سینما و مسائل زیستمحیطی
«سینما و مسائل زیستمحیطی؛ مطالعه چارچوببندی پیامهای بحران آب در سینمای مستند دهه ۸۰ و ۹۰ ایران» عنوان پژوهش انجامشده ازسوی فرزاد غلامی و ازجمله آثار برگزیده حوزه هنر پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در سومین دوره معرفی برترینهای پژوهش فرهنگی است که به نحوه چارچوببندی موضوع بحران آب در سينمای مستند کشور میپردازد و تلاش میکند به این سوال پاسخ دهد که سينمای مستند، چگونه با مسأله زيستمحيطی بحران آب مواجه شده و آن را به چه شيوههايی چارچوببندی کرده است؟
پژوهشگر در این مطالعه قصد دارد با استفاده از رويكرد چارچوببندی، نحوه مواجهه سينمای مستند کشور با بحران آب را در سه سطح «تشخيص دلايل»، «ارائه راهكار» و «نحوه متقاعدسازی مخاطب»، تشريح نمايد.
به عبارت دیگر میخواهد بداند سينماگران ايرانی در مواجهه با بحران آب، چه مسائلی را به عنوان دلايل بحران آب معرفی کردهاند؟ همچنین، در مواجهه با بحران آب، چه راهكارهايی را برای حل بحران آب ارائه میکنند؟ و درنهایت، مكانيزمها و راهكارهای اقناعی سينماگران ايرانی در مواجهه با بحران آب چيست؟ که برای رسيدن به این هدف، ۲۲ مستند شاخص حوزه بحران آب را که در دهه ۸۰ و ۹۰ شمسی ساخته شدهاند، با استفاده از دو روش تحليل محتوای کيفی و تحليل رتوريک، تحليل میکند و در نهايت با استفاده از يافتههای پژوهش، پيشنهاداتی برای تدوين راهبردهای سينمای مستند در مواجهه با مسائل زيستمحيطی به طور عام و بحران آب به طور خاص، ارائه میکند.
پژوهشگر در این پژوهش در بخش چارچوببندی تشخیصی، بین دو بُعد دلایل بحران آب و تبعات آن، تفاوت قائل میشود و اذعان میدارد از میان مستندهایی که به دلایل بحران آب میپردازند، بخشی به علتهای مبتنی بر سیاستهای زیستمحیطی اعم از ابعاد داخلی و ابعاد بینالمللی و بخشی بر علتهای مبتنی بر سیاستگذاریهای عمومی توجه کردهاند. از میان توجه به ابعاد داخلی دلایل بحران آب در ایران، به مواردی چون ناهماهنگی بین دستگاههای متولی حوزه منابع آب، ضعف کارشناسی در طرحهای حفاظت از محیطزیست، عدم احداث سد برای مدیریت آبهای جاری، انتقال آب بینحوزهای بدون توجه به تبعات آن و...، اشاره میکند.
موضوع شناسایی تبعات بحران آب را نیز، به تبعات زیستمحیطی و تبعات غیرزیستمحیطی تقسیم میکند که به زعم محقق، در این مستندها، تبعات غیرزیستمحیطی مثل ایجاد فقر و مشکلات معیشتی، از بین رفتن برخی مشاغل و ...، خیلی برجستهتر و تبعات زیستمحیطی، کمرنگ هستند که علت آن را در کماهمیت بودن جایگاه نگاه زیستمحیطی نزد مستندساز عنوان میکند.
فراهمکردن زمینه ارائه خدمات تحقیق و پژوهش ساخت فیلم مستند برای مستندسازان در حوزه مسائل زیستمحیطی، استفاده از مشاور رسانهای مسلط به اصول اقناع و عمومیکردن مسائل علمی در ساخت مستندها، حمایت مالی از ساخت آثار در حوزه محیطزیست و بحران آب، خرید مستندهای تولیدشده توسط وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی و ...، ازجمله پیشنهاداتی هستند که غلامی برای بازنمایی هرچه بهتر مسأله آب در مستندها ارائه کرده است.