مراقبت قیمومتی [1] نگهداری و پرورش کودکان هدف جهان‌شمولی است که در همهٔ فرهنگ‌های بشری وجود دارد. کودکان هنگامی به بیشترین شکوفایی می‌رسند که در خانواده‌های امن، باثبات، و حمایت‌گر زندگی کنند. بااین‌حال، بسیاری از کودکان ایالات متحدهٔ امریکا از این نوع محیط خانگی محروم‌اند. جامعهٔ دلسوز باید برای این کودکان که خانواده‌هایشان پناهگاه امنی نیست، مراقبت‌های قیمومتی را جایگزین کند.

مراقبت قیمومتی به نظامی اشاره دارد که از کودکان نابالغی که قادر به زندگی با والدین تنی‌شان نیستند، حمایت می‌کند. امروزه، در ایالات متحده بیش از 500٬000 کودک تحت مراقبت قیمومتی قرار دارند. هدف نظام مراقبت قیمومتی فراهم‌آوردن محیطی امن، باثبات، و حمایت‌گر برای کودکانی است که قربانی بدرفتاری و غفلت‌اند.

هدف مراقبت قیمومتی

در بسیاری از کشورها، نظام مراقبت قیمومتی هم برای مراقبت قیمومتی داوطلبانه و هم برای مراقبت قیمومتی غیرداوطلبانه تمهیداتی اندیشیده است. مراقبت قیمومتی داوطلبانه دربردارندهٔ شرایطی است که یا از مشکلات والدین (مانند بیماری، سوءمصرف مواد، ایدز، حبس یا مرگ)، که آنها را از نگهداری فرزندانشان عاجز می‌کند، مایه می‌گیرد یا از مشکلات رفتاری یا جسمی فرزندان؛ مشکلاتی که نیازمند درمان خاص است و والدین را به‌ستوه آورده و نسبت به مراقبت از فرزندشان بی‌علاقه کرده است.

در مراقبت غیرقیمومتی غیرداوطلبانه به‌منظور تأمین امنیت کودکان، آنان را از والدینشان جدا می‌کنند. کودکان مشمول این نوع مراقبت معمولاً قربانی بدرفتاری یا غفلت‌اند و دادگاه آنها را از خانواده‌شان جدا می‌کند و به حضانت دولت درمی‌آورد. کودکان کم‌سن‌وسال را بیشتر به خانواده‌های قیم می‌سپارند، حال‌آنکه نوجوانان را به پرورشگاه‌ها یا خانه‌های گروهی.

جداکردن کودکان از خانه‌شان و قراردادن آنها در محیط مراقبت قیمومتی برایشان هم دشوار است و هم استرس‌زا. اگرچه کودکان به این دلیل که در معرض بدرفتاری و مشکلات خانوادگی جدی و عوامل خطرزایند تحت مراقبت قیمومتی قرار می‌گیرند، برای بسیاری‌شان دوری و جدایی از خانه با احساس گناه و تقصیر همراه است.

همچنین، بسیاری از کودکان نیز احساس سردرگمی، اضطراب، استرس، و بی‌‌کسی می‌کنند. گذشته از این، آنها ممکن است در پرورشگاه احساس اضافی‌بودن و تنهایی کنند؛ یا ممکن است هنگامی که از جایی به جایی منتقل می‌شوند، در انس‌گرفتن با والدین قیمشان با دشواری روبه‌رو شوند؛ و ممکن است نگران آینده‌شان باشند. تغییرات محیطی متعدد و طولانی مراقبت قیمومتی می‌تواند در عملکرد منفی این کودکان نقش داشته باشد؛ برای مثال، کودکان ‐ به‌ویژه نوجوانانی که مدتی طولانی تحت مراقبت قیمومتی بوده‌اند ‐ در بزرگسالی در پرورش خودکفایی و استقلال به مشکل برمی‌خورند.

کودکان به ثبات، ارتباط با دیگران، و حس تعلق نیاز دارند تا بتوانند رشد موفق و سالمی داشته باشند. فراهم‌کردن محیطی امن، باثبات، و حمایت‌گر می‌تواند به انعطاف و سازگاری طولانی‌مدت و کوتاه‌مدت کودکان یاری رساند.

برنامه‌ریزی معطوف به ثبات

 نظام مراقبت قیمومتی برای تضمین امنیت و بهروزی کودکان آسیب‌پذیر نوعی نظم موقتی زندگی ایجاد می‌کند. کودکان تحت مراقبت‌های قیمومتی می‌مانند تا مشکلاتی که باعث جدایی آنها از خانه‌شان شده است، برطرف شود؛ تصمیماتی که دربارهٔ آیندهٔ کودکانِ تحت مراقبت‌های قیمومتی «برنامه‌ریزی معطوف به ثبات»[2] نامیده می‌شود.

