نشست ششم از سلسله‌نشست‌های سمینار «صدور انقلاب اسلامی؛ الگویابی نقش مناسک و فناوری‌های جدید فرهنگی» با عنوان «جغرافیای فکری فرهنگی گفتمان مقاومت» سه‌شنبه ۲۱ شهریور ۱۴۰۲ با حضور سید مجتبی ابطحی (دبیرکل کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه فلسطین) و دبیری جبار شجاعی (عضو هیئت‌علمی دانشگاه امام صادق (ع)) در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.

مجتبی ابطحی در ابتدای سخنان خود مقاومت را بحثی فطری دانست و گفت: مقاومت یک بحث فطری است. اگر شما به یکی از وسایل کودک دست بزنید، ناراحت می‌شود و سعی می‌کند مانع این کار شود. این حس کم‌کم با رشد کودک به ارزش‌های او هم منتقل می‌شود و کودک در برابر پدر، مادر، خانه یا هر ارزش دیگری موضع می‌گیرد. در مراحل بعدی کودک این حس را به نزدیکان خود هم پیدا می‌کند. ما این دفاع را در حیوانات هم می‌بینیم. آنچه که در مقاومت انسان‌ها در تشکیل جامعه یا مکتبی بروز می‌کند، مرحله تعالی و تکامل‌یافته از این مقاومت است. ما در کشور و منطقه خود شاهد انسان‌هایی بودیم که با عده و امکانات قلیلی در مقابل قدرت‌های بزرگ و کثیر قد علم کردند.

او با بیان اینکه اولین واژه‌های مقاومت را در خرمشهر شنیدیم، به ذکر ویژگی‌های این مقاومت پرداخت و تصریح کرد: چند یگان بزرگ ارتش عراق به خرمشهر حمله کردند. جمع محدودی پاسدار آنجا بودند که با هیچ معادله و حسابی نمی‌توانستند بجنگند و باید عقب‌تر می‌رفتند اما جهان‌آرا و دوستانشان مقاومت کردند. این مقاومت به‌عنوان مشخصه مکتب انقلاب اسلامی چند ویژگی پیدا کرد. فرق جهان‌آرا و دوستانشان با کسانی که فرار کردند این بود که «تکلیف‌مدار» بودند. آن‌ها جنگیدن را فارغ از نتیجه، تکلیف خود می‌دانستند. ویژگی دوم «استقبال از شهادت» بود. برخلاف برخی رزمندگان که می‌خواستند در سنگر بمانند، میان آن‌ها مسابقه‌ای برای شهادت بود و شهادت فیض بزرگ محسوب می‌شد. در سیستم مقاومت هیچ‌کس به فکر تشویق و پاداش نبود. رزمندگان با خدای خود معامله می‌کردند و منتظر پاداش و ترفیع نبودند. در این مقاومتی که در خرمشهر خلق شد و ادامه پیدا کرد، اخلاق مبنا قرار گرفت. به‌طوری که رعایت اخلاق را در منش شهید سردار سلیمانی در میدان جنگ نیز دیدیم و ایشان سعی می‌کرد حکمی از احکام خداوند روی زمین نماند. ویژگی دیگر، مقدم دانستن دیگری بر خود است. در این مقاومت، انسان در تمتع از امکانات دنیا و مایملک خود، همواره دیگری را بر خود مقدم می‌داند. در چنین مقاومتی که انسان آماده شهادت است و ترسی از دشمن ندارد، تمام ظرفیت‌های او بروز می‌کند. ویژگی دیگر این است که در این مقاومت فرمان بالاتر، فرمان مافوق عادی نیست؛ بلکه فرمان مافوق معنوی است. این مقاومت در میدان عمل و در مکتب امام خمینی بود که خلق شد و ادامه پیدا کرد. اهداف، افکار و نحوه عمل این مقاومت به‌تدریج با حضور مجموعه‌هایی از سپاه که در لبنان مستقر شدند، نشر پیدا کرد. در جنوب لبنان ابتدا به‌صورت پارتیزانی و چریکی به نقاطی که پاسگاه‌های مزدوران محلی اسرائیل بود، حمله شد. سپس عملیات علیه پایگاه‌های اسرائیلی صورت گرفت تا اینکه شرایط به سمتی رفت که تا سال ۲۰۰۰ میلادی برای اولین بار، اسرائیل از جنوب لبنان عقب‌نشینی کرد و شعار «نیل تا فرات» را که سال‌ها سر می‌داد، نقض کرد.

دبیرکل کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه فلسطین با اشاره به ادامه روند سرایت مقاومت به کشورهای دیگر، ادامه داد: مکتب مقاومت فراتر از لبنان، به فلسطین رسید. فلسطینی‌ها که گمان می‌کردند امکان ایستادگی در مقابل اسرائیل نیست، وارد مرحله مقاومت شدند و در قالب‌های متعدد انتفاضه شکل گرفت و تکامل یافت. این تفکر همزمان در دیگر کشورها ازجمله افغانستان و عراق و ... هم شکل گرفت و گسترش پیدا کرد. حادثه‌ای که برای ما اسباب خیر شد و تغییرات زیادی را ایجاد کرد، ورود ۱۸۵ هزار سرباز آمریکایی به عراق در سال ۲۰۰۳ بعد از حادثه ۱۱ سپتامبر بود. ابتدا عراقی‌ها برای حفظ منافع شیعه به فکر سازش با آمریکایی‌ها بودند اما پس از مدتی با زیرپاگذاشته شدن ارزش‌های آن‌ها از سوی آمریکایی‌ها، مقاومتی در عراق شکل گرفت که مقابله با داعش تبلوری از آن بود. در یمن هم گروه‌های متدین وفادار به قرآن منتسب به حوثی‌ها از مکتب زیدی بودند که در جنگ‌ها موفقیت لازم نداشتند و در کوه‌ها آواره بودند. این گروه بعد از مدتی منسجم شدند و به سمت صنعا حرکت کردند و توانستند حق تاریخی و بیش از دو سوم نقاط استراتژیک یمن را در اختیار بگیرند. عربستان مداخله کرد و سعی کرد با هزینه‌کردن، ائتلافی علیه آن‌ها شکل دهد اما این مکتبی که بنیان‌گذار آن حضرت امام (ره) بود، چیزی نبود که شکست بخورد. مدرسه یمن هم خروجی دیگری از مکتب مقاومت خمینی بود که به این حلقه وصل شد. ماجرای داعش باعث شد آخرین حلقه این مقاومت هم شکل بگیرد و فرزندانی از جهان اسلام کنار هم قرار بگیرند و از کیان و منافع اسلام دفاع کنند که شهید سلیمانی آن را مهندسی و یگان‌هایی برای کشورهای مختلف طراحی کرد. این جریان، سنگ محکی بود که آزموده شد. تا اینکه امروز واقعیتی از مقاومت خلق شد که احدی آن را منکر نیست. در واقع انقلاب اسلامی به‌واسطه شهیدانش توانی خلق کرده که این توان امروز در حال بازتولید است. امروز در نظام جدید سهم مقامت در حال تبدیل به سهم برجسته‌ای است که معتقدیم با مدیریت افراد در میدان، سهم جدیدی از میدان را به نام این مقاومت در جهان ثبت خواهیم کرد.

گزارش از: بهاره رضایی