آموزش همگانی هنر در ایران نویسنده: دكتر محمدرضا مریدی محل نشر: تهران ناشر: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات سال انتشار: 1393 تعداد صفحه: 221 صفحه قیمت: 10000 تومان کتاب «آموزش همگانی هنر در ایران؛ تحلیل جامعه‌‌شناختی آموزش هنرهای تجسمی در مراکز فرهنگی و مؤسسه‌های هنری شهر تهران» توسط دكتر محمدرضا مریدی نگارش شده است. این اثر در سال 1393 توسط پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات به چاپ رسیده است. دکتر محمدرضا مریدی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی است. وی تحصیلات کارشناسی ارشد خود را در رشته پژوهش علوم اجتماعی در دانشگاه فردوسی مشهد به پایان رساند و مدرک دکتری خود را در رشته جامعه‏شناسی هنر و از دانشگاه آزاد اسلامی اخذ کرد. از ایشان چندین کتاب چاپ شده است که می‏توان به کتاب‏های «کار هنر: تحلیل ساختاری هنر»، «سیاستگذاری و برنامه‏ریزی اجتماعی برای توسعه فعالیت‏های اقتصادی بخش فرهنگ» و «نسبی‏نگری فرهنگی در سینمای معناگرا» اشاره کرد. وی همچنین بیش از 20 مقاله در نشریه‏های مختلف به چاپ رسانده و یا در همایش‏ها ارائه کرده‏ است که تعدادی از آنها عبارتند از: «عرضه و توزیع آثار هنری در ایران: مطالعه بازار نقاشی ایران»، «هنر به مثابه کار جمعی»، «بازنمایی زن در نقاشی معاصر ایران»، «جنسیت و تلویزیون» و «هویت و جهانی شدن». تحقیقاتی که درخصوص آموزش هنر در ایران انجام می‌‌شود، اغلب بر آموزش هنر در دانشگاه‌‌ها و مراکز آموزش عالی متمرکز است؛ اما طیف گسترده‌‌ای از هنرجویان در مراکز فرهنگی و مؤسسه‌های هنری تعلیم می‌‌بینند. آموزش هنر در دانشگاه‌‌ها اغلب تخصصی و آموزش در مراکز هنری اغلب غیرحرفه‌ای و در پیوند با اوقات فراغت است. با توجه به گستردگی حضور هنرجویان در کلاس‌‌های آموزش غیرحرفه‌ای هنر، در تحلیل آسیب‌‌شناسانۀ آموزش هنر در ایران نباید این سطح از آموزش را نادیده گرفت. كتاب حاضر به دنبال جستجوی مفاهیم و روش‌های تازه برای بهبود آموزش هنر در آموزشگاه‌ها، فرهنگ‌سراها، سرای محله‌ها و دیگر مراکز آموزش همگانی هنر است. علاوه بر این، كتاب، پژوهشی جامعه‌شناسانه دربارۀ علاقه‌مندان هنر است. آموزش هنر به‌مثابه فعالیت فرهنگی بخشی از انتخاب‌های اجتماعی افراد است که آنها را به سوی مشارکت فرهنگی، مهارت در کار گروهی، افزایش اعتمادبه‌نفس و همچنین پرورش تفکر خلاق و بازاندیشانه هدایت می‌کند. از این رو، مطالعۀ آموزش همگانی هنر و نظام دسترسی افراد به کلاس‌های هنری مدنظر کارشناسان برنامه‌ریزی اجتماعی است. كتاب «آموزش همگانی هنر در ایران» در پنج فصل تدوين شده است: فصل اول ـ واکاوی مسئله فصل دوم ـ‌ نظريه‌ها و رویکردهای آموزش همگانی هنر فصل سوم ـ آموزش عمومی، تخصصی و همگانی هنر در ایران فصل چهارم ـ مطالعۀ میدانی وضعیت آموزش همگانی هنر در ایران فصل پنجم: جمع‌‌بندی و نتیجه‌‌گیری در فصل اول نویسنده، پرسش‏های اصلی خود را مطرح کرده و سپس پیشینه مطالعاتی این اثر مورد بررسی قرار گرفته است. دو پرسش اصلی که نویسنده در کتاب دنبال کرده است، عبارتند از: 1. هنرجویان و علاقه‏مندان به هنر غیرحرفه‏ای چه ویژگی‏های اجتماعی دارند؟ 