به‌زودی منتشر می‌شود:

«نمایشگران پرده‌نشین؛ اجراهای اعتراضی زنان قاجار»

«نمایشگران پرده‌نشین؛  اجراهای اعتراضی زنان قاجار»

در رابطه با زندگي روزمرۀ زنان ايراني و به‌ويژه نمايش­‌هاي خصوصي زنانه در دورۀ قاجار پژوهش‌­هاي اندكي انجام شده است. انجام مطالعات جامعه­‌شناختي بي­طرفانه در اين حوزه ضروري است. در اين پژوهش با توجه به خلأ ذكرشده، يکي از ابعاد زندگي روزمرۀ بخشي از زنان ايران در دورۀ قاجار بررسي شده تا بتواند با شناخت تاريخي كه از گذشتۀ زن ايراني به‌دست مي‌­آيد، با رويکرد متفاوتي به تبيين نمايش‌­هاي خصوصي دورۀ قاجار بپردازد. در واقع این پژوهش، بازخواني يکي از ابعاد زندگي زن ايراني در دورۀ قاجار است که هدفش بررسي چگونگي بازتاب آن در نمايش­‌هاي رايج آن دوران است. چنين پژوهشي از يک سو به مسائل خاص زنان مي‌پردازد و دغدغه‌ها و خواسته‌هاي نيمي از جمعيت جامعه را بررسي و موشکافي می‌­کند و از سوي ديگر، به مسائل و موضوعات ادبي و هنري گوناگون مرتبط با زنان مي‌پردازد.

نمایش‏‌های زنانه ایران دورۀ قاجار که کتاب نمایشگران پرده‌نشین: اجراهای اعتراضی زنان قاجار به آن اختصاص یافته است، تشریح می‌کند که چگونه اجراهای پنهان زنان در این دوره از کلیۀ امکانات موجود و از هر فرصت کمی بهره می‌برند تا از طریق به سخره‌گرفتن اصول اجتماعی جامعۀ مردسالار به ارکان چنین نظامی حمله کنند. «آلما گشتاسب» در این کتاب تشریح می‌کند که چگونه نمایش‏‌های زنان دورۀ قاجار ایران در لفافی از طنز و شوخی به آن وجوهی که جامعۀ مردسالار با توسل به آنها قدرت خود را تثبیت می‌کند، حمله می‌‏نماید. جدی­ترین، خصوصی‌ترین، پنهانی‌ترین اسرار زناشویی گستاخانه و بی‌پروا برون‌­افکنی می‏شوند. با همین اوصاف نامتعادل‌‏ترین حقوق حقه، ناعادلانه‌‏ترین جایگاه در بردار جنسیتی و نامنصفانه‌‏ترین نسبت‌‏های بیولوژیکی با زبانی سرشار از کنایه و طنز مطرح می‏‌شوند.


 آنچه در کتاب نمایشگران  پرده نشین: اجراهای اعتراضی زنان قاجار به‌طور فصیحی مطرح شده، تشریح اجراهای زنانه‌ای است که نه‌­تنها قابلیت خوانش‌های تئاتری دارد، بلکه به افشاگری جهانی دست می‌زند که تعمدی در پنهان‌کردن آن وجود داشته است. به‌منظور حصول به این مهم گشتاسب با توسل به ‌نظریۀ کارناوال باختین، شادی و بازی‌های نشاط آور زنانۀ دورۀ قاجار و سال‌های متعاقب آن ‌را واکنش طبیعی و چاره­‌ناپذیر در مقابل فشارهای روحی و روانی می‌داند. این بازی‌ها که در خلال ساعات غیبت مردان از خانه و امکان تجمع زنان در یک محل اتفاق می‌افتاده، در امنیت حیاط‌های محفوظ در ورای دیوارهای بلند خانه­‌ها و در پستوها و اغلب دور از انظار جنس مرد اجرا می‌شده است.

آلما گشتاسب در این کتاب به­‌طور مفصل به نقش اعتراضی این نمایش‌ها می‌پردازد و به­‌درستی استدلال می‌کند که امیال سرکوب­‌شدۀ جنسی، تقلیل ارزش جنسیتی زن و محدود‌کردن آنها در چاردیواری خانه و به‌ویژه سرگرم‌کردن زنان به امور خانه‌­داری و انکار حقوق اجتماعی آنها، بحث‌های عمدۀ این نمایش‌ها بوده است. خواندن این کتاب نه‌تنها به علاقه‌مندان تئاتر، بلکه به متخصصان مسائل اجتماعی و تحصیل­‌کنندگان موقعیت زنان در جامعه توصیه می‌شود.

«زنان قاجاری : محبوس اندرون»، «کارناوال پنهان : قیام در اندرون»، «نمایش‌ شادی : گسستن از اندرون»، «کارناوال زنانه : آتش در اندرون» عنوان فصل‌های این کتاب است که به‌همراه یک سخن پایانی مجموعاً در ۹۶ صفحه گرد آمده است.

این کتاب به‌زودی از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وارد بازار نشر خواهد شد.


از طریق فرم زیر نظرات خود را با ما در میان بگذارید