تئاتر دفاع مقدس برگزار شد اما بعد از توسعه یافتن، طی سال‌های اخیر به جشنوارة تئاتر مقاومت تغییر نام داد.

ظرفیت‌ها و فرصت‌های جشنوارة تئاتر مقاومت

• آشنا کردن نسل جوان با دفاع مقدس و فرهنگ مقاومت  

مسافرآستانه، دبیر هشت دوره از جشنواره تئاتر دفاع مقدس (طی سال‌های ۱۳۸۱-۱۳۷۴)، گفت: دفاع مقدس ظرفیت بسیار زیادی برای نگارش و ساخت آثار تئاتری دارد. جشنوارة دفاع مقدس با توجه به موضوع‌هایی که پوشش می‌دهد، ظرفیت‌های جهانی دارد، به ویژه با تغییر نام آن به جشنوارة مقاومت، دیگر در چهارچوب دفاع مقدس محدود نیست و می‌تواند رشد بیش‌تری کند. حتی این جشنواره می‌تواند نمونه‌هایی از رویدادهای بین‌المللی مانند جنگ جهانی دوم را نیز دستمایة خود قرار دهد.

مدیر اسبق هنرهای نمایشی بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، در ادامة سخنانش گفت: تئاتر دفاع مقدس و جشنوارة مقاومت، مسیر تازه‌ای در تئاتر ایران گشوده شده است؛ مسیری که قبلاً به عنوان یک کار مناسبتی به آن نگاه می‌شد، اکنون تبدیل به جریانی شده که جزء نیاز اجتماعی جامعه محسوب می‌شود. یکی از کارکردهای ویژة این جشنواره، انتقال نگاه تحلیلی به مسائل دفاع مقدس به نسل‌های بعدی است. با وجود فاصله‌ای که نسل جدید از دفاع مقدس گرفته، شاهد هستیم که این نسل با این قبیل نمایش‌ها ارتباط خوبی برقرار می‌کند.

  استعدادیابی و معرفی نسل جوان تئاتر به جامعة هنری

مسافرآستانه، کارکرد دیگر جشنوارة تئاتر مقاومت را معرفی هنرمندان جوان به جامعه هنری دانست و افزود: این جشنواره باعث شده که بسیاری از هنرمندان کشور به‌خصوص جوان‌ترها اعم از دانشجویان و کسانی که به صورت تجربی تئاتر کار می‌کردند، جذب تئاتر دفاع مقدس شوند و آثار ماندگاری را از خود بر جا گذارند. نمایش‌نامه‌نویسان توانمندی به واسطة این جشنواره پا به عرصه نمایش گذاشته‌اند که به طور تخصصی دربارة دفاع مقدس پژوهش می‌کنند و می‌نویسند.

چالش‌ها و آسیب‌های جریان تئاتر دفاع مقدس و جشنوارة  مقاومت

• نگرش همه‌جانبه به دفاع مقدس و بسط دیدگاه‌ها

مسافرآستانه یکی از چالش‌های تئاتر دفاع مقدس را برخی نگاه‌های محدود و متعصبانه در این حوزه قلمداد کرد و افزود: گاه شاهد هستیم که شماری از مسئولان و جریان‌ها زاویه دیدهای متفاوت و قرائت‌های به‌روز از دفاع مقدس را برنمی‌تابند؛ در صورتی که تئاتر، محل تلاقی اندیشه‌های مختلف محسوب می‌شود. واقعیت این است که نگاه‌های جدید و مبتکرانه توانسته علاوه بر جریان‌های موافق، افراد منتقد را نیز جذب کند. در مقاطعی به دلیل تعصب‌های خودساخته برخی مسئولان، بعضی از نویسندگان ما از تئاتر دفاع مقدس کناره‌گیری کردند. ما باید فرصت ایجاد کنیم تا درام‌پردازی دفاع مقدس رشد کند وگرنه نمایش‌ها۷ آثاری کلیشه‌ای و شعاری خواهند بود که ما را اصلاً به رشد و تعالی نمی‌رساند. نگاه متفاوت و جدید به معنای نفی اصالت دفاع مقدس نیست، بلکه ارائه خوانش‌های متناسب با تحولات اجتماعی و فرهنگی روز است. باید به این مورد توجه کرد که واقعیت رخ داده در جنگ، خیلی دراماتیک نیست. ما برای اینکه یک موقعیت را تبدیل به اثر دراماتیک کنیم باید فرایند خلاقانه‌ای طی کنیم. اینجاست که موانعی به وجود می‌آید. این موانع گاهی تعصب نسبت به موضوعات است. هر چقدر موضوع در جامعه ارزشمندتر باشد این موانع بیش‌تر هستند. در مورد دفاع مقدس نیز این گزاره صادق است.