2. ارزیابی مدرسان هنر و هنرمندان از آموزش همگانی هنر در ایران چیست؟ در فصل دوم نظريه‌ها و رویکردهای آموزش همگانی هنر مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده در این فصل ابتدا ضمن پرداختن به سنت‌‌های آموزش و روش‌‌ها و شیوه‌‌های آن، چهار آموزش را از یکدیگر متمایز کرده است که عبارتند از: آموزش حرفه‌ای، آموزش تخصصی، آموزش عمومی و آموزش همگانی. آموزش حرفه‌‌ای هنر اغلب در مکان‌‌های خاص با حضور استادان برجسته برگزار می‌‌شود؛ مانند آموزش در آموزشگاه‌‌های معروف یا برگزاری دوره‌‌های کوتاه‌مدت حرفه‌‌ای در نگارخانه‌‌ها و موزه‌‌ها. دوره‌‌های تخصصی آموزش هنر در دانشگاه‌‌ها دنبال می‌‌شود و آموزش عمومی هنر که درواقع همان آموزش مدرسه‌‌ای است، برای فراگیری دانش‌‌آموزان به کار می‌‌رود؛ اما آموزش همگانی هنر صورتی عام‌‌تر از آموزش هنر است که در مراکز فرهنگی چون: فرهنگ‌سراها، خانه‌‌های فرهنگ، سرای محله‌ها و مؤسسه‌های فرهنگی و هنری دنبال می‌‌شود و برخی دوره‌‌های تابستانه در برنامه‌‌ریزی‌‌های اوقات فراغت نیز به آموزش هنر می‌‌پردازد. همچنین در این فصل توضیح داده شده است که آموزش همگانی هنر چه ابعاد مفهومی دارد، چه نسبتی با اوقات فراغت و سبک زندگی دارد و چه نسبتی با توسعۀ هنر و زیرساخت‌‌های آموزش تخصصی و حرفه‌‌ای هنر. نویسنده در فصل سوم ابتدا تاریخچۀ آموزش هنر را در ایران بیان کرده و آموزش مکتبی هنر، آموزش جدید هنر و آموزش دانشگاهی هنر را به‌مثابه پیشینه‌‌های آموزش هنر مطالعه نموده است. همچنین در سه بخش، آموزش عمومی هنر در مدارس، آموزش تخصصی هنر در نظام آموزش عالی و آموزش همگانی هنر در مراکز فرهنگی و مؤسسه‌های هنری را مرور و مسائل هرکدام را بررسی کرده است. گزارش آماری از وضعیت آموزش همگانی هنر را در مؤسسه‌های فرهنگی و هنری زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، فرهنگ‌‌سراها و سرای محله‌ها زیر نظر شهرداری تهران و کلاس‌‌های اوقات فراغت زیر نظر سازمان تبلیغات اسلامی ارائه نموده است. نویسنده در فصل چهارم به مطالعۀ میدانی پرداخته تا پرسش‌‌ها و فرضیه‌های تحقیق را از نظر تجربی مطالعه کند. در بخش اول این فصل این پرسش را بررسی کرده که هنرجویان و علاقه‌‌مندان به هنر غیرحرفه‌ای چه ویژگی‌‌های اجتماعی دارند. متناظر با این پرسش، این فرضیه مطرح شده که دسترسی اقشار گوناگون جامعه به مراکز آموزش هنر تفاوت معناداری با یکدیگر دارد. نتایج نشان داد که هنرجویان مراکز آموزشی طیف وسیعی از اقشار گوناگون جامعه از گروه‌‌های سنی مختلف با تحصیلات متفاوت و سطح طبقاتی گوناگون است. این یافته‌‌ها نشان‌دهندۀ دسترسی گستردۀ افراد گوناگون جامعه به کلاس‌‌های هنری و اشتیاق آنها به فراگیری هنر یا گذران بهتر اوقات فراغت از طریق آموزش هنر