موسیقی مردمپسند و نظام ستارهسازی
گزارش پژوهش «موسیقی مردمپسند و نظام ستارهسازی؛ جستاری درباره ستارهسازی در موسیقی بعد از انقلاب» نوشته محسن نورانی از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر شد.
این پژوهش به دنبال آن است که سازوکار ستارهسازی از درون نظام موسیقی مردمپسند پس از انقلاب اسلامی ایران را فهم و مهمترین مولفهها و متغیرهای آن را کشف کند. به عبارت دیگر محقق تلاش میکند بداند که اصولاً ساختار ستارهسازی در موسیقی جهان و بویژه ایران چگونه و تابع چه شرایطی بوده است. به همین منظور، دو مقوله مهم موسیقی مردمپسند و محدوده کارکردهای آن و نوع شکلگیری پدیده ستارهسازی از درون موسیقی مردمپسند را مورد واکاوی و بررسی قرار میدهد.
این گزارش متشکل از دو بخش است. در بخش اول با عنوان «موسیقی مردمپسند و نظام ستارهسازی»، ابتدا مختصاتی از موسیقی مردمپسند شرح و به تعدادی از عوامل موثر بر آن اشاره شده است و سپس شاخصههای اصلی این گونه موسیقایی، بنیان و ریشههای حضور آن در جهان و ایران مورد واکاوی قرار گرفته است. همچنین رویکردهای مختلف رسانهها در خصوص موسیقی مردمپسند و تشریح پارهای از متغیرهای مهم در مبحث جهانیشدن فرهنگ موسیقی مردمپسند نیز، از موضوعات مهم این فصل تلقی میشود.
بخش دوم نیز به ارائه یافتهها، نتایج و پیشنهادها اختصاص دارد. محقق در این بخش ضمن ارائه مدل مفهومی بومیسازیشده با موسیقی مردمپسند ایران و ارائه نتایج حاصل از گفتگوهای خود با چندین تن از عوامل موثر در موسیقی مردمپسند ایران ازجمله تهیهکنندگان و خوانندگان، به مواردی چون گسترش ابعاد موسیقی مردمپسند ایران با تمرکز در مباحث جهانیسازی، استفاده از ظرفیتهای رسانهای حال حاضر، دستیابی به بازارهای جهانی و اقتصاد آزاد، تأمل در ریشههای تاریخی، فرهنگی و هویت در ارائه موسیقی مردمپسند و بازار ستارهسازی، تأکید میکند.
محقق در پایان نتیجه میگیرد که بعضی از فرضیههای اجتماعی که درباره موسیقی مردمپسند مطرح میشود از قبیل اینکه موسیقی مردمپسند و موضوع ستارهسازی با ظهور و گسترش رسانهها شدت زیادی یافته است و یا ستارهها موقعیت اجتماعی خود همواره خود را با سر سپردگی به هنرهای مردمپسند تثبیت و تقویت میکنند، صحیح است و ستارهسازی در موسیقی ایران با متغیرهای تعریف شده و با پارامترهای جهانی دارای اشتراکاتی است.
به استناد این نتیجهگیری، موسیقی مردمپسند در ایران، همانند تمامی صنایع هنری دنیا، در دو دهه اخیر به سبب عزیمت به سوی استقلال مالی و عدم وابستگی به بودجه دولتی، نیازمند تجاریسازی و برندسازی شده است. سرمایهگذاران و تهیهکنندگان برای برگشت سرمایه و سوددهی، لاجرم نیازمند ستارهسازی در موسیقی شدهاند. رویدادی که در قسمتهای دیگر اقتصادی هم ضرورت آن عیان شده است.
محقق در پایان تأکید میکند اگر این ستارهسازی بخواهد به بتوارگی کالایی منجر شود، (که به عقیده محقق گریز از آن دشوار است)، باید با توسعه ساختار فرهنگی و اجتماعی کشور نتایج این عارضه را به سمت اصولی فرهنگی و کسب منافع هنری رهنمون کرد.
در پایان این گزارش پیشنهادهایی به مدیران و برنامهریزان فرهنگی ارائه شده است.