«آمایش سرزمینی، سنجش اطلاعات و رتبه‌بندی موسسات قرآنی کشور براساس شاخص‌های مدون»
بیان مسألهتوسعه فرهنگی عادلانه، یکی از مهمترين اهداف نظام اسلامی و آمايش سرزمینی فرهنگی، نوعی برنامهريزي توسعه فرهنگی برای نیل به این هدف است. نحوه پراکندگی مؤسسات و خدمات ...
ادامه مطلب
جداسازی غیررسمی
اصطلاح «جداسازی غیررسمی[1] » به تفکیک افراد، به‌نوعی بر اساس ویژگی که فرد بر آن هیچ یا چندان کنترلی ندارد و درواقع ورزه‌ای عرفی است، اشاره دارد. این جداسازی با جداسازی ...
ادامه مطلب
گسترش بی سامان شهر
گسترش بی سامان شهر [1]در ابتدای قرن بیستم‌ویکم، گسترش بیسامان شهر همچنان یک منبع قابل ملاحظه مناقشه و بحث سیاسی به شمار می‌رود، گرچه بسیاری از آمریکاییان کاملاً آن را ...
ادامه مطلب
رزومه دکتر منصوره فصیح رامندی
منصوره فصیح رامندی عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطاتدکتری فقه و حقوق خصوصی، دانش‌آموخته دانشگاه خوارزمیfasih_fasih@yahoo.comسوابق علمی- پژوهشی*کتاب ...
ادامه مطلب
نوروز در کشورهای حوزة تمدنی ایران
نوروز در کشورهای حوزة تمدنی ایران نویسنده: بهاره سازمند محل نشر: تهران ناشر: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات سال انتشار: 1393 شمارگان: 250 نسخه تعداد صفحه: 207 صفحه قیمت: 12500 تومان کتاب حاضر با عنوان «نوروز در کشورهای حوزة تمدنی ایران» توسط دکتر بهاره سازمند نگارش شده است. این اثر در سال 1393 توسط پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات به چاپ رسیده است. دکتر بهاره سازمند عضو هیئت علمی دانشگاه تهران است. وی تحصیلات کارشناسی ارشد خود را در رشته روابط بیناملل در سال 1382 در دانشگاه تهران به پایان رساند و مدرک دکتری خود را در همان رشته و از همان دانشگاه در سال 1386 اخذ کرد. از دیگر تالیفات ایشان می‌توان به کتابهای «سیاست خارجی قدرتهای بزرگ»، «گفتمان، هویت و انقلاب اسلامی ایران» و «منطقهگرایی و هویت مشترک در جنوب شرقی آسیا» اشاره کرد. وی همچنین چندین مقاله در نشریههای مختلف به چاپ رسانده است که تعدادی از آنها عبارتند از: «تحلیل سازهانگارانه از هویت ملی در دوران جنگ تحمیلی»، «آسهآن و تهدیدات جدید امنیتی»، «بررسی سازمانهای بین‌المللی از چشماندازی تئوریک»، «نظریه موازنه قدرت والتز، نقد کارآمدی آن در زمان معاصر» و «بین حکومت گرایی چارچوبی برای بررسی همگرایی اقتصادی در میان اعضای آسهآن». نوروز یکی از کهن‌ترین جشن‌های به جا مانده از دوران باستان و یکی از آیین‌های برجسته در زمینة فرهنگ مشترک و عاملی برای همگرایی فرهنگی میان ایران و کشورهای حوزة تمدنی ایران محسوب میشود. این آیین علاوه بر ایران، در دیگر کشورهای حوزة تمدن