«تبارشناسی تکوین تاریخی «ایران» در گفتمان‌های معاصر (با تاکید بر برهۀ «پسامشروطه») ازسوی احمدرضا آزمون در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، پژوهش می‌شود.

این پژوهش درصدد است چگونگی ساخت «ایران جدید» در مقام یک ملت واحد در محدوده‌ی سرزمین‌های مشخص را، بر گرد پروبلماتیک‌هایی که هر یک به نوعی محصول اقتضائات تکوین دولت ملیِ مدرن در عصر مشروطه و پسامشروطه است، نشان دهد. علاوه‌بر این در این پژوهش، اختلافات بیناگفتمانی بر سر تعریف «ایران» در دوره‌ پسا مشروطه پی گرفته می‌شود تا ستیزهای گفتمانی و رقابت‌های هژمونیک میان نیروهای سیاسی و جریانات روشنفکری به مثابه‌ی تنش‌های عبورناپذیرِ برساخت گفتمانیِ «ملت ایران» نشان داده شود.

به عبارت دیگر، این مطالعه با داشتن یک رویکرد تاریخی‌ در تلاش است دو موضوع را در دولت مدرن در ایران شناسایی و مسأله‌دار کند؛ اول، لحظه پروبلماتیک شدن مسأله ملت جدید و دوم، لحظه پروبلماتیک شدن مسأله دولت جدید که این مسأله را از طریق  نشان‌دادن صورت‌بندی‌های نوظهور گفتمانی بر گرد «ایران» انجام می‌دهد. در این راستا، با تمرکز بازه‌ تاریخی عصر مشروطه تا پایان پهلوی اول، بر ۶ پروبلماتیک دوران‌ساز تأکید و اثرگذاری آنها بر بازصورت‌بندی «ایران»، ترسیم می‌شود.

این پژوهش با اذعان به اینکه علی‌رغم ساخت دولت ملی در ایران، هنوز بحران‌هایی چون کارآمدی نظریه دولت در ایران معاصر و دست‌وپازدن مداوم در انگارۀ سنت و تجدد وجود دارد، معتقد است باید پرسش از این مسأله را به نخستین خاستگاه‌های آن برد و درباره لحظات تاریخیِ ایدۀ دولت-ملت، سوال کرد. به همین دلیل، می‌پرسد که چرا دولت ملی در تجربۀ مدرنیته ایرانی ممتنع شده است و هر جریانی که به انحای مختلف به این انگاره اندیشیده است، نتوانسته پاسخی جامع و مانع و شامل بدان عرضه کند. به عبارت دیگر، پرسش را به انگاره‌های برسازندۀ «آگاهی کنونی ما از مفهوم ایران و مفهوم ملت» هدایت می‌کند تا نشان دهد این انگاره‌ها چگونه و تحت چه شرایط مادی و نیز تحت چه تنش‌های نظری‌ای ممکن شده‌اند. بر همین اساس، این پژوهش درصدد است در چهار سطح، «نسبت‌سنجیِ مفهوم ایران و گره خوردنِ آن با مفهوم ملیت را در پرتو استلزامات دولت مدرن» دنبال کند.