خسرو طالب‌زاده در این گزارش با آوردن این مقدمه که ظهور پدیده فرهنگی انقلاب اسلامی، هم همسو با تحولات جهانی فرهنگ بوده‌ و هم خود منشأ و غایتی فرهنگی داشته ‌است، به این موضوع اذعان می‌کند که پس از انقلاب اسلامی، کانون­‌ها و نهادهای بی­‌شمار غیررسمی و مردمی- فرهنگی به حیات فرهنگی و سیاسی خود ادامه‌ دادند و یا خود را در متن جمهوری اسلامی بازتعریف، یا به‌عبارتی، بازتولید‌ کردند. 

به باور نویسنده، این فرآیند به رشد فزاینده نهادهای فرهنگی- دینی بیش از رشد نهادهای مدنی و سیاسی و حزبی منجر ‌شده و تقویت مبانی و سرشت انقلاب اسلامی مشوق رشد نهادهای فرهنگی- دینی بوده ‌است. او در ادامه نتیجه می‌گیرد تداوم حیات نهادهای فرهنگی- دینی چالشی را، حداقل از منظر برخی نخبگان و بخشی از افکار عمومی پدید‌ آورده و نسبت به کارآمدی آن در وضعیت فرهنگی کنونی ایران و جهان تردیدهایی را ایجاد ‌کرده ‌است. از سوی دیگر پژوهش‌هانشان می­ دهد به‌رغم هزینه ­های بسیاری که در حوزه فرهنگ و باورهای هویتی و ارزشی صورت گرفته، بازخوردها و پیامدهای آن ارتباط مستقیمی با این هزینه­ ها ندارد. بر این اساس، بازنگری و بازتعریف یا تجدید ساختاری نهادهای فرهنگی، امروزه به‌عنوان مسئله­‌ای فرهنگی جدی تلقی‌ شده ‌است که هدف از این گزارشِ تحلیلی و تجویزی، بررسی ابعاد این "مسئله فرهنگی" است. 

بخش اول این گزارش، به تعریف و طبقه‌بندی نهادهای فرهنگی پرداخته و سپس «مسائل اساسی» نهادهای فرهنگی و هم‌چنین «سطوح» این مسائل و نیز «بودجه» اختصاص‌یافته به هرکدام به صورت موردی  بررسی  شده است.  در بخش دوم نیز با عنوان «آسیب‌شناسی کارکرد نهادهای فرهنگی» سطوح مطرح شده در بخش اول، آسیب‌شناسی و در پایان پیشنهادهایی جهت حل آن‌ها ارائه شده است.