است. در بخش دوم از فصل چهارم تلاش شده با بهره‌گیری از نظر هنرمندان، مدرسان و متخصصان هنر، اجماع نظری در شناخت مسائل آموزش همگانی هنر و دسته‌‌بندی تجربه‌ها و درنهایت ساخت مقوله‌های نظری در آموزش غیرحرفه‌ای هنر به دست آید. بنابراین، نویسنده دیدگاه کارشناسان را دربارۀ سرفصل‌‌های آموزش تفننی و غیرحرفه‌ای هنر در ایران جویا شده است فصل پنجم و آخر کتاب نیز به جمع‏بندی و نتیجه‏گیری اختصاص دارد. ضرورت پرداختن به آموزش غیرحرفه‌ای هنر از دو بُعد قابل توجه است: اول اینکه با توجه به کاستی‌‌های آموزش عمومی هنر در مدارس، علاقه‌‌مندان به مراکز فرهنگی و آموزشگاه‌‌های هنری مراجعه می‌‌کنند؛ از این رو، اولین بارقه‌‌های شکوفایی هنری در این مراکز پدید می‌‌آید. دوم اینکه آموزش غیرحرفه‌ای هنر در میان طیف وسیع علاقه‌‌مندان، هنر و زندگی روزمره را به یکدیگر پیوند می‌‌دهد. علاقه‌‌مندانی که در اوقات فراغت خود به فراگیری هنر می‌‌پردازند و با اصول پایه‌‌ای «خلق هنر» و «دیدن هنر» آشنا می‌‌شوند، به‌مثابه حلقۀ واسطۀ میان هنر خاص‌‌گرا و عام‌‌گرا عمل می‌‌کنند و موجب ارتقای فرهنگ بصری جامعه می‌شوند. از این رو، پرداختن به آموزش عمومی هنر به‌مثابه فعالیت اجتماعی و فرهنگی باید در کانون توجه کارشناسان اجتماعی قرار گیرد. نویسنده در ادامه فصل سه نتیجۀ اصلی این تحقیق را بیان کرده است که عبارتند از: 1. آماتورها به عنوان مخاطبان هنر 2. آماتورها به عنوان متقاضیان دانشگاهی هنر 3. آماتورها به عنوان هنرمندان آینده

• نویسنده: دكتر محمدرضا مریدی
• قیمت: 100000 ریال

عنوان: کودک انیمیشن و تلویزیون نویسنده: اعظم ده‏ صوفیانی نوبت چاپ: اول – اردیبهشت 1392 شمارگان: 1000 نسخه تعداد صفحه: 244 صفحه قیمت: 70000 ريال کتاب حاضر با عنوان «کودک انیمیشن و تلویزیون» توسط اعظم ده‏صوفیانی نگاشته شده است. این اثر در سال 1392 با همکاری پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و مرکز پژوهش‏های اسلامی صدا و سیما به چاپ رسیده است. اعظم ده‏صوفیانی مدرس دانشگاه علمی کاربردی است. وی تحصیلات کارشناسی خود را در رشته علوم ارتباطات اجتماعی در سال 1386 از دانشگاه علامه طباطبایی به اتمام رساند و مدرک کارشناسی ارشد خود را در همان رشته و از همان دانشگاه در سال 1388 اخذ کرد. از زمان پیدایش و رواج تلویزیون، بررسی تأثیر محتواهای تلویزیون به‌خصوص بر روی کودکان یکی از دغدغه‌های محققان در حوزه‌های مختلف علوم انسانی به‌ویژه علوم ارتباطات و روان‌شناسی بوده و تحقیقات زیادی در این زمینه انجام شده است. فیلم‌های پویانمایی (انیمیشن) یکی از محبوب‌ترین برنامه‌های کودکان است؛ سیستم نمایش و سرگرمی خانگی این امکان را فراهم آورده تا کودکان بارها و بارها این فیلم‌ها را ببینند. در میان فیلم‌های پویانمایی، آثار والت‌دیزنی شهرتی بی‌نظیر دارد؛ بسیاری از ما، کودکی خود را با شخصیت‌های محبوبی چون میکی‌ماوس، پینوکیو، گوفی، سیندرلا و سفیدبرفی سپری کرده‌ایم؛ این شخصيت‌‌ها هنوز هم محبوبیت زیادی نزد کودکان دارند. این کتاب در پی آن است که ببیند جنسیت در فیلم‌های پویانمایی والت‌دیزنی که محبوب کودکان ایران و جهان است چگونه نشان داده می‌شود؟ بیشتر پژوهش‌ها در خصوص جنسیت و کلیشه‌های جنسیتی توسط زنان انجام شده است و این مسئله باعث شده که بیشتر نحوة بازنمایی زنان اهمیت داشته باشد و به نحوة بازنمایی مردان در رسانه‌ها، درست یا غلط بودن آن و منطبق بودن یا نبودن آن با واقعیت کمتر توجه شود. در این نوشتار سعی شده است تا به بازنمایی کلیشه‌ای هر دو جنس و نه صرفاً زنان پرداخته شود. به این منظور در اين كتاب، 15 فيلم از مجموعة فیلم‌های انیمیشن کلاسیک شرکت والت‌دیزنی شامل 92 شخصيت، از نخستین فیلم بلند پویانمایی در سال1937 (سفید برفی و هفت کوتوله) تا آخرین آن در سال 2009 (ملکه و قورباغه)، که بر مبنای داستان‌های کلاسیک و برای مخاطب کودک و نوجوان هستند و از طریق تلویزیون یا به ‌صورت فیلم ویدئویی و سی‌دی یا دی‌وی‌دی در اختیار کودکان قرار گرفته‏اند، بررسی شده و کلیشه‌های جنسیتی و نژادی آنها تحليل شده است. فصل اول با عنوان «کودکان و فیلم‏های پویانمایی» در سه قسمت به مفاهیم مرتبط با موضوع کودکان و فیلم‌های پویانمایی می‌پردازد. در قسمت اول تحت عنوان کودکان و رسانه‌ها، اهمیت و تأثیر محتواهای رسانه‌‌ای بر کودکان، نظریه‌های مختلفی که می‌توان آنها را به کودکان و الگوهای رسانه‌‌ای ربط داد و همچنین تحقیقات داخلی و خارجی که موضوع کودکان و محتواهای رسانه‌‌ای را مدنظر داشته‌اند، مورد توجه قرار گرفته است. در قسمت دوم فیلم‌های پویانمایی و ویژگی‌های منحصربه‌فرد آنها برای کودکان بررسی شده است. به‌علاوه در این بخش به نظام نمایش خانگی و به‌طور خاص نمایش خانگی فیلم‌های پویانمایی اشاره شده است. قسمت سوم به معرفی شرکت والت‌دیزنی به‌عنوان یکی از صاحب‌نام‌ترین و شاخص‌ترین شرکت‌ها در عرصة ساخت فیلم‌های پویانمایی اختصاص دارد. در این بخش تحقیقاتی که تاکنون در مورد فیلم‌های دیزنی صورت گرفته است، فانتزی، تخیل، داستان‌ها و افسانه‌ها در فیلم‌های والت‌دیزنی و همچنین شرکت والت‌دیزنی به‌عنوان یکی از پنج غول رسانه‌‌ای جهان و بحث‌های مرتبط با امپریالیسم فرهنگی و رسانه‌‌ای مطرح شده است. فصل دوم با عنوان «بازنمایی و کلیشه‏ها»، بازنمایی رسانه‌‌ای و نشانه‌شناسی رسانه‌ها، مفهوم کلیشه و کلیشه‌سازی و جنسیت و جنبش‌های فمینیستی، مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین یک بخش به‌طور خاص به کلیشه‌های جنسیتی شامل کلیشه‌های زنان و مردان و کلیشه‌های سفیدپوستان و رنگین‌پوستان اختصاص دارد. در بخش آخر این فصل نیز مفاهیم ایدئولوژی، گفتمان و قدرت در بحث کلیشه‌سازی مطرح شده است. نویسنده در فصل سوم با عنوان «کلیشه‏سازی در فیلم‏های پویانمایی والت دیزنی» به‌طور عملی و تجربی بررسی می‌کند که کودکان از طریق فیلم‌هایی که به‌صورت نمایش خانگی به نمایش درمی‌آیند در معرض چه محتواهایی قرار می‌گیرند و