ایرانی ازجمله آسیای مرکزی، قفقاز، کشورهای همجوار ایران در غرب و شرق مثل عراق، ترکیه، کشورهای حوزة جنوبی خلیج فارس، پاکستان و حتی مناطق دیگر ازجمله بالکان و شبه قاره هم جشن گرفته میشود. بررسی دقیق آیین نوروز در میان کشورهای حوزة تمدنی ایران نشان می‌دهد که برخی از سنت‌ها و آداب و رسوم نوروزی در کشورهای حوزة تمدنی ایران مشترک است و در عین حال در برخی آداب و رسوم نوروزی تفاوتهایی دیده میشود؛ بنابراين، هدف از این کتاب ، بررسي شباهت‌ها و تفاوت‌هاي سنت‌ها و آداب و رسوم نوروز در کشورهاي حوزۀ تمدني ايران است و اينکه چگونه ميتوان از آيين نوروز براي گسترش همکاري بين کشورهاي حوزۀ تمدني ايران بهره گرفت. براي دستيابي به اين هدف، مطالب کتاب در چهار فصل ارائه شده است. در فصل اول با عنوان «سنت‌ها و آداب و رسوم نوروز در کشورهاي حوزۀ تمدني ايران» با رويکردي توصيفي، آداب و رسوم نوروز را در سه مقطع قبل از نوروز، زمان نوروز و پس از نوروز در برخي از کشورهاي حوزۀ تمدني ايران، يعني کشورهاي ايران، تاجيکستان، افغانستان، ترکمنستان، آذربايجان، ترکيه، عراق، بحرين و هند بررسي شده است. فصل دوم با عنوان «شباهت‌هاي آداب و رسوم نوروز در کشورهاي حوزۀ تمدني ايران» با رويکرد مقايسه‌اي ـ تحليلي، مهمترين شباهت‌هاي آيين نوروز در مقاطع سه‌گانۀ مذکور در کشورهاي نام‌برده بررسي شده است. در فصل سوم با عنوان «تفاوت‌هاي آداب و رسوم نوروز در کشورهاي حوزۀ تمدني ايران» نيز با رويکردي مقايسه‌اي ـ تحليلي، مهمترين تفاوت‌هاي آيين نوروز را در مقاطع سه‌گانه در کشورهاي مذکور بررسي شده است. در فصل چهارم و آخر کتاب با عنوان «تأثير آيين نوروز بر ايجاد همگرايي بين کشورهاي حوزۀ تمدني ايران» با استفاده از ظرفيت ايران فرهنگي و نوروز به‌مثابه يکي از آيين‌هاي کهن اين گستره، راهکارهايي براي تحقق همگرايي در حوزۀ تمدني ايران ارائه شده است. نويسنده در اين كتاب با مطالعۀ منابع موجود درخصوص فلسفۀ شکل‌گيري و تداوم آيين‌هاي نوروزي اين نتيجه را ارائه مي‌دهد که وجود تاريخ مشترک کشورهاي حوزۀ تمدني ايران مهمترين عامل اشتراک آداب و رسوم نوروزي در کشورهاي حوزۀ تمدني ايران است. مراجعه به تاريخ ايران باستان از زمان هخامنشيان تا ساسانيان و بررسي نقشه‌هاي آن زمان نشان داد که کشورهاي بررسي‌شده در اين کتاب نه‌تنها در دورۀ هخامنشيان بخشي از ايران آن زمان محسوب مي‌شد؛ بلکه در دورۀ ساسانيان که قلمرو جغرافيايي ايران محدودتر از دورۀ هخامنشيان شد، باز هم اين کشورها بخشي از ايرانِ آن زمان بود. ايجاد سازمان يا اتحاديه در اين خصوص (مثلاً با نام سازمان جهاني نوروز، سازمان بين‌المللي نوروز، اتحاديۀ بين‌المللي نوروز يا اتحاديۀ جهاني نوروز)؛ گسترش تعامل‌ها