این کتاب، درصدد پرکردن جای خالی رویکردی قابل‌اتکا و قابل‌اندازه‌گیری بر اساس داده‌های کمی است تا بتواند از جنبه شناختی، فرآیند درک اثر هنری را موردتوجه قرار دهد. پژوهشگر در این کتاب، به رویکردهای شناختی و عصب پایه روی می‌آورد و به تحلیل هنر از نگاه فعالیت‌های مغزی می‌پردازد و چگونگی ادراک اثر هنری را واکاوی می‌کند.

به‌طور مشخص در این مطالعه قصد بر این است تا الگوی حرکت چشم و نقطه توجه تماشاگران بر اساس جنسیت شخصیت‌ها مورد بررسی قرار گیرد. مشخصاً قصد این مطالعه نخست شناخت الگو و تفاوت نقاط توجه زن و مرد و همچنین بررسی رفتار خیرگی افرادی است که داوری محتوایی می‌کنند. به‌عبارت دیگر، کشف اثر جنسیت بر توجه و خیرگی است که موجب کشف میزان و کجایی محتوای تصویر می‌شود. دوم تحلیل آن‌که طرح پرسش و داشتن نگاه نقادانه محتوایی بر الگوی توجه بر حالت معیار چه اثری می‌گذارد.

نویسنده با انتخاب فیلم «جدایی نادر از سیمین» اثر اصغر فرهادی، به طراحی آزمون این پژوهش پرداخته است که طراحی ساده صحنه و پررنگ بودن جنسیت شخصیت‌های اول فیلم یعنی نادر و سیمین، علت اصلی این انتخاب محسوب می‌شود. در پایان، تحلیل نقاط توجه گروه‌های مختلف و میزان توجه هر گروه بر شخصیت زن و مرد مورد بررسی قرار گرفته که نتیجه حاصل از داده‌ها، بر تأثیر جنسیت بر توجه تماشاگر اذعان می‌دارد.

کتاب «جنسیت و خیرگی» از یک پیشگفتار و سه بخش «چگونگی درک اثر هنری»، «به کجا نگاه می‌کنیم؟» و «ویژگی‌های صحنه‌های منتخب»، تشکیل شده است.