«نمایشگران پردهنشین: اجراهای اعتراضی زنان قاجار»
- نویسنده: آلما گشتاسب
- قیمت: ۱۶۰۰۰۰ ریال
در این پژوهش سعی شده يکي از ابعاد زندگي روزمرۀ بخشي از زنان ايران در دورۀ قاجار نشان داده شود تا بتواند با شناخت تاريخيای كه از گذشتۀ زن ايراني بهدست ميدهد، با رويکرد متفاوتي به تبيين نمايشهاي خصوصي دورۀ قاجار بپردازد.
در واقع این پژوهش، بازخواني يکي از ابعاد زندگي زن ايراني در دورۀ قاجار است که هدفش بررسي چگونگي بازتاب آن در نمايشهاي رايج آن دوران است. چنين پژوهشي از يک سو به مسائل خاص زنان ميپردازد و دغدغهها و خواستههاي نيمي از جمعيت جامعه را بررسي و موشکافي میکند و از سوي ديگر، به مسائل و موضوعات ادبي و هنري گوناگون مرتبط با زنان ميپردازد.
آنچه در کتاب «نمایشگران پرده نشین: اجراهای اعتراضی زنان قاجار» بهطور فصیحی مطرح شده، تشریح اجراهای زنانهای است که نهتنها قابلیت خوانشهای تئاتری دارد، بلکه به افشاگری جهانی دست میزند که تعمدی در پنهانکردن آن وجود داشته است. بهمنظور حصول به این مهم گشتاسب با توسل به نظریۀ کارناوال باختین، شادی و بازیهای نشاط آور زنانۀ دورۀ قاجار و سالهای متعاقب آن را واکنش طبیعی و چارهناپذیر در مقابل فشارهای روحی و روانی میداند. بروز رفتارها و کنشهای خاص زنانه در این بخش از فرهنگ عامیانه و شفاهی کمک میکند تا از منظری متفاوت وضعیت زنان در آن دوران را بررسی کرده و علاوه بر آن، بهطورکلی به دغدغهها و خواستههای ناگفته و بیاننشده زن ایرانی دست یافت.
به باور نویسنده این کتاب، بازیهای زنانه دوره قاجار، رویدادهاییست که میتواند نمایانگر روایتهای به حاشیه راندهشده شکلی از زیستن و نوعی از بودن باشد که در ذیل گفتار رسمی مجال بروز و ظهور پیدا نکرده و لاجرم در قالب بازیهای کارناوالگونه خود را عیان ساخته است. آلما گشتاسب در این کتاب بهطور مفصل به نقش اعتراضی این نمایشها میپردازد و بهدرستی استدلال میکند که امیال سرکوبشدۀ جنسی، تقلیل ارزش جنسیتی زن و محدودکردن آنها در چاردیواری خانه و بهویژه سرگرمکردن زنان به امور خانهداری و انکار حقوق اجتماعی آنها، بحثهای عمدۀ این نمایشها بوده است.
خواندن این کتاب نهتنها به علاقهمندان تئاتر، بلکه به متخصصان مسائل اجتماعی و تحصیلکنندگان موقعیت زنان در جامعه توصیه میشود.