آموزش تخصصی هنر از کودکی؛ یکی از راههای احیای نظام استادشاگردی
اولین جلسه پایاهنر با عنوان «احیاء نظام کهن استاد و شاگردی در آموزش هنر» شنبه ۲۸ مرداد ۱۴۰۲ با حضور ندا سیفی و دبیری هادی بابائی فلاح در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.
پایاهنر عنوان جلسات مستمر در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات است که طی آن پایاننامهها و رسالات مقطع تحصیلات تکمیلی رشتههای هنری از جهات راهبردی و کاربردی مورد بازخوانی و تحلیل قرار میگیرد. در این نشست، ندا سیفی سخنان خود را با شرح کلیاتی درباره رساله خود که در سال ۱۳۹۵ دفاع شده، آغاز کرد.
او ابتدا با توضیح درباره رویکرد آموزش کلگرایانه بهعنوان رویکرد نظری این پژوهش، به تاریخچه آموزش و پرورش در ایران از دوره باستان تا دوره معاصر اشاره کرد و گفت: از دوره ساسانی نمونه متونی به جا مانده که ضمن ستایش دانش و فضیلت، سابقه آموزش علم به دختران و پسران در ایران باستان را تأیید میکند که این نشاندهنده مستندات وجود آموزش و پرورش رسمی در دوران ایران باستان است.
ندا سیفی ضمن ارائه تاریخچهای اجمالی از آموزش و پرورش و ذکر تاریخچه مکتبها، حوزهها، دارالعلومها و نظامیهها در ایران پس از ظهور اسلام، به نسبت واژگان صنعت، هنر و پیشه در فرهنگ ایرانی- اسلامی و تاریخچه عوامل مؤثر در تکوین ارتباط میان اندیشه و عمل به واسطه عملکرد صنوف و گروههایی مثل اخوانالصفا و آنچه در فتوتنامهها مکتوب شده است، اشاره کرد.
شرح اجمالی حقوق استاد و شاگرد در متون تاریخی ایران و جایگاه تعلیم و تربیت در این فرهنگ، بخش دیگری از این سخنرانی بود که منجر به ارائه مؤلفههای آموزش سنتی توسط دکتر سیفی گردید. او در ادامه صحبتهای خود، آموزش هنر در دوره معاصر ایران را تحلیل و آسیبشناسی رساله خود از وضعیت آموزش هنر از دوره قاجار تا امروز را مورد بازخوانی قرار داد.
بخش پایانی صحبتهای سیفی، به چگونگی امکان احیاء نظام کهن استاد و شاگردی هنر در دوره معاصر و نتایج رساله دکتری ایشان اختصاص داشت. او در این باره تصریح کرد: باید علاوه بر توجه ویژه به کیفیت و محتوای دروس نظری و کارگاهی، ساختار ویژهای برای آموزش تخصصی هنرها تعریف شود که در آن افراد از سنین پایین با انتخاب یک رشته هنری مشخص، به طور تخصصی مدارج تحصیلی را طی کنند. در این مسیر که مبتنی بر قواعد تاریخ هنر ایران است، فرد از دوران کودکی برای کسب تخصص در یک رشته هنری مشخص آموزش میبیند. این اقدام مستلزم استفاده از رویکردهای نوین آموزشی همچون کلگرایی و اصلاح برخی قوانین است.
در انتهای جلسه بابائی ضمن تقدیر از کسانی که پایاننامهها و رسالات دکتری خود را حول محور چنین موضوعات مهمی به انجام رساندهاند، ضرورت تبدیل این رسالات به کتاب و در دسترس قرار گرفتن این آثار را امری واجب دانست و بر رسالت پژوهشکده هنر در کمک به انجام این امور مهم تأکید کرد.