در سطح سياست‌گذاران و عامه مردم و جوامع؛ برگزاري جشن‌هاي نوروز هر سال در يکي از کشورهاي عضو اتحاديه و دعوت از نمايندگان بقيۀ اعضا براي شرکت در آن؛ تأکيد بر آيين‌هاي مشترک نوروزي کشورهاي عضو در جشن‌هاي ساليانه و نمايش آن از طريق فيلم‌ها، جشن‌ها، نمايشگاه‌ها براي همۀ مخاطبان اعم از دولتي و غيردولتي؛ توليد فيلم‌هايي که بر اين آيين مشترک و کهن 3 هزار ساله تأکيد شود؛ چاپ کتاب‌ها و نشريه‌هاي تخصصي دربارۀ نوروز در حوزه‌هاي ادبيات، هنر، سياست، فرهنگ، تاريخ، جغرافيا، اقتصاد، فلسفه و... به زبان‌هاي گوناگون؛ ايجاد تسهيلات براي شهروندان به‌منظور سفر به کشورهاي حوزۀ نوروز و ديدن جشن‌ها و آيين‌هاي نوروزي از نزديک؛ ايجاد شبکۀ رسانهاي نوروز و معرفي آيين نوروز در همۀ کشورها از طريق اين شبکه؛ توجه به آيين نوروز و اشتراک‌هاي آن در کشورهاي حوزۀ تمدني ايران در کتاب‌هاي درسي؛ ترجمۀ آثار منتشر‌شده در زمينۀ نوروز به زبان‌هاي گوناگون به‌خصوص به زبان کشورهاي حوزۀ تمدني ايران؛ حمايت از انجام و اجراي طرح‌هاي پژوهشي دربارۀ نوروز در کشورهاي حوزۀ تمدني ايران و تلاش براي چاپ و نشر اين آثار به زبان‌هاي گوناگون؛ توليد پويانمايي‌ها و نماهنگ‌هاي گوناگون دربارۀ آيين نوروز در کشورهاي حوزۀ تمدني ايران و پخش آنها براي کودکان و نوجوانان؛ فعاليت گسترده‌تر دبيرخانۀ جشن جهاني نوروز و تأسيس کتابخانۀ ديجيتال دربارۀ نوروز در اين دبيرخانه مهمترين راهكارهاي ارائه شده از سوي پژوهشگر اين اثر است كه براي تحقق هويت مشترک يا همگرايي ميان کشورهاي حوزۀ تمدني ايران با توجه به بستر فرهنگي مناسب نوروز در آن کشورها پيشنهاد داده است.
ادامه مطلب
«توانمندسازی نهادهای صنفی فرهنگ و هنر: بررسی وضع موجود و ارائه الگوهای مناسب»
بیان مساله ایجاد و یا تقویت نهادها و اتحادیه های صنفی مدنی فرهنگی و هنری، از ضرورت های نظام فرهنگی و اقتصادی ما در حال حاضر و آینده است. نهادهای ...
ادامه مطلب
جداسازی مفرط
وقتی گروهی آن‌قدر جدا افتد که اعضایش بخت کمی برای تماس با غریبگان داشته باشند، آن گروه گرفتار جداسازی مفرط [1] است. درخصوص محل سکونت، جداسازی مفرط بدان معناست که ...
ادامه مطلب
گفتار نفرت‌پراکن
گرچه هنوز تعریفی از اصطلاح «گفتار نفرت‌پراکن[1]» که مقبولیت گسترده داشته باشد، وجود ندارد، در تفسیر سنتی آن هر نوع بیانی که گروه‌های نژادی، مذهبی، قومی یا ملی توهین‌آمیزش ...
ادامه مطلب
رزومه دکتر هادی بابایی
دکتر هادی بابائی فلاحمتولد 1362 تهراننشانی رایانه‌ای: hadi83babaei@yahoo.comتحصیلات؛*کارشناسی رشته «کتابت و نگارگری»، کارشناس ارشد رشته «صنایع دستی (گرایش پژوهش هنرهای سنتی)» و دکترای رشته «هنر اسلامی» از دانشکده هنرهای صناعی ...
