نشست «نقد معرفت‌شناسانه و روش‌شناسانه پیمایش‌های ملی در ایران» با حضور آرش نصراصفهانی (جامعه‌شناس)، کرم حبیب‌پور (جامعه‌شناس) و با دبیری حسین سراج‌زاده یکشنبه ۱۳ تیر ۱۴۰۰، به‌صورت برخط برگزار شد.

در ابتدای این برنامه حسین سراج‌زاده به ذکر مقدماتی درباره تاریخ پیمایش‌های ملی پرداخت و گفت: اولین پیمایش ملی با موضوعات فرهنگی و اجتماعی در سال 1353 در ایران طراحی و آغاز شد که شادروان دکتر علی اسدی مجری آن بودند. این پیمایش قرار بود هر 5 سال اجرا شود به همین ترتیب در سال 1358 هم انجام شد اما به دلایل شرایط پس از انقلاب، به‌صورت ناقص برگزار شد. در سال 74 پیمایش دیگری با عنوان آگاهی‌ها، نگرش‌ها و رفتارها انجام شد که دکتر منوچهر محسنی مجری آن بودند. در اواخر دهه 70 در سطح عالی مدیریت کشور، این آگاهی ایجاد شد که چنین پیمایش‌هایی منابع ارزشمندی برای دنبال کردن تغییرات اجتماعی و فرهنگی هستند به همین دلیل در آن دوره تصویب شد که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متولی دوره‌ای اجرای این پیمایش‌ها باشد. لذا دراین زمینه، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات اهتمام خاصی بر اجرای این پیمایش‌ها داشته است به گونه‌ای که در سال 79 موج اول پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان و در سال 82 موج دوم آن را اجرا کرد. از سال 84 به دلیل تغییراتی که در دولت ایجاد شد، رویکرد مثبتی به این پیمایش‌ها وجود نداشت به همین دلیل، انجام آن‌ها متوقف گردید اما مجدداً با تغییر دولت از سال 92، توجه به این پیمایش‌ها در دستور کار مدیران اجرایی قرار گرفت. به همین دلیل موج سوم این پیمایش، در سال 94 انجام شد. هم‌اکنون نیز، ما درحال برنامه‌ریزی برای اجرای موج چهارم این پیمایش هستیم به همین دلیل، قرار است ابتدا یک بررسی انتقادی از این پیمایش داشته باشیم تا ببینیم به لحاظ معرفت‌شناسانه و روش‌شناسانه چه نقدهایی بر آن وارد است و یا اینکه چه قوت‌هایی دارد و چه کارکردهایی از حیث اطلاع‌پیداکردن از تحولات و تغییرات اجتماعی می‌تواند داشته باشد که امید است با جمع‌بندی نظرات سخنرانان، بتوانیم برنامه‌ریزی درستی برای موج چهارم داشته باشیم.

ادامه مطلب