جایگاه گروه‌های مرجع، نقش رسانه‌های رسمی و غیررسمی و ... از موضوعاتی است که می‌توان به مداقه بر چرایی و چگونگی احوال آنهادر دوران کرونا پرداخت.

فاطمه فلاح، دکترای جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی و سرپرست دفتر طرح‌های ملی  پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در گفتگو با ایرنا و در راستای پویش اجتماعی «سهم من در بحران کرونا» گفت: سهم من به‌عنوان یک شهروند در این بحران، تلاش در جهت حفظ سلامت خود و اطرافیانم با رعایت بهداشت عمومی، ماندن در خانه و تغییر سبک زندگی‌ام در جهت کمک به کنترل اپیدمی کرونا است. لازم است مدتی مبنای تصمیمات شخصی و فردی تغییر کند. هرچند دشوار است اما برای گذر از این مهلکه باید به خود سختی داد و تغییرات جدی در رویه‌های روزمره‌مان ایجاد کرد.

وی افزود: همچنین باید با آگاهی‌بخشی به کوچک‌ترها و روحیه‌دادن به بزرگ‌ترها و افراد سالمند، از سختی این دوران کاست. روابط تلفنی و غیرحضوری را پر فراوانی‌تر از روابط حضوری قبل جایگزین کرد. این حضورِ بیشتر در خانه (هرچند اجباری) فرصت خوبی برای در کنار اعضای خانواده و به‌ویژه گذران وقت با فرزندان است که قبل‌تر از آن به دلیل شغل، تحصیل و ...، سهم کمی در برنامه‌ریزی‌های روزانه ما داشته‌اند. دیدن فیلم، خواندن کتاب به‌صورت جمعی، بازی‌های گروهی در خانواده را می‌توان جایگزین رفت‌وآمدهای بیرون از خانه کرد.

این جامعه‌شناس تصریح کرد: در تاکید بر لزوم همدری اجتماعی مردم در شرایط بحرانی، گفت: در کنار حفظ سلامت خود و خانواده‌هایمان، در نظر گرفتن اقشار آسیب‌پذیر اجتماعی و اقتصادی و کمک به آن‌ها که به دلیل شیوع این بیماری، اقتصاد خانواده‌شان دچار مشکل شده نیز موضوع بسیار مهم و قابل‌توجهی است که هم در سطح فردی و هم اجتماعی نباید از آن غافل بود؛ چراکه در برخی مشاغل مثل کارگران روزمزد و دست‌فروشان، همان سفره کوچک قبل را نیز ندارند و درآمدشان تقریباً به صفر رسیده است.

هریک به‌اندازه توان‌مالی‌مان در دور و اطراف افرادی را می‌شناسیم که می‌توانیم در کاهش مسائل و مشکلات این برهه زمانی کنارشان باشیم. اگر قرار باشد نوروز امسال به‌صورت جدی، به ماندن در خانه و نرفتن به سفر و دیدوبازدید پایبند باشیم، بخشی از هزینه‌ها مثل هزینه سفر و خریدهای عیدانه خانواده‌هایمان پس‌انداز می‌شود و امکان، میزان کمک بیشتر نیز فراهم‌تر است. مبنای کمکمان به دیگران براساس علاقه‌مندی به خود و دیگران است، چراکه ایجاد حال خوب با کمک به دیگران، حال بد این روزهای خودمان را نیز بهتر خواهد کرد.

فلاح در تشریح وضعیت اجتماعی امروز و لزوم همکاری فردفرد انسان‌ها برای عبور از بحران پیش‌آمد، افزود: جامعه نیز علی‎رغم از سرگذراندن سالی دشوار و پرمخاطره، همراه با فشار اقتصادی مضاعف، نیازمند انسجام عمومی و در پیش گرفتن مسئولیت اجتماعی و اخلاقی بیشتر است تا با همدلی و همراهی یکدیگر بتوان از این بیماری به‌سلامت گذر کرد. چراکه در این بحران همگی سوار یک کشتی هستیم و سلامت و بیماری هرکدام از اعضای جامعه، به همدیگر گره‌خورده است.

وی افزود: برای دستیابی به‌سلامت فردی، جامعه باید سالم و عاری از بیماری باشد؛ این بیماری علی‌رغم اینکه درمانش برای مدتی دوری فیزیکی از دیگران و روی آوردن به فردگرایی است اما درواقع یک بیماریِ جمعی است. لذا تصمیم‌های فردی و شخصی و مدل زندگی‌های ما می‌تواند، علاوه بر به خطرانداختن سلامت خود، بیماری را در جامعه ماندگارتر کرده و قربانیان بیشتری بگیرد.

یک میدان مطالعاتی جدید برای متخصصان حوزه فرهنگ و  جامعه

این متخصص مسائل اجتماعی یادآور شد: تصمیمات و بی‌توجهی برخی‌ها مثل حضور در بازار و پاساژگردی‌ها برای خرید و راهی سفرشدن، تبعات وحشتناکی برای خودشان و دیگران خواهد داشت. این کار با به گردش درآوردن ویروس سریع‌الانتقال کرونا، می‌تواند حتی مرگ افرادی را رقم بزند که سفری نرفته‌اند و سهمی از خوشی و لذت سفر نصیبشان نشده است و تنها تاوان خودخواهی و بی‌توجهی دیگری را پرداخت می‌کنند.

فلاح با اشاره به موضوعات و میدان‌های مطالعاتی تازه‌ای که برای اصحاب علوم اجتماعی و انسانی گشوده شده است، خاطرنشان کرد: از سویی در حوزه کاری نیز خوب است پژوهش‌هایی از فضای حاکم بر جامعه در متن بحران و مطالعاتی در خصوص نگرش‌ها و رفتارهای مردم در این زمینه، انجام داد که می‌تواند بستر و مقدمات مطالعات عمیق‌تر بعدی را فراهم کند. موضوعاتی همچون اعتماد جامعه به نهادها، اصناف و سازمان‌ها و چراییِ جدی نگرفتن این بیماری از سوی بخشی از جامعه؛ اینکه آیا مسئولین نتوانسته‌اند این موضوع را انتقال دهند و شرایط خانه‌نشین کردن مردم را ایجاد نکرده‌اند یا این بی‌توجهی‌ها ریشه‌اش در جای دیگری است؟ جایگاه گروه‌های مرجع، نقش رسانه‌های رسمی و غیررسمی و ... هم از دیگر موضوعاتی است که می‌توان به مداقه بر چرایی و چگونگی احوال آن پرداخت.

وی افزود: قطعاً حالا که مدتی است کرونا این میهمان ناخوانده همراه ما شده و در زندگی ما حضور خواهد داشت، موضوعات و مسائل فرهنگی و اجتماعی دیگری نیز شکل خواهد گرفت که مطالعه‌اش برای جامعه‌شناسان و متخصصان حوزه علوم اجتماعی، با اهمیت و ضروری است و به شناخت بیشتر جامعه کمک خواهد کرد. این مرتبه، در بروز رفتارهای افراد بیماری‌ای نقش داشته که در نوع اپیدمی جهانی و خطرناک بودنش موضوعی جدید است و میدان مطالعاتی جدیدی برای جامعه‌شناسان و متخصصان این حوزه فراهم کرده است.