ادامه مطلب
کودکان و نوجوانان نسل هزاره؛ خانواده و رسانه‌های جمعی
کودکان و نوجوانان نسل هزاره؛ خانواده و رسانه‌های جمعی نویسنده: رُز اِم. کندانیز مترجمان: فرزانه نزاکتی و فرج حسینیان محل نشر: تهران ناشر: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات سال انتشار: 1393 شمارگان: 200 نسخه تعداد صفحه: 334 صفحه قیمت: 13500 تومان کتاب «کودکان و نوجوانان نسل هزاره؛ خانواده و رسانه‌های جمعی» نوشته دكتر رُز اِم. کندانیز استاد دانشكده ايالتي كين تگزاس است كه توسط فرزانه نزاکتی و فرج حسینیان ترجمه شده است. این اثر در سال 1393 توسط پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات به چاپ رسیده است. فرزانه نزاکتی تحصیلات کارشناسی ارشد خود را در رشته علوم ارتباطات اجتماعی در سال 1388 در دانشگاه تهران به پایان رساند و هم اکنون دانشجوی دوره دکتری در رشته علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی است. از طرح‌های پژوهشی ایشان می‌توان به طرحهایی نظیر «رصدخانه فرهنگی شهر تهران» و «سنجش میزان اطلاعات و شناخت دانشجویان و اساتید دانشگاهها از مفهوم مهندسی فرهنگی و راهکارهای ارتقاء آن» اشاره کرد. وی همچنین چندین مقاله در نشریههای مختلف به چاپ رسانده است که تعدادی از آنها عبارتند از: «وبلاگنویسی و توسعه فرهنگی»، «رمزگشایی اسطوره در نظامهای نشانهای»، «سینمای هالیوود و سیاست خارجی آمریکا: تحلیل نشانهشناسی فیلمهای تام رایدر» و «ظرفیت‌های فضای مجازی در تقویت فرهنگ شهروندی». اهمیت موضوع ارتباط دوسویۀ اعضای خانواده با رسانه‌های جمعی در همۀ جوامع از جمله جامعۀ ايران احساس شده است. روزی نیست که دربارۀ محتوای آسیب‌زای رسانه‌ها، آثار خشونت تلویزیونی، اعتیاد به اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای، تبلیغات میان‌برنامۀ کودک و... خبری منتشر نشود. خانواده‌ها، کارشناسان و برنامه‌ریزان فرهنگی همواره برای این موضوع‌ها نگران بوده و نظرهایی ارائه کرده‌اند. باید اعتراف کنیم در این زمینه دست‌کم در کشور خودمان تحقیقات چندانی انجام نشده است. متون علمی اندکی به رابطۀ کودک و تلویزیون پرداخته و پایان‌نامه‌های اندکی دربارۀ تأثیر بازی‌های رایانه‌ای بر زندگی کودکان نوشته شده؛ اما کتابی که از جنبه‌های گوناگون موضوع فرزندان، والدین و رسانه‌های جمعی را بررسی کرده باشد، در دسترس نیست. ویژگی مثبت و منحصربه‌فرد این کتاب، توجه به ابعاد و وجوه گوناگون رابطۀ خانواده و رسانه‌های جمعی است؛ طوری‌که نه‌تنها حوزه‌های نظری مرتبط با رشته‌های ارتباطات، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی و حتی تاریخ در فصول ابتدایی آن ذکر شده؛ بلکه مباحث مربوط به اثرات رسانه‌ها، خوانش و دریافت مخاطب، سواد رسانه‌ای، اصول تولید برنامه برای کودک و قانون‌گذاری دربارۀ برنامه‌های کودک و نوجوان نیز در فصل‌های جداگانه‌ای بررسی شده است. ویژگی