١٦ فروردين ١٣٩٤
کودکان و نوجوانان نسل هزاره؛ خانواده و رسانه‌های جمعی
- نویسنده: رُز اِم. کندانیز مترجمان: فرزانه نزاکتی و فرج حسینیان
- قیمت: 135000 ریال
کتاب «کودکان و نوجوانان نسل هزاره؛ خانواده و رسانه‌های جمعی» نوشته دكتر رُز اِم. کندانیز استاد دانشكده ايالتي كين تگزاس است كه توسط فرزانه نزاکتی و فرج حسینیان ترجمه شده است. این اثر در سال 1393 توسط پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات به چاپ رسیده است.
فرزانه نزاکتی تحصیلات کارشناسی ارشد خود را در رشته علوم ارتباطات اجتماعی در سال 1388 در دانشگاه تهران به پایان رساند و هم اکنون دانشجوی دوره دکتری در رشته علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی است.
از طرحهای پژوهشی ایشان می‌توان به طرحهایی نظیر «رصدخانه فرهنگی شهر تهران» و «سنجش میزان اطلاعات و شناخت دانشجویان و اساتید دانشگاهها از مفهوم مهندسی فرهنگی و راهکارهای ارتقاء آن» اشاره کرد.
وی همچنین چندین مقاله در نشریههای مختلف به چاپ رسانده است که تعدادی از آنها عبارتند از: «وبلاگنویسی و توسعه فرهنگی»، «رمزگشایی اسطوره در نظامهای نشانهای»، «سینمای هالیوود و سیاست خارجی آمریکا: تحلیل نشانهشناسی فیلمهای تام رایدر» و «ظرفیت‌های فضای مجازی در تقویت فرهنگ شهروندی».
اهمیت موضوع ارتباط دوسویۀ اعضای خانواده با رسانه‌های جمعی در همۀ جوامع از جمله جامعۀ ايران احساس شده است. روزی نیست که دربارۀ محتوای آسیب‌زای رسانه‌ها، آثار خشونت تلویزیونی، اعتیاد به اینترنت و بازی‌های رایانه‌ای، تبلیغات میان‌برنامۀ کودک و... خبری منتشر نشود. خانواده‌ها، کارشناسان و برنامه‌ریزان فرهنگی همواره برای این موضوع‌ها نگران بوده و نظرهایی ارائه کرده‌اند. باید اعتراف کنیم در این زمینه دست‌کم در کشور خودمان تحقیقات چندانی انجام نشده است. متون علمی اندکی به رابطۀ کودک و تلویزیون پرداخته و پایان‌نامه‌های اندکی دربارۀ تأثیر بازی‌های رایانه‌ای بر زندگی کودکان نوشته شده؛ اما کتابی که از جنبه‌های گوناگون موضوع فرزندان، والدین و رسانه‌های جمعی را بررسی کرده باشد، در دسترس نیست.
ویژگی مثبت و منحصربه‌فرد این کتاب، توجه به ابعاد و وجوه گوناگون رابطۀ خانواده و رسانه‌های جمعی است؛ طوری‌که نه‌تنها حوزه‌های نظری مرتبط با رشته‌های ارتباطات، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی و حتی تاریخ در فصول ابتدایی آن ذکر شده؛ بلکه مباحث مربوط به اثرات رسانه‌ها، خوانش و دریافت مخاطب، سواد رسانه‌ای، اصول تولید برنامه برای کودک و قانون‌گذاری دربارۀ برنامه‌های کودک و نوجوان نیز در فصل‌های جداگانه‌ای بررسی شده است.
ویژگی دیگر کتاب حاضر این است که به‌عنوان کتاب درسی و برای دانشجویان رشته‌های مرتبط با ارتباطات و رسانه‌های جمعی تدوین شده است. چنان‌که مشاهده خواهید کرد، در پایان هر فصل، تمرین‌های خلاقانه و متفکرانه‌ای برای دانشجویان در نظر گرفته شده که نه‌تنها برای یادگیری مطالب هر فصل مفید است، بلکه به‌مثابه سرنخ و طرح مسئلۀ پژوهشی نیز کاربرد دارد.
