نشست «موسیقی و کرونا» از سلسله پیش‌نشست‌های همایش ملی پیامدهای فرهنگی و اجتماعی کرونا با حضور هوشنگ جاوید و با دبیری دکتر طیبه عزت‌اللهی‌نژاد (عضو هیأت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات) چهارشنبه ۹۹/۵/۱ به‌صورت آنلاین برگزار شد.

هوشنگ جاوید در این برنامه با توضیح درباره اثرات مهم شیوع ویروس کرونا بر حوزه موسیقی به‌ویژه موسیقی نواحی ایران گفت: یکی از مسائلی که از همان ابتدای شیوع ویروس کرونا پیش آمد، ایجاد یکسری ممنوعیت‌ها بود که برای بهداشت جامعه لازم بود. اولین اثری که این ممنوعیت‌ها داشت، این بود که آموزشگاه‌ها را تعطیل کرد. پس از آن کلاس‌های خصوصی تحت‌تأثیر قرار گرفتند و تعطیل شدند. این بیماری مجالس را نیز در مراحل بعدی به تعطیلی کشاند. با تعطیل‌شدن این فضاهای کاری، هنرمند موسیقی از ادامه کار بازماند. معضل دیگری که در این زمینه ایجاد شد، تعطیلی کلاس‌های دانشگاهی بود. لذا درحال حاضر هنرمند موسیقی با چندین مشکل روبروست؛ اول اینکه آموزش موسیقی برای هنرمند بسیار مشکل است. این هنر ریزه‌کاری‌هایی دارد که استاد باید آن‌ها را به شاگرد آموزش دهد که این امر از طریق فضای مجازی امکان‌پذیر نیست. استاد و شاگرد باید درکنار هم باشند و شاگرد باید این ریزه‌کاری‌های اجرایی را از نزدیک ببیند تا متوجه آن شود. از طرف دیگر ممنوعیت‌های حضور در کلاس‌های دانشگاهی نیز باعث خواهد شد در آینده سطح دانشجویان از نظر علمی و آموزشی پایین بیاید. چراکه صرفاً نمی‌شود درس را گفت، بلکه باید آموزش‌هایی نیز به‌صورت عملی داده شود.

پژوهشگر موسیقی نواحی مشکل اقتصاد هنر را یکی از مهم‌ترین اثرات شیوع ویروس کرونا بر عرصه موسیقی دانست و اظهار داشت: امروز زندگی هنرمندان ما به‌شدت تحت‌تأثیر این تعطیلی‌ها قرار گرفته است. هنرمندان موسیقی نواحی ما مشکل کاری و درآمد مالی دارند و از آن‌جایی که اکثراً کارمند ارگانی نیستند، لذا امروز با مشکلات معیشتی و درآمدی مواجه‌اند. امروز آسیب‌هایی که به جامعه موسیقی نواحی خورده شده، به سادگی قابل حل نیستند چون این یک معضل بزرگی برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌ست‌ به‌عنوان نهاد حامی این هنرمندان. پس از شیوع این بیماری و ایجاد بحران در فضای کاری هنرمندان موسیقی نواحی، بعضاً شاهد عجز و لابه هنرمندان موسیقی نواحی در فضای مجازی هستیم که این در شأن هنرمند نیست. هیچ فکری برای آن‌ها نشده است. باید بخش‌های تصمیم‌گیرنده در این زمینه طرحی ارائه دهند و از این طریق به معیشت هنرمندان این موسیقی کمک کنند. معیشت و درآمد هنرمند موسیقی نواحی در درجه اول اهمیت قرار دارد. اگر واقعاً بحث احترام به هنرمند و دیدن اوست، ابتدا باید با اختصاص دادن بودجه‌ای، سهمیه مواد بهداشتی به آن‌ها تعلق گیرد و هزینه تهیه این اقلام را که بار اضافه‌ای بر دوش آن‌ها گذاشته، از این طریق تأمین کنند. هم‌چنین برای حل مشکلات اقتصادی این هنرمندان بهتر است وامی به مبلغ ۵ تا ۱۰ میلیون تومان به هنرمندان موسیقی نواحی اختصاص داده شود تا با این مبلغ حداقل بتوانند تا چند ماه زندگی خود را بگذرانند.

بنیانگذار جشنواره‌های موسیقی نواحی و آیینی در ایران به مشکلات حوزه موسیقی نواحی اشاره و تصریح کرد: ما گنج بزرگی به نام موسیقی نواحی و بومی داریم. هیچ کشوری مانند ما دارای تنوع قومی و فرهنگی نیست. خواهش من این است که مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت میراث‌فرهنگی و گردشگری و نیز اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، به ایجاد رشته‌ موسیقی استان‌های مختلف فکر کنند. رشته‌ موسیقی خراسان، آذربایجان، بلوچستان، کردستان، مازندران و ... که می‌تواند در دانشگاه تدریس و در نهایت مدرک داده شود. در این صورت کارشناسان موسیقی هر استان به خوبی تربیت خواهند شد که اولین نتیجه آن پس از بیرون آمدن از دانشگاه، حفظ میراث موسیقی هر استان توسط دانش‌آموختگانش خواهد بود. دستگاه‌های فرهنگی ما باید برنامه‌های جدی برای تحول موسیقی داشته باشند. هنرمند خود همه مسائل را فهم می‌کند، فقط باید در این میان حمایت‌هایی از آن‌ها صورت گیرد.

جاوید در بخش پایانی سخنان خود با بیان اینکه در شرایط بحران پیش‌آمده، بسیاری از هنرمندان ما به خویشتن خویش بازگشتند، تأکید کرد: بسیاری از هنرمندان ما به خویشتن خویش بازگشته و در خویش می‌کاوند که این کاویدن می‌تواند در آینده، تحول ایجاد کند. اینکه چه کارهایی کرده و چه کارهایی نکرده‌اند. بسیاری از هنرمندان موسیقی نواحی درحال حاضر فقط برای خانواده‌های خود می‌نوازند که این کار خوبی‌ست اما بعد دیگر قضیه همین خویش‌کاوی‌ست که اگر مسئولان مربوطه به آن توجه نکنند، ممکن است این کاویدن در خود، نتایج عجیبی را در دوره پساکرونا به همراه داشته باشد. لذا دولت باید از الآن به آن توجه کند. در این وضعیت متأسفانه همه‌چیز رها شده و افول و نزول موسیقی را شاهد هستیم که اگر این روند بخواهد به همین طریق پیش رود، معلوم نیست آینده موسیقی کشورمان به کدام سمت خواهد رفت.

گزارش از: فریبا رضایی

• لینک سخنرانی هوشنگ جاوید در آپارات