دیگر کتاب حاضر این است که به‌عنوان کتاب درسی و برای دانشجویان رشته‌های مرتبط با ارتباطات و رسانه‌های جمعی تدوین شده است. چنان‌که مشاهده خواهید کرد، در پایان هر فصل، تمرین‌های خلاقانه و متفکرانه‌ای برای دانشجویان در نظر گرفته شده که نه‌تنها برای یادگیری مطالب هر فصل مفید است، بلکه به‌مثابه سرنخ و طرح مسئلۀ پژوهشی نیز کاربرد دارد. این کتاب برای علاقه‌مندان به پژوهش در این حوزه نیز منبع بسیار مفیدی است؛ چراکه هم نظریه‌ها و پژوهش‌های مهم انجام شده در دنیا به‌ویژه آمریکا را مرور میکند و هم در پایان هر فصل منابع مرتبط با موضوع را معرفی ميكند. ویژگی دیگر این کتاب، زبان ساده و تلاش نویسنده برای درک‌پذیر بودن موضوع‌ها و دسته‌بندی‌ها برای دانشجویان است. کتاب حاضر از ده فصل تشکیل شده است. زمینۀ نظری روابط کودکان، نوجوانان و رسانه در فصل اول بررسی شده است. ارتقای فهم کودکان از رسانه‌های جمعی، موضوع فصل دوم و تغییرات تجربه‌های رسانه‌ای نسل‌ها، موضوع فصل سوم است. در سه فصل بعد این مسئله بررسی شده است که چگونه کودکان، نوجوانان و خانواده‌ها، با درک خیال و واقعیت (فصل چهارم)، تأثیرات (فصل پنجم) و هویت (فصل ششم) به رسانه‌های جمعی واکنش نشان می‌دهند. در فصل هفتم، هشتم و نهم نقش واسطه‌ای خانواده‌ها (فصل هفتم)، مدرسه‌ها از طریق سواد رسانه‌ای (فصل هشتم) و دولت‌ها و سایر سیاست‌گذاران (فصل نهم) را بررسی شده و در فصل نتیجه‌گیری (فصل دهم) نیز به برنامه‌سازی برای کودکان و صنعتی که آن را ایجاد میکند، نگاهی انداخته شده است. نویسنده فصل اول را با تجربه‌های کودکی خود از رسانه‌های جمعی آغاز کرده تا خود را در فضای رابطۀ شخصی قرار دهد که با رسانه‌های جمعی داشته است. برای درک این تجربه‌ها، کودک را در مراحل گوناگون رشدی و طی نسل‌ها بررسی کرده است. ونیز نگاهی انداخته شد به آثار متعددی که از دریافت‌های کودک در سنین مختلف ایجاد میشود؛ مانند ترس، پرخاشگری و مسائل جنسی. همچنین در این فصل مدلهای ارتباطی و دیدگاه‌های نظری مرتبط با موضوع ارائه شده است؛ دیدگاه‌های نظری که با تأثیرسنجی همراه است، تبیین و پیش‌‌بینی میکند که فرایند ارتباطی چگونه ممکن است اتفاق بیفتد. در فصل دوم مباحثی مانند ادراک کودک، فرایندهای شناختی و خصوصیات ادراکی رسانه‌ها ارائه شده است. نویسنده در این فصل بیان میکند: «کودکان و نوجوانان ادراک‌های متفاوتی از رسانه‌های جمعی دارند که به چند عامل بستگی دارد: سطح رشدی آنها، جنسیت و خصوصیات خود منبع که شامل نوع رسانه، ویژگیهای ظاهری و نمایش واقعیت یا داستان است. طراحی برنامه‌ها را می‌توان به نحوی انجام داد که بتوان از این سطوح رشدی بهره برد. کودکان و نوجوانان می‌‌توانند به شیوه‌های گوناگون برنامه تولید کنند و با رسانه‌ها تعامل داشته باشند». آنچه در فصل سوم آمده است، یادداشت تاریخی است كه تاریخچۀ متغیرهای ارتباطی برای کودکان را با استفاده