این کتاب برای علاقه‌مندان به پژوهش در این حوزه نیز منبع بسیار مفیدی است؛ چراکه هم نظریه‌ها و پژوهش‌های مهم انجام شده در دنیا به‌ویژه آمریکا را مرور میکند و هم در پایان هر فصل منابع مرتبط با موضوع را معرفی ميكند.
ویژگی دیگر این کتاب، زبان ساده و تلاش نویسنده برای درک‌پذیر بودن موضوع‌ها و دسته‌بندی‌ها برای دانشجویان است.
کتاب حاضر از ده فصل تشکیل شده است. زمینۀ نظری روابط کودکان، نوجوانان و رسانه در فصل اول بررسی شده است. ارتقای فهم کودکان از رسانه‌های جمعی، موضوع فصل دوم و تغییرات تجربه‌های رسانه‌ای نسل‌ها، موضوع فصل سوم است.
در سه فصل بعد این مسئله بررسی شده است که چگونه کودکان، نوجوانان و خانواده‌ها، با درک خیال و واقعیت (فصل چهارم)، تأثیرات (فصل پنجم) و هویت (فصل ششم) به رسانه‌های جمعی واکنش نشان می‌دهند.
در فصل هفتم، هشتم و نهم نقش واسطه‌ای خانواده‌ها (فصل هفتم)، مدرسه‌ها از طریق سواد رسانه‌ای (فصل هشتم) و دولت‌ها و سایر سیاست‌گذاران (فصل نهم) را بررسی شده و در فصل نتیجه‌گیری (فصل دهم) نیز به برنامه‌سازی برای کودکان و صنعتی که آن را ایجاد میکند، نگاهی انداخته شده است.
نویسنده فصل اول را با تجربه‌های کودکی خود از رسانه‌های جمعی آغاز کرده تا خود را در فضای رابطۀ شخصی قرار دهد که با رسانه‌های جمعی داشته است. برای درک این تجربه‌ها، کودک را در مراحل گوناگون رشدی و طی نسل‌ها بررسی کرده است. ونیز نگاهی انداخته شد به آثار متعددی که از دریافت‌های کودک در سنین مختلف ایجاد می‌شود؛ مانند ترس، پرخاشگری و مسائل جنسی. همچنین در این فصل مدلهای ارتباطی و دیدگاه‌های نظری مرتبط با موضوع ارائه شده است؛ دیدگاه‌های نظری که با تأثیرسنجی همراه است، تبیین و پیش‌‌بینی میکند که فرایند ارتباطی چگونه ممکن است اتفاق بیفتد.
در فصل دوم مباحثی مانند ادراک کودک، فرایندهای شناختی و خصوصیات ادراکی رسانه‌ها ارائه شده است. نویسنده در این فصل بیان میکند: «کودکان و نوجوانان ادراک‌های متفاوتی از رسانه‌های جمعی دارند که به چند عامل بستگی دارد: سطح رشدی آنها، جنسیت و خصوصیات خود منبع که شامل نوع رسانه، ویژگیهای ظاهری و نمایش واقعیت یا داستان است. طراحی برنامه‌ها را می‌توان به نحوی انجام داد که بتوان از این سطوح رشدی بهره برد. کودکان و نوجوانان می‌‌توانند به شیوه‌های گوناگون برنامه تولید کنند و با رسانه‌ها تعامل داشته باشند».
آنچه در فصل سوم آمده است، یادداشت تاریخی است كه تاریخچۀ متغیرهای ارتباطی برای کودکان را با استفاده از نظریۀ نسلی به‌عنوان چارچوب بررسي ميكند تا ببيند چطور هر نسل با استفاده از فناوری رسانهاي متفاوت بالغ شده است. نظريۀ نسلي بيان ميكند كه ویژگیهای يك نسل به‌واسطۀ رویدادهايي ساخته مي‌‌شود كه در حين بالغ شدن (بزرگ شدن) يك نسل به وقوع مي‌پيوندد.