مدیر اسبق مجموعه تئاتر شهر در ادامه سخنانش گفت: هدف تئاتر دفاع مقدس، تاریخ‌نگاری نیست. در واقع کار تئاتر بازگویی وقایع تاریخی نیست. بلکه اگر تاریخ را مبنا قرار قرار می‌دهد، می‌خواهد مفهومی را که مورد نیاز فرهنگ اجتماعی امروز ما هست، مطرح کند. کار هنرمندانه، اثری است که به صورت مستقیم، سطحی و شعاری بیان نشود. باید برای مخاطب خود، فرصت دریافت بگذارد که این فرصت ایجاد پرسش می‌کند. مشکل اکثر تئاترهای دفاع مقدس موجود از این‌جا شروع می‌شود که نمایش در اذهان عمومی پرسش ایجاد نمی‌کند و یا نوع نگاه به این موضوع و پرسش‌آفرینی نامناسب است. باید بپپذیریم که سطحی‌نگری باعث تقلیل و حتی نابودی ایده و موضوع می‌شود و تئاتر ما را از پیشرفت باز می‌دارد. اگر اثر، اثر خوبی باشد و پرسش ایجاد کند، می‌تواند سبب رشد ما شود و نوع نگاه جامعه را ارتقا بدهد. اما چون اصل پرسش‌آفرینی اکثراً با نگاه غیرحرفه‌ای روبه‌رو می‌شود، نباید توقع داشته باشیم که اثری بیافرینیم که بتوانیم توسط آن با دنیا صحبت کنیم.

در ادامة نشست، دکتر عارف دربارة لزوم بسط مفاهیم مورد استفاده در تئاتر مقاومت گفت: من نگاه تبلیغاتی به دفاع مقدس را در آثار هنری چندان کارساز نمی‌دانم که متأسفانه در تعداد زیادی از آثار، این رویکرد وجود دارد و باعث می‌شود، اثر شعاری شود و تأثیر حداکثری بر مخاطب نداشته باشد. مسئولان باید اجازه دهند که هنرمندان از همة جوانب به موضوع دفاع مقدس ورود یابند تا بتوانیم با دنیا حرف بزنیم قبل از آنکه دنیا دیدگاه خود را درباره ما ارائه دهد. عارف افزود: بسیاری از آثار برگزیده جشنواره کنونی تئاتر مقاومت، قابلیت ترجمه و اجرا در کشورهای دیگر را ندارند تا مضامین دفاع مقدس ما را به آنها نشان دهند و این یک ضعف بزرگ است. به جرئت می‌توان گفت در طول 16 دورة این جشنواره، تعداد آثار فاخری که هم بتوان در کل کشور به روی صحنه برد و هم بتوان در دیگر جوامع به فرهنگ‌های دیگر عرضه کرد، نادر بوده است.

• زبان و معیارهای جهانی در فرم و محتوای تئاتر دفاع  مقدس

دکتر عارف، با اشاره به تفاوت «جنگ» و «دفاع مقدس» گفت: مانند بسیاری از نویسندگان حوزة دفاع مقدس که می‌خواهند این جریان را به جهان معرفی و از حیثیت شهدای ایرانی دفاع کنند، من نیز در آخرین کتاب خود با نام «حبیب: انسان‌شناسی دفاع مقدس» که راجع به شهید حبیب‌الله جواهری است، خواسته‌ام بگویم که ما با شعور جنگیدیم. رزمندگان ما هم احساس لذت‌های دنیوی و خانوادگی را می‌فهمیدند اما خودشان رفتند. دنیا هنوز نمی‌داند که ما چگونه هستیم. آن‌ها فکر می‌کنند که ما هم مثل داعش هستیم. شرق و غرب فکر می‌کنند که ما جنگجو هستیم. این تعبیری است که من بارها دیده‌ام و شنیده‌ام. حال چگونه باید نشان بدهیم که ملت ما و رزمندگان ما این‌گونه نبوده‌اند. این بر عهدة جریان تئاتر دفاع مقدس و جشنوارة مختص آن است. مردم دنیا باید مظلومیت شهید ما و معرفت ما را بشناسند. ادبیات دراماتیک ظرفیت این معرفی را دارد. اما برای این کار لازم است با زبان دنیا با آنها حرف زد. این زبان باید در محتوا، ساختار، تکنیک و فرم نمایش، نمود داشته باشد که متأسفانه ما در این مؤلفه‌ها از حد مطلوب فاصله داریم. ما باید محتوای درام را منطقی بیان کنیم. دنیا به دنبال منطق می‌گردد. ما باید احساس و عواطف خود را با زبان مشترک دنیا با آنها در میان بگذاریم. مثلاً شخصیت‌پردازی در اغلب نمایش‌نامه‌های ما سیاه و سفید است. دشمنان ما پست، رذل، ناتوان و ضعیف معرفی می‌شوند اما خود ما همیشه قوی، بزرگ، دانشمند و خدا‌دوست بازنمایی می‌شویم. این نگاه در تئاتر امروز جواب نمی‌دهد. واقعیت این است که در میان دشمن نیز انسان‌های فهیم و با وجدان بودند. در این حوزه انسان‌شناسی صورت نگرفته است. باید توجه کنیم که دین ایرانی‌ها و عراقی‌ها که با یکدیگر می‌جنگیدند، مشترک بود. باید عامل جنگ را در مسائل دیگر جستجو کرد نه اینکه همیشه خود را خوب و آن‌ها را بد جلوه دهیم و مقابل یکدیگر باشیم.