از نظریۀ نسلی به‌عنوان چارچوب بررسي ميكند تا ببيند چطور هر نسل با استفاده از فناوری رسانهاي متفاوت بالغ شده است. نظريۀ نسلي بيان ميكند كه ویژگیهای يك نسل به‌واسطۀ رویدادهايي ساخته مي‌‌شود كه در حين بالغ شدن (بزرگ شدن) يك نسل به وقوع مي‌پيوندد. نویسنده در فصل چهارم تلقي كودكان از پيام‌ها را بررسی کرده و اينكه چگونه واقعيت را از داستان تشخيص ميدهند. اثرات موضوع خیال و واقعيت از نگاه كودكان شامل ترس، اندوه و آسيب روحي است. همچنین در این فصل، اين موضوع بررسي شده است كه كودكان به چه شكل محتواي برنامه را از پيام‌هاي اقناعي جدا مي‌‌كنند و اينكه با اسباب‌‌بازي‌‌هاي برنامه‌ها چه مي‌‌كنند. در فصل پنجم اثرات رسانه‌ها بر کودک مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. همچنین نظریههای بهکار رفته در تاثیر سنجی و نظریههای مبتنی بر گیرنده پیام مطرح شده است. در فصل ششم چگونگی هویتیابی کودکان توسط پیامهای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین در این فصل بیان شده که هويت شخصي كودكان برحسب قوميت، تحت‌تأثير تجربه‌های آنها از جمله مشاهده‌های آنها از تصاویر وسايل ارتباط جمعي است. آنچه آنها در وسايل ارتباط جمعي در کنار ساير تجربه‌های خود مي‌‌بينند، تصویر آنها از خودشان است و نيز بر نحوۀ تلقي آنها از دنيا تأثير مي‌‌گذارد. در فصل هفتم نقش والدین در رابطه کودکان با رسانه‌ها بررسی شده است. والدين و خانواده‌ها نقشي حياتي در عادت‌هاي رسانهاي كودكان و نوجوانان ايفا مي‌‌كنند. اينكه والدين چه شخصيتي دارند و عملكرد آنان در قبال كودكان خود و رسانه‌ها چيست، فراتر از خانوادۀ آنهاست و به جامعۀ كلان مربوط مي‌‌شود. بااين‌حال، جامعه در ايفاي وظيفۀ تربيت كودكانشان هم نقش كمكي در حمايت از خانواده‌ها ایفا ميكند. در فصل هشتم موضوع سواد رسانه‌ای و اثرات مثبت آن مطرح شده است. در فصل نهم مبحث سیاستگذاری و وضع قانونمورد بررسی قرار گرفته و بیان شده است که چنان‌كه والدين و مدرسه‌ها نقش مهمي در رابطۀ كودكان و نوجوانان با وسايل ارتباط جمعي از طريق وساطت و سواد رسانهاي دارند، دولت هم از طريق تدوين قوانين و سیاست‌گذاري‌‌ها در اين خصوص نقش‌آفريني ميكند و فرصت‌‌‌هاي رسانه‌ای بهتري براي كودكان در خانه‌هاي آنها فراهم می‌نمايد. در فصل ده و آخر این کتاب برنامه‌هاي كودكان و صنعت توليد آن واکاوی شده است. نویسنده این فصل را با بيان تاريخچه‌‌اي از رابطۀ بازار و رسانه‌هاي كودكان آغاز کرده و سپس برنامه‌ها را در قالب مطالعۀ موردی برای فهم روند توسعۀ برنامه‌سازی كودكان بررسی کرده است.
ادامه مطلب
آرشیو پژوهشکده فرهنگ
آرشیوبرخی طرح‌های پژوهشی انجام شدهردیفعنوانمجری۱گزارش‌های توصیفی از پیاده‌روی اربعیندبیر مجموعه دکتر محمدرضا جوادی یگانه۲بررسی انتقادی رابطه‌ی اقتصاد با فرهنگگروهی از محققان زیر نظر آقای دکتر یوسف اباذری۳طبقه، فرهنگ و سبک زندگی در ...
