نشست تخصصی «چیستی ارتباطات راهبردی و کاربردهای آن» روز ‏دوشنبه ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۷ با حضور دکتر حسن خجسته و دکتر توحید محرمی در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.

در ابتدای این نشست، دکتر توحید محرمی با بیان مقدمه‏ای گفت: رشد جریانات قومی و مذهبی واگرایانه در خاورمیانه، این منطقه را در سال‏های اخیر به کانونی ملتهب در جهان تبدیل کرده است. بنابراین، اتخاذ تصمیمات سلب و ایجابی مناسب برای مدیریت چالش مذکور، ضروری به نظر می‏رسد.

برای فهم چیستی «ارتباطات راهبردی» باید به دو مفهوم «راهبرد» و «ارتباطات» توجه کنیم. ارتباطات راهبردی در چارچوب روابط نوین جهانی، فراسوی ارتباطات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی امروزی است و معنی مشخص خود را داراست. در واقع ارتباطات راهبردی، فرایندی است که برای هماهنگ‌کردن ارتباطات بین بازیگران و تقویت تأثیر راهبردی آنها طراحی شده است. هدف ارتباطات راهبردی، ارتقای رفتار مخاطبان هدف است. بنابراین، ارتباطات راهبردی را استفاده هدفمند از ارتباطات، توسط یک سازمان برای انجام مأموریت خود تعریف می‏کنند.

محرمی برخی از دلایل ضرورت و اهمیت درباره بکارگیری ارتباطات راهبردی را اینگونه برشمرد و افزود: برخی از این دلایل عبارتند از:

• ترویج فرهنگ صلح و یافتن فهم مشترک از آن
• گسترش روزافزون بیداری اسلامی در جهان حاضر
• فقدان پژوهش‏های راهبردی جامع و بومی درباره ارتباطات راهبردی
• فقر منابع نظری، تجربی، اندیشه ‏ای و سیاستی آینده‏ پژوهانه درخصوص ارتباطات راهبردی

دکتر محرمی با اشاره به کاربردهای ارتباطات راهبردی گفت: ارتباطات راهبردی را می‏توان در دو سطح ملی و بین‏المللی در حوزه‏ های مختلف به‌کارگرفت. همچنین بهره‏گیری از ارتباطات راهبردی به منزله پیش‏نیاز و ابزار سیاستگذاری و مشارکت عمومی هم می‏تواند موثر باشد.

دکتر توحید محرمی در پایان سخنان گفت: برای رسیدن به اهداف مورد نظرباید سه قدم اساسی برداشت: قدم اول، تدوین نقشه راهبردی هوشمندانه. قدم دوم، هماهنگ کردن پیام با طرز تفکر مردم و قدم سوم، استفاده از داستان‏گویی است.

در ادامه نشست، دکتر حسن خجسته، سخنان خود را با دلایل پیدایش ارتباطات راهبردی آغاز کرد و گفت: در آمریکا، ارتباطات راهبردی به دلیل ناهمگرا بودن رفتارها بوجود آمد. به همین سبب، پنتاگون و ارتش قدم اول را برای این موضوع برداشتند و حتی کاخ سفید متهم به این بود که رفتار نادرستی دارد و برای کاخ سفید راهبرد نوشتند که چه رفتاری انجام دهد.

در ادامه، خجسته افزود: ارتباطات راهبردی به معنی بررسی محیط خارجی است و بیشتر در حوزه بین‏الملل کاربرد دارد. همچنین، ارتباطات راهبردی دارای دو مبنای اساسی همگرایی و هم‏افزایی است. دولت‏ها در حوزه ارتباطات راهبردی چهار هدف را دنبال می کنند:

• بهبود اعتبار و مشروعیت خود در میان سایر ملل یا ملت‏های هدف
• تضعیف اعتبار و مشروعیت مخالفان و دشمنان
• متقاعدسازی مخاطبان کشور هدف برای پذیرش اقدامات خاص در جهت تصحیح و اجرای اهداف بین‏المللی کشور اولیه
• مجبورسازی دشمن یا رقیب به اتخاذ یا پرهیز از اقدامی خاص

وی گفت: دولت‏ها در ارتباطات راهبردی به دنبال چهار تغییر اساسی هستند:

• تغییر در باور، عقیده یا نگرش
• تغییر در رفتار
• تغییر در ارزش‏ها و هنجارها
• تغییر در ساختار سیاسی

دکتر خجسته با بیان چهار ابزار مهم ارتباطات راهبردی افزود: در ارتباطات راهبردی چهار ابزار مهم وجود دارد که عبارتند از: دیپلماسی عمومی، امور عمومی مورد توجه مردم، سرویس‏های بین‏المللی پخش رادیو تلویزیونی و سینما، عملیات اطلاعاتی شامل اقدامات شبکه‏های کامپیوتری.

دکتر حسن خجسته در پایان سخنان خود گفت: آمریکا، برای دیپلماسی عمومی خود چهار نقشه راه را ترسیم کرده است:

• تمرکز بر جمعیت جوان
• تمرکز بر قدرت مردم
• ترویج توسعه ارتباطات
• هدایت اپوزیسون در جامعه هدف