گزارش مرکز رصد فرهنگی کشور با عنوان «سیمای کلی جمعیت ایران» منتشر شد. به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز رصد فرهنگی کشور، این گزارش، روند و تحولات جمعیتی کشور ایران را با تأکید بر چالش‌ها و مسائل جمعیتی مطالعه و بررسی کرده است.

 در این مسیر به مهم‌ترین چالش جمعیتی در کشور که باروری زیر سطح جانشینی است، توجه شده است. در این گزارش، نشان داده شد که تحولات رخ داده در نهاد خانواده در ایران شامل افزایش میانگین سن ازدواج، افزایش تعداد طلاق و کاهش تعداد ازدواج، تأثیر بسزایی در کاهش باروری می‌گذارد. ازدواج یکی از تعیین‌کننده‌های بلافصل باروری محسوب می‌شود و تأثیر مستقیمی بر باروری دارد. تنها مسیری که می­‌تواند به فرزندآوری منجر شود ازدواج و تشکیل خانواده است. افزایش سن ازدواج به‌عنوان عاملی مهم و تأثیرگذار بر کاهش باروری در کشورها و عاملی مهم در شکل‌گیری باروری زیر سطح جانشینی است. زنان با تأخیر در ازدواج و فرزندآوری، نسبت به زنانی که فرزندآوری را زودتر آغاز می‌کنند، زمان کمتری برای داشتن فرزند بیشتر دارند، علاوه‌برآن کاهش در موالید یک زن به‌عنوان عامل اصلی و مهم کاهش جمعیت محسوب می­‌شود. 

به استناد این گزارش، در پیمایشی که مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران با هدف ارزیابی نگرش افراد از اثرگذاری سیاست‌های ترویج فرزندآوری انجام داده است، نتایج بیانگر این است که 60درصد پاسخ‌گویان معتقدند سیاست‌های فرزندآوری دولت هیچ تأثیری بر فرزندآوری زوجین نخواهد داشت یا تأثیر کمی خواهد داشت. لذا به‌نظرمی‌رسد در تدوین سیاست‌های جمعیتی فقط اعمال مشوق‌های اقتصادی به‌تنهایی تأثیرگذار نبوده و توجه ویژه به تغییرات فرهنگی و بسترسازی فرهنگی و هنجارسازی در ارتباط با فرزندآوری از طریق پویش رسانه‌­ای، کتاب‌های درسی مدارس، مساجد و غیره... ضروری به‌نظرمی­رسد. 

این گزارش تاکید می‌کند رفتار باروری به‌عنوان یک عامل تعیین‌کننده در موضوع نوسان‌های جمعیتی به شکل یک پدیدۀ چند‌عاملی تبلور می­‌یابد که خود دربرگیرندۀ عوامل بسیار متنوع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، جمعیتی، بیولوژیکی، روان‌شناختی و... بوده که از طریق سازوکارهای پیچیده‌ای بر باروری اثر می‌گذارند. ازاین‌رو شناخت عوامل پیچیده و چندوجهی تأثیرگذار بر رفتار باروری و اتخاذ سیاست‌های متناسب با دیدگاه‌ها و فرهنگ‌های متفاوت در کشور می‌تواند در اجرای سیاست‌های جمعیتی با رویکرد مثبت مؤثر باشد.

دریافت متن کامل گزارش