گزارش سفر به نروژ

نگاهی به سیاست رسانه‌ای نروژ

اسماعیل افقهی- عضو هیات علمی پژوهشگاه
نگاهی به سیاست رسانه‌ای نروژ

نورس‌ها (اقوام شمالی اروپا) معروف به وایکینگ‌ها که قومی دریانورد بودند از اواخر قرن هشتم با گسترش قلمرو خود در قرن نهم میلادی پادشاهی نروژ را برپا کردند. در قرن سیزدهم و چهاردهم میلادی این کشور در اوج قدرت خود بود؛ بطوری¬که از آن به‌عنوان دوران طلایی نروژ یاد می‌شود. ولی پس از شیوع مرگ سیاه یا طاعون در سال ۱۳۴۹ میلادی در اروپا، جمعیت نروژ نیز به نصف کاهش یافت و این کشور به‌تدریج ضعیف شد و در سال ۱۳۹۷ میلادی بخشی از اتحادیه دانمارک، سوئد و نروژ با حاکمیت دانمارک شد. این کشور از ۱۸۱۵ تا ۱۹۰۵ عضو اتحادیه سوئد و نروژ با حاکمیت سوئدی‌ها بود و در نهایت در سال ۱۹۰۵ از سوئد استقلال یافت و یکی از شاهزادگان دانمارکی به نام کارل بعنوان پادشاه نروژ انتخاب شد. پس از او فرزندش اولاف و سپس هارالد پنجم ( پادشاه فعلی) به قدرت رسیدند. لذا، بسیاری از قوانین از قبیل قانون آزادی اطلاعات که در ۱۷۷۶ در سوئد تصویب شد و سایر قوانین مصوب قبل از استقلال، شامل نروژ نیز می‌شوند.

در حال حاضر این کشور حدود پنج میلیون و پانصد هزار نفر جمعیت دارد که جمعیت اسلو، پایتخت این کشور، حدود هفت صد هزار نفر است. واحد پول این کشور (کرون) است و به زبان نروژی که برگرفته از زبان ژرمنی است صحبت می کنند. اکثر مردمی که در این کشور زندگی می کنند بخصوص اهالی شهرهای بزرگ مانند اسلو، برگن و تروندهایم به زبان انگلیسی نیز مسلط هستند.میزان نفوذ اینترنت در نروژ ۹۸ درصد است. 

مهم‌ترین خبرگزاری نروژ، آژانس پرس نروژی یا خبرگزاری NTB  است که مقر آن در اسلو و دارای نمایندگی در کشورهای اسکاندیناوی و سایر کشورهای اروپایی و غربی است. این خبرگزاری منبع تغذیه اخبار مطبوعات، وب سایت های خبری و کانال های خبری نروژی است.

مطرح ترین مطبوعات نروژی وی¬جی (VG) و آفتنپوستن (Aftenposten) هستند که بالای دویست و پنجاه هزار تیراژ دارند. تیراژ کل مطبوعات در این کشور حدود دو میلیون نسخه است. درآمد روزنامه های چاپی تقریباً پنج میلیارد کرون بود، در حالی که روزنامه های دیجیتال کمتر از دو میلیارد کرون درآمد داشتند. مطبوعات نروژ در مالکیت بخش خصوصی هستند و توسط خودشان قانون گذاری و اداره می شوند. با وجود این، دولت اقدامات حمایتی از مطبوعات را در دستور کار دارد.  یکی از این موارد معاف از مالیات و دریافت یارانه قابل توجه براساس طرح هایی مثل «یارانه تولید» است.


دو شرکت اصلی تلویزیونی در نروژ که زیر نظر دولت هستند، NRK و TV2 هستند که هر کدام دارای چندین کانال رادیویی و تلویزیونی در موضوعات مختلف هستند، شرکت های خصوصی دیگری هم هستند که در کنار آنها در حوزه کانال های تلویزیونی فعالیت دارند و به ارائه برنامه های تلوزیونی می پردازند. NRK دارای بزرگترین فرستنده های رادیویی در کل کشور نیز هست؛ علاوه بر این شرکت، سازمان های غیرانتفاعی دیگری نیز هستند که برنامه های رادیویی بصورت محلی پخش می کنند. نروژ جزو کشورهایی است که هزینه اشتراک رسانه ها بخصوص کانال های تلویزیونی در آن نسبتاً گران است.

