خانوادهٔ گسترده [1]از دو یا بیش از دو نسل از خانواده‌ای واحد که با هم در یک خانه زندگی می‌کنند، تشکیل می‌شود. اعضای خانوادهٔ گسترده ممکن است شامل زن و شوهر، فرزندانشان، پدربزرگ/مادربزرگ پدری یا مادری، عمه و خاله، عمو و دایی و فرزندان آنان شود، اما محدود به آنها نمی‌شود. خانوادهٔ گسترده را «خانوادهٔ هم‌خون»[2] نیز می‌نامند، زیرا بیشتر اعضایش را کسانی تشکیل می‌دهند که از تباری یکسان‌اند.

جامعه‌شناسان زمانی باور داشتند که در جوامع پیشاصنعتی خانوادهٔ گسترده غلبه داشته است؛ واحدی اقتصادی که کالاها را تولید و توزیع می‌کرد. افزون‌براین، خانواده‌های گسترده برای بقای اقتصادی، حمایت، و خدماتی مانند مراقبت از بیماران و سالخوردگان و خدماتی که جامعه هنوز آنها را ارائه نمی‌کرد، به یکدیگر متکی بودند.

  در پی صنعتی‌شدن، اعضای خانواده خانه را برای پیداکردن کار بامزد ترک کردند و این کار در حکم پایان خانواده به‌عنوان واحدی اقتصادی و ازهم‌پاشیدن خانوادهٔ گسترده بود. این رخداد عرصه را به روی خانوادهٔ هسته‌ای گشود؛ خانواده‌ای متشکل از زن و شوهر و فرزندانشان که در خانهٔ خودشان زندگی می‌کنند. خانوادهٔ هسته‌ای به «خانوادهٔ زن‌وشوهری»[3] هم مشهور است، چون بر ازدواج متمرکز است.

 این فرض که خانوادهٔ گسترده پیش از صنعتی‌شدن رونق داشته است، شاید افسانه باشد. گزارش‌های رسیده از خانوارهای اروپایی و امریکایی در قرن 17 نشان می‌دهد خانوادهٔ هسته‌ای معمول‌ترین شکل خانوادهٔ آن زمان بوده است. ایدهٔ خانوادهٔ گسترده به‌عنوان شکل غالب خانواده، ممکن است از معمول‌ترین شکل زندگی آن زمان اخذ شده باشد که در آن خدمتکاران، بردگان، مستأجران، یا شاگردان ساکن یک خانه بودند و چرخ اقتصاد آن خانه را می‌چرخاندند.

انقلاب صنعتی ممکن است در عمل خانوادهٔ گسترده را تقویت کرده باشد، زیرا اعضای خانواده‌های هسته‌ای خانه را برای جست‌وجوی کار در مناطق شهری ترک می‌کردند و به‌سبب نیاز اقتصادی، در پی بستگانی بودند که با آنها زندگی کنند. گذشته از این، در مناطق شهری برخی خانواده‌های طبقهٔ کارگر مکان زندگی‌شان را با دیگران سهیم می‌شدند تا آنها را در هزینه‌های زندگی‌شان شریک کنند.

امروزه در میان گروه‌های نژادی، قومی، و اجتماعی مختلف جامعهٔ ایالات متحدهٔ امریکا گونه‌های مختلفی از خانواده‌های گستردهٔ سنتی را می‌توان دید. بسیاری از خانواده‌های گسترده در محل جغرافیایی یکسانی زندگی می‌کنند و به یکدیگر در تأمین نیازهای مالی و اجتماعی در مراقبت از کودک یاری می‌کنند و حامی یکدیگرند. در مناطق فقیر شهر و روستا، خانواده‌های گسترده در پاسخ به نیازهای اقتصادی و برای حمایت از یکدیگر گسترش یافته‌اند. خانواده‌های گسترده در میان نخبگان نوعی حس وحدت را پدید می‌آورند و ثروت خانوادگی را حفظ می‌کنند.

 ازآنجایی‌که بسیاری از خانواده‌های گسترده دیگر در خانواری واحد زندگی نمی‌کنند، ادارهٔ سرشماری امریکا و «سازمان عایدات داخلی»[4] این خانواده‌ها را خانوارهای مجزا به‌حساب می‌آورد نه خانوادهٔ گسترده. در نتیجه، هیچ برنامه یا خط‌مشی عمومی مناسبی برای حمایت از خانوادهٔ گسترده وجود ندارد.

  اگرچه خانوادهٔ گسترده شکل غالب خانواده در جامعهٔ ما نبوده است، همواره در پاسخ به عوامل اقتصادی وجود داشته است. نظر به افزایش خانوارهای تک‌سرپرست، بالارفتن نرخ طلاق، پایین‌آمدن دستمزدهای پایین و بالارفتن هزینهٔ مسکن و مراقبت از کودک خانوادهٔ گسترده نیز خیزش داشته است.

و نیز ببینید: طلاق؛ خانوادهٔ هسته‌ای؛ تضاد نقش‌ها؛ مادران مجرد.

بیشتر بخوانید

Coontz, Stephanie (2000). The Way We Never Were: American Families and the Nostalgia Trap, 2nd ed. New York: Basic Books.

Hansen, Karen V. (2005). Not-So-Nuclear Families: Class, Gender, and Networks of Care, New Brunswick, NJ: Rutgers University Press

Hughes, Michael and Carolyn J. Kroehler (2005). Sociology: The Core, 7th ed. New York: McGraw-Hill

Ojeda, Auriana (2003). The Family, Farmington Hills, MI: Greenhaven

Ruggles, Steven (1987). Prolonged Connections: The Rise of the Extended Family in Nineteenth Century England and America, Madison, WI: University of Wisconsin Press

  [1] extended family

[2] consanguine family

[3] conjugal family

 [4] Internal Revenue Service