ادامه مطلب
جداسازی
جداسازی[1]، تفکیک گروه‌ها بر اساس ویژگیهای اجتماعی است. این ویژگی‌ها ممکن است انتسابی باشند، مانند نژاد یا اکتسابی، مانند منزلت اقتصادی. در جامعه‌ای جداسازی‌شده، گروه‌های جدا ممکن است با یکدیگر ...
ادامه مطلب
لایه اُزن
لایه اُزن [1] اتمسفری (O3) است که عمدتاً در فاصله بین 9 تا 23 مایل بالاتر از سطح زمین واقع در منطقهای به نام استراتوسفر[3] یافت میشود. لایه اُزن ...
ادامه مطلب
برگزیدگان شانزدهمین جشنواره بین‌المللی پژوهش فرهنگی
برگزیدگان بخش داخلی شانزدهمین جشنواره بین‌المللی پژوهش فرهنگی:گروه فرهنگ:برگزیده اصلی: حسین بستان‌نجفی (کتاب سیاست‌پژوهی عفاف و حجاب)گروه هنر:برگزیده اصلی: زهرا عبدالله (طرح پژوهشی جریان‌شناسی هنرهای تجسمی در پژوهش‌های تولید شده ...
ادامه مطلب
وهابيت و عربستان سعودي
وهابيت و عربستان سعودي نویسنده: دیوید کامینز مترجم: مجتبی فاضلی محل نشر: تهران ناشر: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات سال انتشار: 1393 شمارگان: 200 نسخه تعداد صفحه: 377 صفحه قیمت: 19500 تومان کتاب «وهابيت و عربستان سعودي» نوشته ديويد کامينز استاد تاريخ کالج ديکينسون در آمريکا و پژوهشگر حوزة تاريخ خاورميانه و تمدن اسلامي و توسط مجتبی فاضلی دهآبادی و با نظارت دكتر مجيد توسلي ركن‌آبادي در پژوهشكده فرهنگ ترجمه شده است. این اثر در سال 1393 توسط پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات به چاپ رسیده است. دکتر مجتبی فاضلی دارای مدرک دکتری رشته علوم سیاسی از دانشگاه تهران است. پيروان کيش وهابیت معتقدند تلاش‌هايشان را که هدفي جز احياي ايمان و عمل اسلامي درست ندارد، نبايد «وهابيت» ناميد. آنها به‌جاي «وهابيت» نام «سلفي»، يعني کسي را که پيرو طريق مسلمانان سلف است، يا «موحد»، يعني کسي که به يگانگي خدا ايمان دارد، را ترجيح ميدهند. از سوي ديگر، برخي از مسلمانان به انتقاد ميگويند که وهابيت نوعي جنبش انحرافي و فرقه‌گراست که پديدآورندهاش رهبر ديني جاهطلب و گمراهی از ناحيه‌اي دورافتاده در عربستان بود؛ يعني همان‌جايي که از آغاز شکل‌گيري اسلام، مهد جنبش‌هاي بدعت‌آميز بود. نويسنده در اين کتاب، ضمن مطالعة خاستگاه تاريخي و فکري وهابيت و پيوند آن با حکومت آل سعود، به چالش‌هاي پيش روي اين جنبش در دورة معاصر پرداخته است. نويسنده بر این باور است که باوجود پيوند ظاهري ميان آل سعود و شيوخ وهابيت، همواره ميان آنها بر سر چگونگي ادارة امور کشور، به‌ويژه به‌کارگيري فناوري غربي و دادن اجازه براي ورود غربيان به داخل کشور، کشمکشي وجود دارد. در اين کشمکش‌ها در بيشتر موارد، پيروزي از آن آل سعود بوده است و آل شيخ، درنهايت، به‌ناچار به توجيه اقدام‌های آنان پرداخته‌اند. درنتيجه، آنچه