به‌طور خاص فیلم‌های پویانمایی والت‌دیزنی را که علاوه بر پرطرفدار بودن نزد کودکان، بیشترین سابقه را نیز در این عرصه دارند تحلیل می‌کند. اهداف کلی این بررسی عبارت است از نحوة نمایش کلیشه‌های جنسیتی و نژادی در فیلم‌های پویانمایی والت‌دیزنی و همچنین تغییرات کلیشه‌ها در دوره‌های گوناگون تاریخی. نویسنده برای دست‌یابی به این اهداف فیلم‌های والت‌دیزنی را تحلیل‌محتوا کرده است. در فصل چهارم و آخر کتاب نتیجه‏گیری تحقیق بیان شده است. برخی از نتایج این تحقیق به این شرح می‏باشد: در مورد کلیشه‌های جنسیتی می‌توان گفت که بسیاری از کلیشه‌های جنسیتی در فیلم‌های والت‌دیزنی حضور دارند، مانند اینکه شخصیت‌های زن کمتر از شخصیت‌های مرد در فیلم‌ها نشان داده می‌شوند؛ آنها اغلب دارای اندام میانه و لاغر هستند و اصلاً عضلانی و ورزشکاری به تصویر درنمی‌آیند چون کلیشة رایج این است که زنان برای امر ورزش مناسب نیستند؛ معیار انتخاب زنان برای حضور در برنامه‌ها، جوانی و زیبایی است، همچنین کارهایی نظیر در آینه خود را نگاه‌کردن، اهمیت‌دادن به لباس و وضع ظاهری و آرایش‌کردن مو، رفتارهایی مختص شخصیت‌های زن هستند؛ تأهل به‌عنوان یک ویژگی کلیشه‌ای زنانه، در فیلم‌های والت‌دیزنی مشاهده می‌شود. در خصوص کلیشه‌های نژادی نیز سیاه‌پوستان بسیار کم به تصویر درآمده‏اند، همچنین برخی از کلیشه‌های منتسب به شرقی‌ها مانند کلیشه‌های ثروت بی‌حد‌و‌حصر داشتن، وحشی‌گری و درنده‌خویی، شتر و شترسواری، تنبلی و تن‌پروری و تمایل جنسی زنان مشاهده ‌شد.

• نویسنده: اعظم ده‏ صوفیانی
• قیمت: 70000 ریال

ایران و ظرفیت‏های فرهنگی اکو نویسنده: دکتر حسین نوروزی نوبت چاپ: اول – اردیبهشت 1392 شمارگان: 200 نسخه تعداد صفحه: 244 صفحه قیمت: 7000 تومان   اثر حاضر نتیجه پژوهشی است در موضوع «ایران و ظرفیت‏های فرهنگی اکو» به کوشش دکتر حسین نوروزی که در قالب گزارش پژوهش در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است. این اثر در سال 1392 از سوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات به چاپ رسیده است. دکتر حسین نوروزی عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران است. وی تحصیلات کارشناسی ارشد خود را در رشته روابط بین‏الملل در سال 1377 به پایان رساند و مدرک دکتری خود را در همین رشته و در سال 1386 اخذ کرد. از ایشان چندین مقاله علمی در نشریات علمی – پژوهشی به چاپ رسیده است که از جمله آنها می‏توان به مقاله‏های «اقتصاد جهانی و دیپلماسی اقتصادی کشورهای در حال توسعه؛ ظرفیت‏های پردازش گفتمانی و قاعده سازی»، «نظام جهانی حقوق مالکیت فکری و روابط شمال – جنوب» و «جهانی شدن و حقوق مالکیت معنوی» اشاره کرد. وی همچنین در تالیف چندین کتاب همکاری داشته و مسئولیت تدوین برخی از کتاب‏ها را نیز بر عهده داشته است که برخی از آنها عبارتند از: کتاب «کتابنامه سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران» و «کتاب دوم آسیا». فرهنگ یکی