• برنامه‌ریزی جامع متناسب با بودجه 

دکتر عارف با اشاره به نبود تناسب بین بودجة دولتی تئاتر با بازدهی جشنواره‌ها در برخی مقاطع گفت: ایران جزو کشورهایی است که بیش‌ترین بودجة دولتی را در زمینة تئاتر در این ۴۰ سال صرف کرده در حالی‌که بازدهی متناسب با این بودجه نداشته‌ایم. علت این موضوع را باید در نبود برنامه‌ریزی دانست.

مسافرآستانه، دربارة نبود تناسب میان بودجة دولتی تئاتر در ایران با بازدهی آن تأکید کرد: نکتة جالب این است که علیرغم هزینه‌کرد زیاد دولت، تعداد زیادی ناراضی بین تئاترها وجود دارد و بعضاً می‌بینیم آن‌هایی که بیش‌تر پول گرفته‌ا‌ند بیش‌تر ناراضی هستند! ریشه این مشکل را باید در نبود برنامه‌ریزی کارآمد جستجو کرد.

مسافرآستانه در ادامة سخنانش دربارة لزوم برنامه‌ریزی، خاطرنشان کرد: من گفتگویی با دبیر جشنوارة بین‌المللی ادینبورگ اسکاتلند داشتم. وی دربارة مدیریت این جشنواره می‌گفت یک اتاق فکر حدود 150 نفره، برنامه‌ریزی بلندمدت و تدوین راهبردهای جشنواره را بر عهده دارند. در این اتاق فکر، صاحب‌نظرانی از رشته‌های مختلف دعوت می‌شوند. آنها با توجه به نقشة راه و اهداف کلان جشنواره، چهارچوب برنامه اجرایی یک دبیر را تعیین می‌کنند و از افراد مختلف می‌خواهند برنامة خُرد و عملیاتی خود را بر اساس اهداف و اصول تعیین شده، ارائه دهند. سپس از بین برنامه‌های ارائه شده، بهترین برنامه و شخص برای چند سال متوالی انتخاب می‌شود. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز بهتر است مانند جشنوارة ادینبورگ، برای تمامی جشنواره‌ها برنامه‌ریزی کلان داشته باشد و بر اساس آن دبیر و ستاد اجرایی، اهداف را به پیش ببرند.

• پژوهش علمی، میدانی و کاربردی معطوف به دفاع  مقدس و ادبیات دراماتیک 

دکتر عارف، پژوهشگر برتر هنر دانشگاه‌های ایران در جشنواره تجلیل از پژوهشگران و فناوران برتر ایران، در زمینة آسیب‌های تئاتر مقاومت افزود: ظرفیت‌هایی در بخش درام در حوزه دفاع مقدس ما وجود دارد که در درام‌های جنگ‌محورغربی‌ها وجود ندارد اما ما به این مفاهیم ناب کمتر پرداخته‌ایم. یکی از مهم‌ترین دلایل این موضوع نبود پژوهش‌های علمی کافی چه در زمینة ادبیات دراماتیک و چه در زمینة دفاع مقدس است. پژوهش‌های اندکی نیز که وجود دارند عموماً فاقد نگاه ژرف و غیرکاربردی هستند. پژوهشگران و نویسندگان ما کمتر به صورت میدانی به پژوهش درباره دفاع مقدس می‌پردازند. مثلاً نویسندگان ما چند ساعت پای صحبت جانبازها نشسته‌اند؟ ما وارد دنیای جانبازان نشده‌ایم تا بدانیم چقدر حرف بکر و مهم برای گفتن دارند. ارتباط هنر دفاع مقدس با جهان واقعی دفاع مقدس کم است. ما می‌توانستیم به دنیا بگوییم که شهدای ما آدم‌های خوب، خانواده‌دوست و شریفی هستند. ما صحنه‌هایی را تهیه می‌کنیم که با منطق رایج دنیا سازگار نیست. دلیل آن هم نبود نگاه پژوهشی در این حوزه است.

