این کتاب حاصل همکاری پژوهشگران حوزه و دانشگاه است که تلاش می‌کند با جمع بین این دو سویه در امر گفتگو و استفاده از هر دو بستر سنتی و مدرن، زمینه درک گفتگو و صورتبندی فرهنگ گفتگو در جهان اسلام را فراهم کند.

در این اثر پژوهشگران مختلف حوزوی و دانشگاهی در عرصه‌های گوناگون اخلاق، هنر، مدیریت، معنویت، عدالت و فضای مجازی، تلاش کرده‌اند مهارت‌های مربوط به هریک از ساحت‌های فوق در موضوع گفتگو را فهرست و تحلیلی از آن ارائه دهند.

به استناد این اثر، آن چیزی که هویت این کتاب را متفاوت می‌کند، غایت تمدنی گفتگو (امری فراسرزمینی) در درون جامعه (امری سرزمینی) است. به عبارت دیگر، این مطالعه به هنگام صحبت از تمدن با ادبیات «امت» در قرآن، بر نقش گفتگوهای رسمی و غیررسمی، گفتگوهای علمی و دینی و گفتگوهای سیاسی و اجتماعی برای شکل‌گیری یک امت و لحاظ‌کردن اقتضائات هریک، تأکید می‌‎کند.

این کتاب در سه بخش و ۸ فصل تدوین شده است. بخش اول که به ذکر کلیات تعلق دارد، در سه فصل به مسأله‌بودگی گفتگو، تاریخ گفتگو و مطالعات آن و ماهیت این کتاب می‌پردازد. بخش دوم با عنوان «ماهیت و مبانی گفتگو» نیز به تشریح ماهیت گفتگو، گونه‌های گفتگو و مبانی گفتگو در سه فصل پرداخته است. «اصول و مهارت‌های گفتگو» عنوان بخش سوم است که در آن به مهارت‌هایی چون مهارت‌های ماهوی، فرآیندی، اخلاقی، هنری، زمینه‌ای گفتگو و ... اشاره شده است.

این مطالعه یکی از مشکلات و موانع گفتگو در ایران را شتاب در فضای مجازی، فقدان فرهنگ شکیبایی، نبود فرهنگ تحقیق و ازدست‌رفتگی فرهنگ تأمل و دقت عنوان می‌کند و از دو عامل تمرین گفتگو در محیط خانواده و تبدیل آن به گیم و بازی برای کودکان به عنوان عوامل موثر در نهادینه کردن فرهنگ گفتگو در جامعه یاد می‌کند.