در زمینه شبکه های اجتماعی و رسانه های اجتماعی، اکثر نروژی ها عضو فیس بوک هستند و این رسانه اجتماعی رتبه اول را در بین نروژی ها به خود اختصاص داده است و در مواردی حتی برای رفع احتیاجات شخصی و خرید و فروش کالا به صفحات فیس بوک مراجعه می کنند؛ بنا به گزارش رویترز، پلتفرم های فیس بوک مسنجر، یوتیوب، اسنپ چت، اینستاگرام و توئیتر در رتبه های بعدی قرار دارند. البته، مردم از واتس اپ برای ارتباطات میان فردی نیز استفاده می¬کنند. بیشترین کاربرد فیس¬بوک برای سرگرمی و کسب اطلاعات روزانه و آگاهی از اونت¬ها (Events) است. 

از دید مخاطب شناسی، بیشتر مردم این کشور از رسانه ها به منظور سرگرمی و آگاهی از اخبار محلی (اونت¬ها، وضعیت آب و هوا، حمل و نقل عمومی، حوادث طبیعی و ... )، احتیاجات شخصی و در مواردی اطلاع از وقایع سیاسی استفاده می کنند. اخبار محلی برای مخاطبان نروژی جزو پرطرفدارترین ذائقه های خبری است. به استناد گزارش خبری رویترز، در این کشور، ۶۰ درصد مخاطبان تمایل بالا  و فقط ۱۰ درصد آنها تمایل ضعیفی برای اخبار محلی نشان¬ داده اند.

سازمان رسانه ای نروژ (Medietilsynet) یک معاونت اجرایی زیر نظر وزارت فرهنگ و امور مذهبی نروژ است که در حیطه فرهنگی وظایف مربوط به پخش سراسری مطبوعات و سایت های خبری و فیلم ها را بر عهده دارد. از جمله این وظایف می توان به رده‌ بندی فیلم ها، نظارت بر اجرای قوانین مربوط به تولید محتوا، تبلیغات، حمایت مالی، کنترل مجوز روزنامه ها و بررسی درخواست رایانه رسانه ای و نظارت بر مالکیت رسانه ها اشاره کرد. وظیفه سازمان رسانه ای نروژ در مورد مالکیت رسانه ها آن است که اطمینان حاصل کند این نوع مالکیت در دست افراد حقیقی و حقوقی خاص متمرکز نشده باشد. نروژ در طول سال های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ رتبه یک شاخص آزادی رسانه و در طول سال های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ در کنار ایسلند و لوکزامبورگ جزو سه کشور برتر بوده است. مراکز بین¬المللی یکی از عوامل آزادی مطبوعات در این کشور را عملکرد مناسب سازمان رسانه ای نروژ و نحوه سیاست گذاری آن دانسته اند.  

در موارد مربوط به مجوز، مؤسسه مخابرات نروژ برای مخابره هر برنامه‌ای مجاز است، اما سایر مؤسسات و شرکت‌ها برای فعالیت خود باید از سازمان رسانه‌ای نروژ مجوز دریافت کند. شرکت‌هایی که بودجه آن‌ها از تبلیغات تأمین می‌شود در قبال دریافت مجوز باید هزینه پرداخت کنند. این مجوزها محدود هستند و شاه حق دخل و تصرف در این زمینه را دارد. بدین صورت که پادشاه می‌تواند قوانینی وضع کند که به موجب آن پخش برنامه‌های تلویزیونی که بر پرورش جسمی و فکری کودکان تأثیر منفی دارند، ممنوع شوند؛ برنامه‌های هرزه‌نگاری و خشونت شامل این موارد می‌شوند. پادشاه می‌تواند قوانین دیگری را برای لغو مجوزها وضع نماید؛ این قوانین می‌تواند به دلایلی از جمله الزام رسانه‌ها برای ارائه اطلاعات موردنظر به مسئولان نظارتی باشد. همچنین پادشاه اعضای نه نفره‌ای را تحت عنوان شورای سیاستگذار بازار بصورت سالیانه انتخاب می کند تا در دعوای بین شرکت‌های رسانه‌ای و مؤسسه رسانه‌ای نروژ حکمیت کنند. این شورا در مواردی باعث تجدیدنظر در احکام صادره از طرف مؤسسه رسانه‌ای نروژ می شود.

در قضیه مالی رسانه‌ها، محدودیت‌های فراوانی وجود دارد؛ بدین صورت که اگر برنامه‌ای حامی مالی داشته باشد حتما باید به اطلاع مخاطب برسد. این حمایت‌های مالی نمی‌توانند باعث مشوق‌های خرید یا خدمات شوند. همچنین احزاب سیاسی قادر نیستند تا حامیان مالی برنامه‌ها باشند. برنامه‌های خبری و موضوعات روز و اجتماعی فاقد حامی مالی هستند و به آن‌ها اجازه داده نمی شود تا از خدمات اسپانسری سازمان‌ها و شرکت‌ها بهره ببرند.



برچسب ها
از طریق فرم زیر نظرات خود را با ما در میان بگذارید