همایش بین‌المللی «پیامدهای فرهنگی و اجتماعی کرونا بر حوزه‌های میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع فرهنگی خلاق و هنرهای سنتی»  چهارشنبه ۲۹ بهمن ۱۳۹۹ با همراهی و همکاری مراکز دانشگاهی و پژوهشگاهی داخلی و خارجی به صورت مجازی برگزار ‌شد.

در آیین افتتاحیه این همایش، علیرضا حسن‌زاده (دبیر علمی همایش)، بهروز عمرانی (رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری)، محمد سلگی (رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات)، حمید پوراصغری (معاون امور فرهنگی و اجتماعی سازمان برنامه و بودجه و عضو ستاد ملی مقابله با کرونا)، سرور بختی (رئیس موسسه فرهنگی اکو)، سعدالله نصیری قیداری (رئیس دانشگاه شهید بهشتی)، سید محمد بهشتی (معمار و ایران‌شناس)، عبدالله یگین (رئیس موسسه فرهنگی یونس امره)، به‌صورت آنلاین و یا از طریق فیلم ضبط‌شده به ایراد سخن پرداختند. هم‌چنین پیام وزیر میراث فرهنگی و گردشگری توسط مصطفی اسدزاده (دبیر اجرایی همایش)، در این برنامه قرائت شد.

نشست‌های این همایش در روز چهارشنبه و پنجشنبه برگزار شد که نشست‌های میراث فرهنگی و مسئله کرونا، میراث ناملموس در دوره کرونا، گردشگری در عصر کرونا، ابعاد تاریخی و آموزشی، ابعاد اجتماعی و فرهنگی کرونا، هنر در عصر کرونا، زبان و ادبیات در عصر کرونا، پویایی آیین‌های ایرانی در عصر کرونا، نمایش در عصر کرونا، رسانه، چاپ و نشر در عصر کرونا، در روز چهارشنبه و نشست‌های کرونا، میراث ناملموس و تاریخ، کرونا و صنایع فرهنگی و هنرهای سنتی، کرونا و گردشگری، مسئله کرونا و فرهنگ زیارت، کرونا و فضای اجتماعی، ابعاد اجتماعی و فرهنگی کرونا، کرونا از منظر مردم‌شناسی، گردشگری و هنرهای سنتی کرونا و ابعاد اجتماعی کرونا، در روز پنجشنبه برگزار شدند.

در آیین افتتاحیه این همایش، بهروز عمرانی بیماری ایجادشده در جهان را ناشی از افزایش تعاملات و مداخلات انسانی در طبیعت دانست و گفت: افزایش تعاملات انسانی با طبیعت، سبب تغییر شیوه‌های زندگی شده و همین مسأله خطر گسترش بیماری‌های واگیر را افزایش داده است. آیین‌ها و جشن‌ها که بخشی از مسائل فرهنگی و نمودهای آن محسوب می‌شوند، باید پیوسته در جامعه بازآفرینی شوند که در زمان اعمال قرنطینه، انجام آن‌ها متوقف شد. فعالان حوزه میراث‌فرهنگی و گردشگری در این ایام، در معرض زیان‌های خسارت‌باری قرار گرفتند. از طرف دیگر، تجربه یک سال گذشته نشان می‌دهد که استفاده از فضای مجازی و توسعه زیرساخت‌های دیجیتالی، ممکن است بتواند به بازآفرینی این ارزش‌های فرهنگی کمک کند. امیدواریم با ارائه مجموع نظرات در این همایش، بتوانیم به راهکارهای مناسبی جهت تقویت و ارتقای ارزش‌های میراث‌فرهنگی و گردشگری برسیم و این همایش بتواند در اجتناب از مواجهه با همه‌گیری‌های آتی، به ما کمک کند و شاهد ارتقای توانمندی‌های خود در آینده، با بهره‌گیری از راهکارهای مذکور باشیم.

در ادامه محمد سلگی ضمن اشاره‌ای کوتاه و مختصر به پاره‌ای از پیامدهای فرهنگی و اجتماعی کرونا، شناخت این تأثیرات را کمک‌کننده و الگویی برای فعالیت‌های بعدی برشمرد و اظهار داشت: در ۶ ماهه اول دوران کرونا، تا حدودی وضعیت تولید فرهنگی به تعطیلی کشیده شد. لغو پروژه‌های تولید فیلم، تعلیق کامل کنسرت‌ها، لغو و محدودیت در برگزاری گالری‌های هنری و و کلاس‌های آموزشی، توقف فعالیت‌ موزه‌ها و ... ازجمله این موارد بود. در ۶ ماه دوم، تعداد قابل توجهی از فعالیت‌ها شروع شد تا خلأ نیمه اول را پر کند. تولید و عرضه محصولات فرهنگی در فضای مجازی، حمایت از کسب‌وکارها، سامان زیرساخت‌ها، تقویت زیرساخت‌های فروش آنلاین، گسترش امکان پخش فیلم به‌صورت آنلاین، بخشی از اقداماتی بود که در این مدت، مورد توجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت. در ابتدای شیوع کرونا، اطلاعات ما درباره آن اندک بود که بلافاصله شروع کردیم به تهیه ۳۷ سرفصل و آن را برای تمامی مدیران و مسئولان ارسال کردیم تا میزانی از آگاهی را ایجاد و ادراک بیشتری را فراهم کند. در همین زمینه و برای اینکه اطلاع بیشتری از سطح جامعه داشته باشیم، ۴ موج نظرسنجی انجام دادیم که موج اول در تهران و سه موج بعدی، در کل کشور بود. تلاش ما در این زمینه بر این است که هر سه ماه یکبار، تصویری از ادراکات مردم درباره مقولات مختلف کرونا فراهم کنیم و آن‌ها را جهت آگاهی، به تصمیم‌گیرندگان و مدیران، ارسال کنیم. هم‌چنین ده‌ها یادداشت علمی پژوهشی آماده و کلیپ‌های مختلفی را برای آگاهی‌رسانی، آماده و منتشر کردیم. کارهایی را نیز برای آینده در دست داریم که مطالعات کیفی برای کرونا، تداوم نظرسنجی و مجموعه‌مقالاتی را که در این خصوص می‌توان تهیه کرد.

رئیس پژوهشگاه در پایان سخنان خود افزود: کرونا علی‌رغم اینکه مضایق و محدودیت‌هایی ایجاد کرده، دنیای جدیدی را برای ما فراهم کرده و انسان ناچار است که خود را وفق دهد و اقداماتی انجام دهد تا از آن سربلند بیرون بیاید و این همایش، یکی از این گام‌هاست تا ما بتوانیم در این زمینه، توانمندی‌های خود را تقویت کنیم.

گزارش از: فریبا رضایی