وهابيت و عربستان سعودي
- نویسنده: دیوید کامینز مترجم: مجتبی فاضلی
- قیمت: 195000 ریال
کتاب «وهابيت و عربستان سعودي» نوشته ديويد کامينز استاد تاريخ کالج ديکينسون در آمريکا و پژوهشگر حوزة تاريخ خاورميانه و تمدن اسلامي و توسط مجتبی فاضلی دهآبادی و با نظارت دكتر مجيد توسلي ركنآبادي در پژوهشكده فرهنگ ترجمه شده است. این اثر در سال 1393 توسط پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات به چاپ رسیده است.
دکتر مجتبی فاضلی دارای مدرک دکتری رشته علوم سیاسی از دانشگاه تهران است.
پيروان کيش وهابیت معتقدند تلاشهايشان را که هدفي جز احياي ايمان و عمل اسلامي درست ندارد، نبايد «وهابيت» ناميد. آنها بهجاي «وهابيت» نام «سلفي»، يعني کسي را که پيرو طريق مسلمانان سلف است، يا «موحد»، يعني کسي که به يگانگي خدا ايمان دارد، را ترجيح ميدهند. از سوي ديگر، برخي از مسلمانان به انتقاد ميگويند که وهابيت نوعي جنبش انحرافي و فرقهگراست که پديدآورندهاش رهبر ديني جاهطلب و گمراهی از ناحيهاي دورافتاده در عربستان بود؛ يعني همانجايي که از آغاز شکلگيري اسلام، مهد جنبشهاي بدعتآميز بود.
نويسنده در اين کتاب، ضمن مطالعة خاستگاه تاريخي و فکري وهابيت و پيوند آن با حکومت آل سعود، به چالشهاي پيش روي اين جنبش در دورة معاصر پرداخته است. نويسنده بر این باور است که باوجود پيوند ظاهري ميان آل سعود و شيوخ وهابيت، همواره ميان آنها بر سر چگونگي ادارة امور کشور، بهويژه بهکارگيري فناوري غربي و دادن اجازه براي ورود غربيان به داخل کشور، کشمکشي وجود دارد. در اين کشمکشها در بيشتر موارد، پيروزي از آن آل سعود بوده است و آل شيخ، درنهايت، بهناچار به توجيه اقدامهای آنان پرداختهاند. درنتيجه، آنچه در دورة معاصر، وهابيت را تهديد ميکند، از دست رفتن اعتبار شيوخ اين جنبش است که بهواسطة حمايت بيشائبه از حکومت آل سعود، در چشم مردم عربستان، جريانی قدرتطلب و بيتوجه به اصول خود جلوه کرده است.
همچنين در اين کتاب، بهخوبي به نقاط اشتراک و افتراق ميان جنبش وهابيت و جريانهاي سلفي ديگر، ازجمله القاعده و جريانهاي احياگر مثل اخوانالمسلمين اشاره شده است و بهدرستي از يکديگر جدا معرفي شدهاند.
كتاب «وهابيت و عربستان سعودي» در شش فصل تدوين شده است: در فصل اول با عنوان «اسلام غريب آمد و باز روزي غريب خواهد شد» به بررسی جامعه نجد پیشاز شکلگیری وهابیت، رسالت محمدبن عبدالوهاب و جنبش وهابی پرداخته شده است.
در فصل دوم با عنوان «پايداري در برابر شرک» مباحثی نظیر احیای جنبش وهابیت، وهابیت و نزاع درونی آل سعود و علمای وهابی در دوره حکومت رشیدیها مطرح شده است.
در فصل سوم با عنوان «عبدالعزيزبن سعود و مهار تعصب وهابيان» دوران پادشاهی عبدالعزيزبن سعود و سیطره یافتن وهابیت مورد بررسی قرار گرفته است. نظام پادشاهي جديد عربستان سعودي بيشتر ثمرة رهبري عبدالعزيزبن سعود است. دستاوردهاي او موجب شد وهابيت، کيش رسمي يکي از دول عرب در سدة بيستم شود.
در فصل چهارم، وهابيت در دولت پیشرفته مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین در این فصل قوانین دینی در حکومت پیشرفته و وهابیت و نظام آموزشی پیشرفته تشریح شده است.
در فصل پنجم با عنوان «جنبش وهابيت و احياگري اسلامي» مباحثی همچون جنبشهای احیاگری در خاور غربی، جریانهای احیاگری در جنوب آسیا و وهابیت و جنبشهای احیاگری بیان شده است.
در فصل ششم، چالشهاي پيش روي سلطهگری وهابيت بیان شده است؛ چالشهایی نظیر شکاف میان وهابیت و احیاگری، اسامه بن لادن و القاعده و فشهارهایی که از داخل عربستان سعودی بر وهابیت وارد می آید.