تخلیه عاطفی با ترسیم نگرانی؛ یکی از کارکردهای هنر تجسمی در مواجهه با ترس
نشست مجازی «کارکرد هنرهای تجسمی در کاهش نگرانیهای دامنهدار اجتماعی حاصل از کرونا» دوشنبه، ۱۰ آبان ۱۴۰۰ با حضور زهرا عبدالله؛ پژوهشگر و مترجم حوزه هنر و دبیری طیبه عزتالهینژاد؛ عضو هیات علمی پژوهشکده هنر پژوهشگاه فرهنگ هنر و ارتباطات، برگزار شد.
در این نشست زهرا عبدالله در مقدمه سخنان خود با استناد به گزارشی از خبرگزاری صداوسیمای جمهوری اسلامی در مهرماه ۱۴۰۰، از افزایش ضریب اشغال بیمارستانهای روانپزشکی در دوران کرونا به نقل از جلیل کوهپایهزاده رئیس دانشگاه علوم پزشکی ایران اشاره کرد و گفت: مطابق این گزارش، بیش از ۲۵ درصد از افراد جامعه دچار اختلالات روانی شناختی شده و بیمارستانهای روانپزشکی شلوغتر از گذشته شدهاند. گزارش طرح پژوهشی با عنوان «تأثیرات اقتصادی، اجتماعی، جمعیتی و سلامت روان کویید۱۹» انجام شده در پژوهشکده مرکز آمار اطلاعاتی را در این خصوص ارائه میدهد و نتایج بررسی سلامت روان افراد ۱۸ سال به بالا نشان داده که حدود ۴۲/۸ درصد جمعیت کشور با احساس اضطراب و عصبانیت مواجه هستند. بهطور مشخص، ترس، نگرانی و دلهره واژگانی پر بسامد در مواقع بحرانی هستند که مراتبی از بیثباتی و ناامنی را در سطوح مختلف فردی و اجتماعی منعکس میسازند. به تصویر کشیدن موضوع ترس، باعث میشود آن را فراروی خود قرار دهیم و از منظر جدید به آن نگاه کنیم.
عبدالله در ادامه ضمن نام بردن از انواع ترس مثل ترس از فضاهای باز، اضطراب فراگیر، وحشتزدگی، استرس پس از سانحه، جمعهراسی و ...، با اشاره به روشهای مواجهه با ترس از طریق هنر، آنها را به سهگونه روشهای مولفمحور، مخاطبمحور و مسألهمحور قابل تقسیم دانست و اظهار داشت: در روشهای مولفمحور خالق اثر، فارغ از تأثیر احتمالی اثر بر مخاطب، به خلق اثر میپردازد. در روشهای مخاطبمحور، خلق اثر معطوف به ایجاد تغییر در مخاطب است که این تغییر میتواند در جهت تعلیم، تحذیر یا ترغیب مخاطب باشد و نهایتاً در روشهای مسألهمحور، راهکارهای مسألهمحور، صرفاً معطوف به مسأله یا چه بسا، شیفت و یا تحریف از آن هستند.