عارف افزود: اشکال عمدة تئاتر دفاع مقدس در متن است نه در اجرا. تئاتر ایران بازیگرها و کارگردان‌های خوبی دارد اما در نمایشنامه، ضعیف هستیم. یکی از دلایل این ضعف به این قضیه مربوط می‌شود که متأسفانه دستمزد اکثر نویسنده‌ها در مقایسه با کارگردان‌ها و بازیگرها بسیار پایین است و این به محتوای اثر و پرداخت حرفه‌ای آن لطمة زیادی وارد می‌کند. من یک مدل پیشنهادی با عنوان «نمایش‌نامه‌نویسی اتاق به اتاق» دارم که به نظرم می‌تواند بخشی از مشکلات درام‌نویسی را مرتفع کند. این مدل مرحله به مرحله است. به این صورت که ابتدا از تعدادی نمایش‌نامه‌نویس می‌خواهیم راجع به موضوعی پیرنگ ارائه دهند. پیرنگ اساس درام است و نمایش‌های تئاتر ایران عموماً فاقد پیرنگ قوی و مستحکم هستند. پیرنگ یا پیرنگ‌هایی که مناسب هستند توسط یک شورای مرکزی انتخاب و ضعف‌هایشان برطرف می‌شود و در مواردی ادغام می‌شوند. در مرحله بعد خلاصه قصه‌(ها) نگاشته می‌شود. در مراحل (اتاق‌های) بعدی نیز ساختار شکل می‌گیرد، و ژانرپردازی و دیالوگ‌نویسی انجام و اثر نهایی می‌شود. با این روش که مبتنی بر هم‌اندیشی و کارگروهی است، در نهایت می‌توانیم تعدادی اثر باکیفیت به‌دست آوریم. برای تک‌تک این مراحل نیز باید بودجه جداگانه در نظر گرفته ‌شود، نه اینکه افراد به صورت رایگان در این فرایند نمایشنامه‌نویسی شرکت کنند. البته این یک مدل پیشنهادی است و باید برای اجرا و عملیاتی کردن آن بیشتر فکر کرد.

مسافرآستانه در مورد مدل «درام‌نویسی اتاق به اتاق» گفت: این مدل پله به پله که در نظام‌های حرفه‌ای مانند هالیوود رواج دارد، نیاز به آموزش در دانشگاه‌ها به هنرآموزان دارد وگرنه در شرایط کنونی چه در بین نویسندگان و چه در بین مسئولان رواج نمی‌یابد. چراکه با شرایط فعلی، نویسندة حرفه‌ای وارد این نوع فرایند نمی‌شود و فقط نویسنده‌های نوآموز حضور می‌یابند.

• ارتباط مصداق و مفهوم

مسافرآستانه با تأکید بر لزوم تعمیق مفاهیم دفاع مقدس و مقاومت در نمایش‌ها افزود: نگاه ما به فعالیت و تعریف ارزش‌های فرهنگی نگاه مصداق‌محور است. نگاه تحلیل‌گرایانه کمتر داشته‌ایم. به همین دلیل ما زیاد به مفاهیم نپرداخته‌ایم. مثلاً در کل یک نمایش می‌گوییم آن فرمانده آدم خوبی بود در حالی که صفات و ویژگی‌های پسندیده به صورت قائم به ذات (نه در انتساب به یک شخص) کمتر برجسته می‌شوند. در واقع ما همیشه مصداق‌ها را برجسته کرده‌ایم و مفاهیم در مقابل مصداق‌ها کم‌رنگ شده‌اند. گاهی این مصداق‌ها بسیار غلوآمیز و غیرقابل باور می‌شوند. مثلاً وقتی که دربارة یک شهید می‌خواهیم صحبت کنیم از لحظه‌ای که به دنیا آمده است و حتی بعضاً قبل از آن، او را مقدس نشان می‌دهیم. در صورتی او هم یک انسان مثل ما بوده و قطعاً خطاهایی داشته است. اگر فرایند خوب شدن و تعالی یافتن او را نشان دهیم، ناگزیر به مفهوم توجه می‌کنیم. در واقع در طول درام به این پرسش باید پاسخ ‌دهیم: چه شده است که این تحول در شخصیت اتفاق افتاده و از یک انسان معمولی به یک انسان متعالی تغییر پیدا کرده است؟ چون این نگاه را درباره شخصیت‌ها نداریم، مفاهیم گم می‌شوند.

