ملی‌گرایی سیاهان[1]، گرچه در طول تاریخ دچار کژفهمی شده و جایگاه نادرستی پیدا کرده است (اغلب مستقیماً یا غیرمستقیم، با افکار و ورزه‌های پان‌افریکنیستی گره خورده است)، خاستگاه امریکایی‌اش به سدۀ نوزدهم برمی‌گردد، یعنی زمانی که پل کافی[2] (1759-1817)، به سال 1815، با کشتی به سیرالئون سفر کرد (سفری که نام «بازگشت به افریقا»[3] را بر آن گذاشت) و در آنجا با 38 افریقایی-امریکایی آزاد، مستعره‌ای را پایه‌گذاری کرد. طی 100 سال بعد، چند ملی‌گرای برجسته سیاه‌پوست، یعنی دیوید واکر[4] (1795-1830)، مارتین دلینی[5] (1812-1885)، هنری هایلند گارنت[6] (1815-1882 )، ادوارد ویلموت بلایدن[7] (1832- 1912) و اسقف هنری مک‌نیل ترنر[8] (1834-1915) بر این شکل از خودمختاری پای فشردند. بااین‌حال، برخلاف کسانی که قصد سکونت مجدد در افریقا داشتند، واکر آرزو داشت در امریکای شمالی بماند و برای مردمش مبارزه کند. او مدعی بود که افریقایی-امریکاییان در رشد و توسعه امریکا سهم داشته‌اند و سزاوار آن هستند که مزد کار و رنج‌هایی که برده‌اند را بگیرند.

  افزون‌براین، فردریک داگلاس[9] (1818-1895) و بعدها دبلیو.ای.بی.دوبوآ[10] (1868-1963) را نمی‌توان سیاه‌پوستان ملی‌گرای جدایی‌طلب تلقی کرد، چراکه آن‌ها بخش زیادی از زندگی‌شان را صرف مبارزه برای حقوق مردم‌سالارانۀ امریکایی‌های افریقایی‌تبار کردند تا این مردم هم در جامعه ایالات متحده سهمی داشته باشند. بااین‌حال، هریک از آن‌ها، محرکی برای بحث و گفت‌وگو دربارة افریقا بودند. دوبوآ سرانجام در جنبش پان‌افریکنیستی به بازیگری مهم بدل گردید.

  ملی‌گرایی سیاهان و ایده‌های محوری‌شان که در دو مضمون بازگشت به افریقا و جدایی‌طلبی سیاهان متبلور شد، اغلب با کشش به‌سوی راهبردهای یکپارچگی‌طلبانۀ پیشرفت افریقایی-امریکایی‌ها، هم‌زیستی داشته‌اند. به دیگر سخن، برخی از ملی‌گرای‌های سیاه‌پوست از بازگشت میهن به افریقا دفاع می‌کردند، حال آنکه برخی دیگر مدافع یکپارچگی با جریان اصلی جامعۀ ایالات متحده بودند؛ بنابراین ملی‌گرایی سیاهان در قالب نظری واحد و منظمی نمی‌گنجند. 

بی‌گمان، مارکوس گاروی[11] (1887-1940)، سخنران با استعداد جامائیکایی، کل ملی‌گرایی مدرن سیاهان را در خود خلاصه می‌کند. گاروی، رهبری بزرگ‌ترین جنبش توده‌های سیاه‌پوست (هم شهری و هم روستایی) را که در دهۀ 1920 در سطحی جهانی برپا شد، برعهده داشت. در سال 1914، او «انجمن جهانی پیشرفت سیاهان»[12] و «اتحاد اجتماع‌های افریقا»[13] را بنیان گذاشت تا افریقایی‌تباران را متحد سازد. کوشش‌های وی به افریقایی‌های آواره، مسیر بازگشت به افریقا –قاره‌ای رها از حکمرانی استعمار اروپایی- را نشان داد و نیز احساس غرور سیاه‌پوستان و شناخت آنان از تاریخ سیاهان را تعالی بخشید و از استقلال و قدرت‌یابی اقتصادی که به نسل‌های بعدی ملی‌گرایان جسارت بخشید، دفاع کرد.

  میراث ملی‌گرایی سیاهان و مسیر پرپیچ‌وخم آن به الایجا محمد[14] (1897-1975)، از پیروان گاروی که بخش زیادی از سازمان «امت اسلام»[15] را بر همان روش‌هایی استوار کرد که در ایجاد انجمن جهانی پیشرفت سیاهان به‌کار رفته بود و مالکوم ایکس[16] (1925-1965)، فرزند یکی از پیروان سرسخت گاروی که نیاز به توانمندسازی اقتصادی، فرهنگی و سیاسی سیاهان در اجتماع‌های سیاه‌پوست سراسر جهان را مطرح کرد، رسید. سرانجام، در افریقای اواسط سدۀ بیستم، به رهبری قوام نکرومه[17] (1909-1972)، جنبش استقلال و به رهبری قوام توره[18] (ملقب به استوکلی کارمایکل[19]، 1941-1998)، بابی سیل[20] (1936-)، هیویی نیوتون[21] (1942-1989)، آنجلا دیویس[22] (1944-) و بسیاری از فعالان دیگر جنبش «قدرت سیاه»[23] و جنبش «پلنگ سیاه»[24] شکل گرفت؛ بنابراین، امروزه ملی‌گرایی سیاهان معرف تکامل خودمختاری افریقایی-امریکایی در اندیشه و عمل است.

 و نیز ببینید: جنبش قدرت سیاه؛ نژاد؛ نژادپرستی

بیشتر بخوانید

Abraham, Kinfe. 1991. Politics of Black Nationalism: From Harlem to Soweto. Trenton, NJ: Africa World Press.

Christian, Mark, ed. 2002. Black Identity in the 20th Century: Expressions of US and UK African Diaspora London: Hansib.

Essien-Udom, E. U. 1962. Black Nationalism: A Search for Identity in America. Chicago: University of Chicago Press.

Van Deburg, William L., ed. 1997. Modern Black Nationalism: From Marcus Garvey to Louis Farrakhan. New York: New York University Press.

   [1] Black Nationalism

[2] Paul Cuffe

[3] Back to Africa

[4] David Walker

 [5] Martin R. Delany

[6] Henry Highland Garnet

[7] Edward Wilmot Blyden

[8] Henry McNeil Turner

[9] Frederick Douglass

[10] W. E. B. Du Bois

[11] Marcus Garvey

[12] Universal Negro Improvement Association

[13] African Communities League

[14] Elijah Muhammad

[15] Nation of Islam

  [16] Malcolm X

  [17] Kwame Nkrumah

[18] Kwame Ture

[19] Stokely Carmichael

[20] Bobby Seale

[21] Huey P. Newton

[22] Angela Davis

[23] Black Power movement

[24] Black Panther movement