نویسنده در فصل چهارم تلقي كودكان از پيام‌ها را بررسی کرده و اينكه چگونه واقعيت را از داستان تشخيص مي‌‌دهند. اثرات موضوع خیال و واقعيت از نگاه كودكان شامل ترس، اندوه و آسيب روحي است. همچنین در این فصل، اين موضوع بررسي شده است كه كودكان به چه شكل محتواي برنامه را از پيام‌هاي اقناعي جدا مي‌‌كنند و اينكه با اسباب‌‌بازي‌‌هاي برنامه‌ها چه مي‌‌كنند.
در فصل پنجم اثرات رسانه‌ها بر کودک مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. همچنین نظریههای بهکار رفته در تاثیر سنجی و نظریههای مبتنی بر گیرنده پیام مطرح شده است.
در فصل ششم چگونگی هویتیابی کودکان توسط پیامهای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین در این فصل بیان شده که هويت شخصي كودكان برحسب قوميت، تحت‌تأثير تجربه‌های آنها از جمله مشاهده‌های آنها از تصاویر وسايل ارتباط جمعي است. آنچه آنها در وسايل ارتباط جمعي در کنار ساير تجربه‌های خود مي‌‌بينند، تصویر آنها از خودشان است و نيز بر نحوۀ تلقي آنها از دنيا تأثير مي‌‌گذارد.
در فصل هفتم نقش والدین در رابطه کودکان با رسانه‌ها بررسی شده است. والدين و خانواده‌ها نقشي حياتي در عادت‌هاي رسانهاي كودكان و نوجوانان ايفا مي‌‌كنند. اينكه والدين چه شخصيتي دارند و عملكرد آنان در قبال كودكان خود و رسانه‌ها چيست، فراتر از خانوادۀ آنهاست و به جامعۀ كلان مربوط مي‌‌شود. بااين‌حال، جامعه در ايفاي وظيفۀ تربيت كودكانشان هم نقش كمكي در حمايت از خانواده‌ها ایفا ميكند.
در فصل هشتم موضوع سواد رسانه‌ای و اثرات مثبت آن مطرح شده است.
در فصل نهم مبحث سیاستگذاری و وضع قانونمورد بررسی قرار گرفته و بیان شده است که چنان‌كه والدين و مدرسه‌ها نقش مهمي در رابطۀ كودكان و نوجوانان با وسايل ارتباط جمعي از طريق وساطت و سواد رسانهاي دارند، دولت هم از طريق تدوين قوانين و سیاست‌گذاري‌‌ها در اين خصوص نقش‌آفريني ميكند و فرصت‌‌‌هاي رسانه‌ای بهتري براي كودكان در خانه‌هاي آنها فراهم می‌نمايد.
در فصل ده و آخر این کتاب برنامه‌هاي كودكان و صنعت توليد آن واکاوی شده است. نویسنده این فصل را با بيان تاريخچه‌‌اي از رابطۀ بازار و رسانه‌هاي كودكان آغاز کرده و سپس برنامه‌ها را در قالب مطالعۀ موردی برای فهم روند توسعۀ برنامه‌سازی كودكان بررسی کرده است.
مطالب مرتبط
١٨ فروردين ١٤٠٣
نسبی‌انگاری
١٠ اسفند ١٤٠٢
انتخابات و تکنیک‌های تبلیغات سیاسی
١٠ اسفند ١٤٠٢
کارزار انتخابات؛ راهبرد، راهنما، راهکار
٢٢ دي ١٤٠٢
فهم‌ها درباره پدر و مادری
از طریق فرم زیر نظرات خود را با ما در میان بگذارید
اخبار
سایر خبرها
٢٤ ارديبهشت ١٤٠٣
سند ملی موسیقی نقد می‌شود
٢٤ ارديبهشت ١٤٠٣
تاب‌آوری غزه؛ الگوی مقاومت فرهنگی
٢٣ ارديبهشت ١٤٠٣