• گرته‌برداری از نمایش‌های جنگ‌محور غربی

مسافرآستانه که بازیگری و کارگردانی آثار نمایشی متعددی در حوزة دفاع مقدس را در کارنامه خود دارد، بیان داشت: ما تئاتر با مختصات فرهنگ و ادبیات ایرانی خیلی کم داریم و این مشکل فقط در حوزة تئاتر دفاع مقدس نیست. بعضاً دیده می‌شود که نمایش‌نامه‌های خارجی در حوزة جنگ را صرفاً با تغییر نام شخصیت‌ها و محل رخدادها را بازتکثیر (copy-paste) می‌کنند. به مختصات بومی جنگ عراق علیه ایران کمتر توجه می‌شود.

• ابتناء نمایشنامه بر نگاه فردی 

مسافرآستانه با تأکید بر لزوم چندوجهی بودن درام‌های دفاع مقدس، افزود: نمایش‌نامه دفاع مقدس نباید متکی بر نگاه یک فرد باشد. نمایش‌نامه‌نویس باید با امور اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی آشنا باشد و باید همه‌جانبه فکر کند، در غیر این صورت تناقض به وجود می‌آید. این تناقض به دلیل عدم‌پذیرش نظرات متفاوت است. متأسفانه این فرهنگ در میان تعداد قابل توجهی از هنرمندان و مدیران هنری رایج است. بسیاری فقط نظر خود را می‌بینند و توان پذیرش آراء مخالف را ندارند. در چنین فضایی طبیعتاً رشدی هم وجود نخواهد داشت. نویسنده باید نظرات مختلف را ببیند و مدیر باید به رویکرد چندوجهی او احترام بگذارد. در غیر این صورت راه تفکر بسته می‌شود. راه تفکر این است که ما به عقیدة مخالف توجه کنیم و در صورت درست بودن، از آن‌ها استفاده کنیم. به دلیل عدم ابتناء به گفت‌و‌گو و احترام به دیدگاه‌های مختلف در مقاطعی شاهد افت و سیر نزولی تئاتر دفاع مقدس بوده‌ایم.

• مدیریت مجموعه‌های هنری

در ادامه نشست، سخنرانان به چهار آسیب جدی در حوزة مدیریت مجموعه‌های هنری اشاره کردند. دکتر عارف گفت: در برخی از سطوح سیاست‌گذاری فرهنگی اینگونه تلقی می‌شود که مدیریت در مجموعه‌های هنری تخصصی نیست. نبود  تخصص‌گرایی یک آفت بزرگ در مدیریت است. مدیران مجموعه‌های هنری، باید هنرشناس باشند. همچنین یکی دیگر از آسیب‌های مدیریتی در ایران چند شغله بودن بعضی از  مدیران است. این موضوع باعث می‌شود که مدیر نتواند تمرکز ویژه‌ای روی رویدادهای مقطعی و فصلی مانند جشنواره‌ها‌ داشته باشد بنابر این بازدهی آن افت می‌کند.

مسافرآستانه گفت: یکی از دلایلی که جریان‌های مؤثر هنری را متوقف می‌کند، نبود ثبات مدیریتی است. البته این ثبات مدیریتی برای یک فرد تا جایی باید باشد که در آن عرصه نوآوری و پیشرفت ببینیم. نبود برنامة کلان  مدیریتی نیز آسیب دیگر است. بعضاً می‌بینیم افرادی که مدیر می‌شوند همة برنامه‌ها را از ابتدا شروع می‌کنند و زحمات مدیران قبلی را ناچیز می‌شمارند.

• توازن در تقسیم بودجة جشنواره

دکتر عارف در این باره گفت: بخش عمدة بودجة جشنوارة تئاتر مقاومت را باید به گروه‌های نمایشی اختصاص داد و نه به ستاد اجرایی آن. در این صورت نمایش‌ها از لحاظ کمی زیاد می‌شوند و از لحاظ کیفی ارتقا می‌یابند اما در مقاطعی شاهد بوده‌ایم که بخش زیادی از بودجه به امور ستادی و اجرایی تعلق گرفته است.

این نشست در خاتمه با پرسش و پاسخ شرکت‌کنندگان و سخنرانان همراه شد.

ویراستار و تدوین کننده: محمود ترابی اقدم

.