در دورة معاصر، وهابيت را تهديد مي‌کند، از دست رفتن اعتبار شيوخ اين جنبش است که به‌واسطة حمايت بي‌شائبه از حکومت آل سعود، در چشم مردم عربستان، جريانی قدرت‌طلب و بي‌توجه به اصول خود جلوه کرده است. همچنين در اين کتاب، به‌خوبي به نقاط اشتراک و افتراق ميان جنبش وهابيت و جريان‌هاي سلفي ديگر، ازجمله القاعده و جريان‌هاي احياگر مثل اخوان‌المسلمين اشاره شده است و به‌درستي از يکديگر جدا معرفي شده‌اند. كتاب «وهابيت و عربستان سعودي» در شش فصل تدوين شده است: در فصل اول با عنوان «اسلام غريب آمد و باز روزي غريب خواهد شد» به بررسی جامعه نجد پیشاز شکلگیری وهابیت، رسالت محمدبن عبدالوهاب و جنبش وهابی پرداخته شده است. در فصل دوم با عنوان «پايداري در برابر شرک» مباحثی نظیر احیای جنبش وهابیت، وهابیت و نزاع درونی آل سعود و علمای وهابی در دوره حکومت رشیدیها مطرح شده است. در فصل سوم با عنوان «عبدالعزيزبن سعود و مهار تعصب وهابيان» دوران پادشاهی عبدالعزيزبن سعود و سیطره یافتن وهابیت مورد بررسی قرار گرفته است. نظام پادشاهي جديد عربستان سعودي بيشتر ثمرة رهبري عبدالعزيزبن سعود است. دستاوردهاي او موجب شد وهابيت، کيش رسمي يکي از دول عرب در سدة بيستم شود. در فصل چهارم، وهابيت در دولت پیشرفته مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین در این فصل قوانین دینی در حکومت پیشرفته و وهابیت و نظام آموزشی پیشرفته تشریح شده است. در فصل پنجم با عنوان «جنبش وهابيت و احياگري اسلامي» مباحثی همچون جنبشهای احیاگری در خاور غربی، جریانهای احیاگری در جنوب آسیا و وهابیت و جنبشهای احیاگری بیان شده است. در فصل ششم، چالش‌هاي پيش روي سلطه‌گری وهابيت بیان شده است؛ چالشهایی نظیر شکاف میان وهابیت و احیاگری، اسامه بن لادن و القاعده و فشهارهایی که از داخل عربستان سعودی بر وهابیت وارد می آید.
ادامه مطلب
معرفی معاونت اجرایی
معاونت اجرایی عهده دار برنامه ریزی، توسعه و پشتیبانی منابع انسانی، اداری و مالی پژوهشگاه است. این معاونت در هماهنگی با معاونت پژوهشی پژوهشگاه و پژوهشکده ها در جهت تحقق ...
ادامه مطلب
جرایم بدون قربانی
اصطلاح «جرایم بدون قربانی[1]» و عبارت جایگزین آن، یعنی «جرایم فاقد قربانیان»[2]، به اعمالی غیرقانونی اشاره دارد که شامل رفتاری هستند که شرکت‌کنندگان به شکل داوطلبانه در آنها ...
ادامه مطلب
مادران مجرد
داده‌های ادارهٔ سرشماری ایالات متحدهٔ امریکا نشان می‌دهد درصد کودکانی که در خانواده‌های مادرسرپرست زندگی می‌کنند، از 11 درصد در سال 1970 به 23 درصد در سال 2005 افزایش پیدا ...
ادامه مطلب
آینده منطقه و جهان به نفع مقاومت فلسطین خواهد بود
تاب‌آوری غزه؛ الگوی مقاومت فرهنگی
«نظام مسائل ژورنالیسم در ایران» بررسی میشود
