کتاب «جامعه پلتفرمی؛ ارزش‌های عمومی در جهانی متصل‌کننده»، نوشته یوزه فن دایک، توماس پول و مارتین دی وال با ترجمه حسین حسنی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات از سوی انتشارات دانشگاه سوره منتشر شد. به گزارش روابط عمومی این دانشگاه، این کتاب که ترجمه‌ای از مطالعه عمیق در زمینه رسانه‌های نوین است، دیدگاهی تازه در ارتباط با وجوه جامعه‌شناختی فرهنگی و اقتصادی آن‌ها به ویژه در جوامع آمریکایی و اروپای غربی را بیان می‌کند.

«اقتصاد اشتراک‌گذاری»، «انقلاب پلتفرمی»، «اقتصاد کار موقت» و «نوآوری تحول‌آفرین» صرفاً شمار اندکی از اصطلاحاتی هستند که به آخرین دگرگونی‌های اینترنت اشاره دارند. از ظهور پلتفرم‌های دیجیتال به منزله عاملان پیشران رشد اقتصادی و نوآوری فناورانه استقبال شده است. وعده پلتفرم‌ها این است که آن‌ها خدمات شخصی را ارائه می‌کنند و در نوآوری و رشد اقتصادی نقش دارند و در عین حال به نحوی کارا سازمان‌های عریض و طویل، مقررات دست‌وپا گیر و هزینه‌های غیرضروری را دور می‌زنند.

برخی اندیشمندان مدیریت و کسب‌و‌کار وقوع این تحول را که ناشی از «انقلاب پلتفرمی» است، ستوده‌اند و توجه خود را به اثرات اقتصادی مثبت پیشرفت فناورانه که از آن به مثابه «نوآوری تحول‌آفرین» استقبال کرده‌اند، معطوف ساخته‌اند؛ اما در این کتاب علی‌رغم موافقت با قرار داشتن پلتفرم‌ها در هسته یک پیشرفت مهم، آن‌ها را نه صرفاً پدیده‌ای اقتصادی و نه سازه‌ای فناورانه با پیامدهای اجتماعی تلقی می‌کند، بلکه دیدگاهی فراگیر به جهانی متصل‌کننده را ترجیح می‌دهد که طی آن، پلتفرم‌ها به قلب جوامع نفوذ کرده‌، بر نهادها و تراکنش‌های اقتصادی و کردارهای اجتماعی تأثیر می‌گذارند.

در فصل اول این کتاب به این مفهوم پرداخته می‌شود که چرا «جامعه پلتفرمی» مفهومی مورد مناقشه است و درباره «پلتفرم» و «اکوسیستم پلتفرمی» توضیح داده می‌شود. پلتفرم‌ها در جهت گردآوری نظام‌وار، پردازش الگوریتمی، انتشار و درآمدزایی از داده‌های کاربران سوق داده شده‌اند. این پلتفرم‌های منفرد از یکدیگر جدا نیستند و «اکوسیستم پلتفرمی» آمیزه‌ای از پلتفرم‌های شبکه‌ای است که توسط سازوکارها اداره می‌شوند. در این فصل در مورد سازمان‌دهی جامعه پلتفرمی از چشم‌انداز اقتصاد سیاسی نظریه‌پردازی شده است.

در فصل دوم بر سازوکارهایی تمرکز شده است که پلتفرم‌ها آن‌ها را به تعاملات اجتماعی و اقتصادی تحمیل می‌کنند؛ سه سازوکار اصلی به منزله نیروی پیشرانی شناسایی شده است که مبنای اکوسیستم را تشکیل می‌دهند: داده‌ای شدن، کالایی شدن و انتخاب.

در فصل سوم به موضوع اخبار و روزنامه‌نگاری پرداخته شده است. همچنان که پلتفرم‌های متصل‌کننده اقدام به راهبری شرایط تولید و توزیع اخبار کرده‌اند، ارزش‌های کلیدی روزنامه‌نگاری نظیر استقلال و ارائه اخبار و گزارش‌های موثق تحت موشکافی عمومی قرار گرفته است. در فصل چهارم این کتاب، توجه خود را به حمل و نقل عمومی به عنوان یکی از بخش‌های بازار معطوف کرده که توسط خدمات درخواست اتومبیل متزلزل شده است. همچنین در فصل پنجم به کاوش درباره حوزه سلامت که تحت تأثیر پلتفرم‌ها قرار گرفته، پرداخته است و فصل ششم بر بحث آموزش از طریق پلتفرم‌های آنلاین داده-مبنا در آموزش و تحصیلات تکمیلی آمریکا و اروپا متمرکز شده است. در مجموع در فصل سوم تا ششم بر چهار بخش مختلف جامعه تمرکز کرده که هنگام اجرا و به کارگیری پلتفرم‌ها در هر بخش چه بازار و چه بخش عمومی، ارزش‌های عمومی چگونه مورد مناقشه قرار می‌گیرند.

و در فصل هفتم، آخرین فصل «جامعه پلتفرمی» بر مسأله اصلی کتاب برمی‌گردد: چه کسی مسئول تثبیت ارزش‌های عمومی در جامعه پلتفرمی است؟ مسئولیت یک جامعه پلتفرمی متوازن جامعه‌ای آزاد که ارزش‌های عمومی خود را به شیوه‌ای شفاف و پاسخ‌گو تثبیت می‌کند، بر عهده همه کنشگران دخیل در برساخت آن شامل شرکت‌ها، دولت‌ها و کنشگران جامعه مدنی است که دولت‌ها مسئولیت ویژه‌ای در این زمینه دارند. در این فصل استدلال می‌شود که چگونه حکومت‌ها باید از مجموعه‌ای از ارزش‌های عمومی محافظت کنند.

کتاب «جامعه پلتفرمی» صرفاً توجه ما را از امر اقتصادی به امر اجتماعی معطوف نمی‌کند، بلکه این اصطلاح به مناقشه‌ای ژرف درباره تقابل سود شخصی در برابر نفع جمعی در جامعه‌ای اشاره داردکه در آن بیشتر تعاملات از طریق اینترنت انجام می‌شود. «جامعه پلتفرمی» بر رابطه غیرقابل انکار پلتفرم‌های آنلاین و ساختارهای اجتماعی تأکید می‌کند و در انتها نشان می‌دهد که دنیای متصل‌کننده مستلزم بازاندیشی اساسی در اکوسیستم برخط جهان و همچنین زیرساخت‌های سیاسی و قانونی‌ای است که به‌واسطه آن‌ها مشروعیت به دست می‌آورد.‌