زنده‌یاد محمد نقی‌زاده پژوهشگر معماری و برنامه‌ریزی شهری در چهاردهمین جشنواره پژوهش فرهنگی، رتبه اول در محور هنر را بابت کتاب «شهر   زيبا؛ مباني، عوامل و معيارها» دریافت کرد. او در نهمین دوره جشنواره بین‌المللی فارابی نیز به عنوان «نظریه‌پرداز برتر» برگزیده شده بود.

نقی‌زاده، دانش‌آموخته کارشناسی معماری از دانشگاه علم و صنعت، کارشناسی ارشد طراحی شهری از دانشگاه تهران و دوره دکتری از دانشگاه نیو ساوث ولز بود. وی در تاریخ ششم خرداد 1402در تهران درگذشت. «تأمّلاتی در متون دینی و ادبی در شهرسازی اسلامی»، «مکان و مکان‌سازی (در قلمرو عمومی خوب شهر)»، «ارتباط «هنر» و «هنرمند» در آموزه‌های وحیانی و فرهنگ ایرانی، تأمّلاتی در رابطه متقابل اندیشه، شیوه زیست و مکان، شهر اسلامی: از اندیشه تا ظهور، ارتباط انسان با محیط: دریافت زیبایی و معنا و نقش مسجد در حیات شهری مسلمانان از دیگر آثار زنده‌یاد نقی‌زاده است.

دبیرخانه دائمی جشنواره بین‌المللی پژوهش فرهنگی گفتگوی منتشرنشده‌ای از مرحوم نقی‌زاده، پژوهشگر برگزیده چهاردهمین جشنواره پژوهش فرهنگی را منتشر کرده که در ادامه تقدیم می‌شود.

جشنواره بین‌المللی پژوهش فرهنگی چه نقشی در ارتقای فرهنگ  پژوهش دارد؟

جشنواره پژوهش فرهنگی به‌عنوان جشنواره‌ای رقابتی در ارتقای فرهنگ پژوهش نقش دارد. بدیهی است هر نوع جشنواره فرهنگی که رقابتی در آن باشد، بتواند شرکت‌کنندگان بیشتری جذب کند و در جامعه و به‌ویژه جامعه علمی واجد ارزش و جایگاه علمی باشد، می‌تواند استادان و دانشجویان را به پژوهش ترغیب نماید. جشنوارة پژوهش فرهنگی نیز از این قاعده مستثنی نیست.

تمرکز جشنواره بر چه موضوعاتی باشد، شایسته‌تر است؟

 به نظر می‌رسد اگر تمرکز جشنواره، چه در مرحلة فراخوان و چه در مرحلة داوری و انتخاب برترین‌ها، بر محورها و موضوعات مرتبط باشد می‌تواند موجب تشویق و ترغیب بیشتر پژوهشگران به شرکت در این جشنواره شود. به‌علاوه، آگاهی به جو غالب پژوهش‌ها نیز به مشارکت بیشتر در جشنواره منجر خواهد شد. علاوه بر این، توجه به مباحث و مبانی فرهنگی در رشته‌های علمی ظاهراً غیرفرهنگی (مثل پزشکی و مهندسی) نیز می‌تواند به مشارکت و تأثیرگذاری پژوهش‌های فرهنگی بینجامد. مورد دیگری که عامل مشارکت بیشتر است دارابودن امتیاز علمی برای دانشگاهیان و به‌ویژه دانشجویان تحصیلات تکمیلی است. در این زمینه، می‌توان با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تفاهم کرد و این امکان را به جشنواره افزود. در نهایت، معرفی دقیق زیرمجموعه‌های مهم و جزئی محورهای جشنواره و حمایت از پژوهش‌ها به‌صورت چاپ یا خرید تعداد زیادی از کتاب‌ها در مشارکت هر چه بیشتر در این جشنواره موثر است. از طرف دیگر، افزایش تعداد برگزیدگان از طریق اضافه‌کردن زیرمجموعة محورهای اصلی، تفکیک گروه‌های علمی و سنی و نیز ایجاد محوری با عنوان مقالات محوری مستقل در برگزاری هر چه بهتر جشنواره کمک خواهد کرد.

در داوری آثار جشنواره، کدام معیار علمی اهمیت بیشتری دارد؟

باید توجه داشت معیارهای داوری آثار در این جشنوارة رقابتی اهمیت فراوان دارد و در ایجاد دیدگاهی خاص میان پژوهشگران نسبت به جشنواره تأثیر می‌گذارد. از این رو، معیارهایی مانند بومی‌بودن، پاسخ‌گویی به نیازهای جامعه، پرداختن به مسائل نظری و نیز نوآوری و بدعت باید از مهم‌ترین معیارهای داوری در این جشنواره باشد. بومی‌بودن به معنای استنتاج موضوعات روزآمد جامعه (به‌ویژه موضوعاتی که جدیدالولاده تلقی می‌شوند) از منابع علمی و معرفتی جوامع اسلامی و به‌خصوص نسخه‌های ایرانی آنهاست. علاوه بر پاسخگویی به نیازهای جامعه به میزان کارآمدی پژوهش‌ها باید به مباحث نظری و نظریه‌پردازی نیز توجه شود. در زمینة نوآوری و بدعت یک اثر پژوهشی باید، هم موضوع و هم روش، ملاک قرار گیرد و در داوری آثار به آن توجه شود. اگر در برگزاری جشنواره‌های حوزة علوم انسانی به چنین مسائلی پرداخته شود مسلماً می‌تواند در سیاست‌گذاری فرهنگی کشور نیز تأثیر بگذارد. اصولاً این کارها به همین مقصود انجام می‌شود.

پژوهش‌های فرهنگی برگزیده چگونه می‌توانند در سیاستگذاری‌های  فرهنگی موثر باشند؟

حتما با مطالعه آنها! درواقع مسئولان، سیاست‌گذاران فرهنگی، تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان فرهنگی و کارشناسان نهادها و تشکیلاتی که پژوهش در حوزة کاری آنها انجام شده است، باید پژوهش‌های برگزیده را به‌دقت مطالعه نموده و از آنها بهره‌برداری کنند.‌ مانند پژوهش‌های شهری که برای وزارت راه و شهرسازی و شهرداری‌ها می‌تواند مفید باشد یا پژوهش‌های مربوط به مباحث آموزشی که موردنیاز وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و علوم است.