 حل موفقیت‌آمیز مشکلات کودکان را قادر می‌سازد به خانهٔ خود بازگردند. بااین‌حال، اگر راه‌حلی برای مشکلات نباشد، دادگاه ممکن است حقوق پدری/مادری را ساقط کند و اجازه دهد دیگران کودک را به فرزندی بپذیرند یا سرپرستی آنان را برای مدتی طولانی به والدین قیم یا خویشاوندان کودک واگذار کند. خوشبختانه، بیشتر از نیمی از کودکان تحت مراقبت قیمومتی دوباره نزد والدین تنی یا مراقبان اولیه‌شان بازمی‌گردند. افزون‌براین، بیش از ۲ میلیون کودک با پدربزرگ و مادربزرگشان و دیگر خویشاوندان خود زندگی می‌کنند، زیرا نمی‌توانستند به خانه برگردند و با والدینشان زندگی کنند.

نزدیک نیمی از کودکان تحت مراقبت قیمومتی دو سال و یک‌پنجم آنها پنج سال یا بیشتر در این نظام باقی می‌مانند. برخی از کودکان در مدت مراقبت قیموتی هفت‌بار میان خانواده‌های مختلف جابه‌جا می‌شوند.

نظام مراقبت قیمومتی

تعداد کودکان تحت مراقبت قیمومتی روبه افزایش است. درحالی‌که مراقبت‌های قیمومتی برای کمک به کودکانی که قربانی بدرفتاری، غفلت، و رهاشدگی‌اند، ضروری است. بسیاری از کودکان تا زمانی‌که به آغوش خانواده بازگردند یا به فرزندی دیگران درآیند، دوره‌های طولانی در این نظام می‌مانند. تأخیرهای دادگاه می‌تواند فاصلهٔ زمانی میان ورود به نظام مراقبت قیمومتی و جای‌گرفتن در خانهٔ دائم را طولانی‌تر کند.

بسته به نژاد و قومیت کودکان تحت قیمومت، تفاوت‌های مهمی در کیفیت مراقبت و پیامدهای آنها برای این کودکان وجود دارد. درصد کودکان رنگین‌پوست تحت مراقبت‌های قیمومتی بیش از نسبت این کودکان در کل جمعیت ایالات متحده است. بااین‌حال، میزان وقوع بدرفتاری با کودک و غفلت در همهٔ گروه‌های نژادی/قومیتی کم‌وبیش یکسان است.

نظام مراقبت قیمومتی نظام منجسمی نیست؛ ترکیبی است از پرورشگاه‌های متعدد، متفاوت، و درهم‌تنیده که مسئولیتشان عبارت است از عرضهٔ خدمات مالی و دیگر خدمات به کودکان و خانواده‌ها. بسیاری از این پرورشگاه‌ها قادر نیستند خدمات کافی، دسترس‌پذیر، و مناسبی را به این کودکان و خانواده‌ها ارائه کنند. از این گذشته، بسیاری از این پرورشگاه‌ها، مراجعانشان بسیار و گردش کارکنانشان بالاست.

در 40 سال گذشته، در خط‌مشی‌های ایالات متحده تکاملی رخ داده است که در نحوهٔ حمایت و مراقبت از کودکان تحت قیمومت و نیز یافتن محل مناسب برای آنها اثر گذاشته است. بااین‌حال، هنوز در این حوزه‌ها کمبودی جدی وجود دارد: ارائهٔ خدمات محلی کافی و دسترس‌پذیر و مناسب برای خانواده‌ها؛ طرح و اجرای برنامه‌های خدماتی فردی برای والدین تنی؛ تدارک برنامه‌های آموزشی حمایتی برای والدین قیم؛ و کاهش حجم کار مددکاران. ازآنجاکه جامعه همچنان با مشکلاتی چون فقر، جرایم خشن، سوءمصرف مواد، ایدز، بی‌خانمانی، و نژادپرستی دست و پنجه نرم می‌کند، نیاز به خدمات مراقبت قیمومتی نیز همچنان روبه افزایش است. اگرچه نظام مراقبت قیمومتی مطلوب‌ترین گزینه برای کودک نیست، این نظام بدیلی است که معمولاً محیط امن، باثبات، و حمایت‌گری را برای کودکانی که در غیراین‌صورت درمعرض شرایط زیان‌بخش و آسیب‌زایند، فراهم می‌کند.

و نیز ببینید: فرزندپذیری؛ فرزندپذیری هم‌جنس‌گرایان؛ فرزندپذیری ترانژادی؛ خانواده.

بیشتر بخوانید

Courtney, Mark E.; Richard P. Barth; Jill D. Berrick; Barbara Needell; and Linda Park (1996). “Race and Child Welfare Services: Past Research and Future Directions”, Child Welfare 75(2): 99-137

Kortenkamp, Katherine and Jennifer Ehrie (2002). Well-Being of Children Involved with the Child Welfare System: A National Overview, Washington, DC: Urban Institute

Roberts, Dorothy (2001). Shattered Bonds: The Color of Child Welfare, New York: Basic Civitas Books

U.S. Department of Health and Human Services, Administration for Children and Families. (2003). “Child Welfare Outcomes 2000”, Washington, DC: U.S. Department of Health and Human Services

 [1] Foster care

[2] permanency planning