یاداشتی درباره گزارش موسیقی مردمپسند در ایران
حمیدرضا ضیاییپرورپژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، گزارشی پژوهشی با موضوع موسیقی مردمپسند و نظام ستارهسازی به قلم محسن نورانی منتشر کرده است که در آن به ارتباط میان موسیقی مردمپسند و نظام ستارهسازی با استفاده از رسانههای صوتی و تصویری پرداخته شده است.
نویسنده این گزارش پژوهشی که خود فارغالتحصیل کارشناسی ارشد موسیقیشناسی دانشگاه هنر است در این گزارش تاکید کرده : بسیاری از عناصر مرتبط با فرهنگ در تکاپو هستند تا در موسیقی سهمی هر چند کوچک را از آن خود کنند به شکلی که در این بازار پر منفعت، رسانه ها، نظام تولید پوشاک، لوازم آرایشی، گالری ها، اماکن توریستی و حتی سیاستگذاریهای کلان اجتماعی همه و همه خود را به موسیقی متصل کردهاند که برآیند تمامی آنها منتج به نظام ستارهسازی در موسیقی شده است.
نویسنده، این نوع از موسیقی را جزو موسیقیهای مردمپسند دانسته است: موسیقی پاپ، راک، جاز، رپ، کانتری، راک اندرول، بلوز، رگی، ترنس. موسیقی مردم پسند ایران اگرچه در پارهای از موارد تاریخی متاثر از موسیقی نواحی یا موسیقی کلاسیک ایرانی (یا موسیقی دستگاهی) قرار گرفته اما موسیقیای که اکنون با آن سروکار داریم به شدت به عوامل موسیقایی غربی نظیر ابزارآلات (سازها و تجهیزات صوتی و تصویری) و مدلهای موسیقایی غربی وابسته است.
یکی از مهمترین وجوه تمایز موسیقی مردمپسند در ایران و جهان، وجود خوانندگان زن در موسیقی غرب و ممنوعیت خوانندگان تکخوان در ایران است. از دیگر تفاوتها میان موسیقی مردم پسند در ایران وجهان، محدودیتهای زمانی اجرا است. تمام فعالیت های موسیقایی در ایران در ماههای قمری محرم، صفر و رمضان با محدودیت هایی همراه است. تفاوت دیگر، نبود و حتی عدم تمکین به قانون حقوق مولفین(کپی رایت) در بازار نشر محصولات هنری است.
در این گزارش، درآمد کنسرتهای موسیقی در ایران طی سال های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ یعنی طی ۴ سال جمعا حدود ۴۳۰ میلیارد تومان برآورد شده است . که آخرین آمار مربوط به سال ۱۳۹۵ بوده که با احتساب درآمد فروش آلبوم ها، ۱۸۰ میلیارد تومان برآورد شده است که این عدد در مقایسه با بازار ۲۰۰ میلیارد تومانی کتاب در همان سال و بازار ۱۶۰ میلیارد تومانی سینما در رتبه دوم قرار میگیرد. به عبارت دیگر برآورد محقق این است که بازار موسیقی بعد از بازار کتاب و بالاتر از بازار سینما در ایران قرار دارد.
در گزارش آمده است که به دلیل منع استفاده از ماهواره در ایران، این رسانه عملا در موسیقی مردمپسند داخل جایگاه خاصی ندارد .
ستارهسازی در موسیقی مانند ستاره سازی در سینما ، به ظاهر و تیپ هنرپیشه وابستگی چندانی ندارد و بیشتر به صدا و سبک خواندن خواننده بستگی دارد. با این حال محدودیتهایی که در حوزه موسیقی در ایران وجود دارد، مانع ستارهسازی گسترده در این حوزه شده است.