خطمشی کاهش آسیب مخدرها
خطمشی کاهش آسیب مخدرها [1] آسیبکاهی اصطلاحی فراگیر است که در مورد برنامهها و خطمشیهای گوناگونی بهکار میرود؛ بنابراین، گرچه هدف از آسیبکاهی کمکردن پیامدهای نامطلوب مصرف مخدر و حتی کمکردن خطمشیهای کنترل مواد مخدر است، در باب معنای آن اجماع روشنی وجود ندارد. این اصطلاح در هلند و در واکنش به شیوع ایدز پدید آمد و هم در هلند و هم در کشورهای صنعتی دیگر (جز ایالات متحده)، بنیاد خطمشیهای مبارزه با مواد مخدر است.
آسیبکاهی خطمشی پراگماتیک است که هدفش بهحداقلرساندن صدمهای است که مصرفکنندگان مواد مخدر به خود، دیگران، اجتماع محل زندگیشان و بهطور کلی جامعه میزنند. رویکردهای آسیبکاهی بهرغم تصدیق این واقعیت که مصرف مواد مخدر در جوامع انسانی حضور همیشگی دارند، امکان جامعهای رها از مواد مخدر را رد نمیکنند. گرچه مقامات رسمی ایالات متحده مدافعان آسیبکاهی را با مدافعان قانونیشدن مواد مخدر یکی میانگارند، بیشتر مدافعان آسیبکاهی از افزایش مصرف مخدرها بر اثر قانونیشدن این مواد، ابراز نگرانی میکنند. بااینحال، آنان میپذیرند که ممنوعیت مواد مخدر نه تنها برای توقف مصرف مخدر کفایت نمیکند، بلکه خود جرمزاست و مصرفکنندگان مواد مخدر را به حاشیه میراند؛ بنابراین، مداخلات آسیبکاه بر گنجانش یا بازگنجانش مصرفکنندگان در اجتماع پای میفشارد و مراقباند که بیشازپیش آنها را طرد و منزوی نکند و اهریمن نیانگارد. اولویت این مداخلات به حداکثررساندن مصرفکنندگان تحت پوشش درمان، امداد و سایر خدمات عمومی سلامت است. فعالان این عرصه، خطمشیهای مرتبط با مواد مخدر را برحسب اثرات بالقوهشان در به حداقلرساندن آسیبهای مواد مخدر برای مصرفکننده و جامعه ارزیابی میکنند.
شگردهای آسیبکاه، برنامههایی مانند متادوندرمانی و برنامههای تعویض سرنگ را دربرمیگیرد. آسیبکاهی ممکن است برنامههای امدادرسانی خیابانی به جمعیتهای «پنهان» مصرفکنندۀ مخدر، درمان بهجای حبس، اتاقهای تزریق ایمن با کادری از پزشکان مجرب و برنامه ترک هروئین را نیز شامل شود. بیشتر کشورهای اتحادیۀ اروپا، خدمات درمانی را برای طیف گستردهای از مصرفکنندگان دسترسپذیر ساختهاند و به مصرفکنندگان مواد مخدر، امداد خیابانی میرسانند تا از طردشدگی مضاعف مصرفکنندگان مخدر جلوگیری کنند و سلامتشان را بهبود بخشند و آنان را به حضور در برنامههای درمانی تشویق کنند. بیشتر کشورهای صنعتی، افراد را به صرف داشتن مواد مخدر به زندان نمیاندازند و حبس مصرفکنندگان و فروشندگان مواد مخدر در این کشورها، بهرغم بیشترشدن، برخلاف ایالات متحده، تأثیری بر رواج حبس ندارد.
درمان اجباری (نخستینبار در نظام عدالت کیفری ایالات متحده بهکار بسته شد)، بهندرت آسیبکاهی انگاشته میشود و در کشورهای صنعتی دیگر، بهطرز چشمگیری محل مناقشه است. برخی از کشورهای صنعتی، از هروئیندرمانی کنترلشده که عملکردی مشابه متادوندرمانی دارد، برای مداوای آنهایی که بارها در متادوندرمانی ناکام ماندهاند، استفاده میکنند. پژوهشهای صورتگرفته در این کشورها، حاکی از آن است که این برنامهها، بهعنوان واکنش اولیه بهکار نمیآیند، بلکه برای شمار کمی از معتادان و اجتماعاتشان و در کاهش جرم سودمندند.
لانا دی. هرسون[2]
و نیز ببینید: سوءمصرف مخدر/دارو؛ سوءمصرف مخدر/دارو و جرم؛ خردهفرهنگ مصرفکنندگان مواد مخدر؛ هروئین
بیشتر بخوانید
- European Monitoring Center for Drugs and Drug Addiction (EMCDDA). 2005. “EMCDDA Thematic Papers—Illicit Drug Use in the EU: Legislative Approaches.” Lisbon, Portugal: EMCDDA
- Harrison, Lana D. 2002. “Harm Reduction.” Pp. 819–22 in Encyclopedia of Crime and Punishment, edited by D. Levinson. Thousand Oaks, CA: Sage
- Inciardi, James A. and Lana D. Harrison, eds. 2000. Harm Reduction: National and International Perspectives.Thousand Oaks, CA: Sage
- Korf, Dirk, Heleen Riper, M. Freeman, R. Lewis, I. Grant, E. Jacob, C. Mougin, and M. Nilson. 1999. Outreach Work among Drugs Users in Europe: Concepts, Practice and Terminology. Lisbon, Portugal: EMCDDA
[1] harm reduction drug policy
[2] Lana D. Harrison