از مباحث ژرف و پرپیچ و خم در ابعاد عینی و ذهنی است. این ژرفا و پیچیدگی به اشکال مختلف در روحیه‏ها، نگرش‏ها، انتظارها، رفتارها، تعامل‏ها و گفتگوهای میان افراد، گروه‏ها و سازمان‏های فراملی به خوبی قابل درک و تبیین است. بنابراین کشورها و بازیگرانی که از منظر فرهنگی به دنبال برنامه‏های جدید جهت کسب اهداف و منافع ملی و فراملی خود هستند، باید سیاست‏گذاری‏های اصولی را در این زمینه اتخاذ کنند. گفتنی است امروزه بخشی از کارکردهای دولت‏ها در حوزه فرهنگ را برخی نهادها و سازمان‏های بین‏المللی انجام می‏دهند. كشور ايران در طول تاريخ مجموعه‌اي از مشخصات يك كارگزار و کنشگر فرهنگي مطرح را داشته است. عناصر فعال و پرظرفيت فرهنگ و تمدن ايران و ابعاد مناسبات فرهنگي‏اش با ساير ملت‌ها و واحدهاي سياسي، توانمندي كنش و واكنش ملي را به ‌مرور قوي و ورزيده ساخته‌اند. پیوند کشورهای پیرامونی ایران ابتدا با همکاری‏های منطقه‏ای با ترکیه و پاکستان در قالب اکو شکل گرفت. این گام اول، زمینه تجدید حیات الفت‏های دیرین فرهنگی بود. گام دوم، پس از فروپاشی شوروی و الحاق جمهوری‏های تازه رسته از آن امپراطوری به جمع اعضای اکو به اوج رسید. اكنون در حوزة فرهنگي و تمدني ايران 10 كشور با روابط ديرين و ماندگار خود در قالب سازمان همكاري اقتصادي اكو به همكاري و تشريك مساعي مي‌پردازند. يكي از نهادهاي فرعي در سازمان اكو هم مؤسسة فرهنگي اكو است كه اهداف بلندي را برای خود تعريف كرده است. نویسنده در اين کتاب درصدد آن است تا با مروري بر موضوع فرهنگ و تمدن، عناصر و مؤلفه‌هاي فرهنگي در تعامل‌های اجتماعي ملي و بین‌المللي و تحول فضاي مناسبات فرهنگي در عصر جهاني شدن چارچوبي از ظرفیت‌ها و زمینه‌هاي تعامل‌های فرهنگي در حوزة جغرافيايي اكو را ترسیم کند. کتاب حاضر در پنج فصل ساختاربندی شده است. يكي از فصل‏ها به‌طور مشخص به تاريخچه، اهداف، آرمان‌ها و فعالیت‌هاي مختلف مؤسسة فرهنگي اكو پرداخته شده و در فصل‏هاي بعدي هم ابتدا ضمن معرفي نه چندان مفصل مسائل فرهنگ و تمدن ايراني به نقش خاص و محوري ايران در مناسبات فرهنگي منطقه‌اي، فعال كردن بيش از پيش مؤسسة فرهنگي اكو و بهره‌برداري از اين فرصت براي رفع پاره‌ای سوء‌تفاهم‌ها ميان دولت‌ها، لزوم نزديكي بيشتر ملت‌ها و نخبگان كشورها به یکديگر و برخي پيشنهادها و توصیه‌هاي سياست‌گذارانه در اين ‌زمینه پرداخته شده است. نویسنده در فصل اول با عنوان «تاملی بر مبحث فرهنگ و جایگاه آن در روابط بین‏المللی» به بررسی چیستی و اصول فرهنگ پرداخته و جایگاه آن در روابط بین‏المللی را بررسی کرده است. در بخشی از این فصل آمده است: «فرهنگ می‏تواند یکی از منابع قدرت ملی دولت‏ها می‏توانند با همکاری بازیگران غیردولتی و فرهنگی، به خوبی حضور قوی و موثر عناصر فرهنگی در نظام ملی و تعامل‏های خارجی را مدیریت کنند. پدیده‏های گوناگونی از ارتباطات فرهنگی میان ملت‏ها می‏تواند شکل بگیرد. امروزه سیاست فرهنگی دولت‏ها با سیاست خارجی آنها ارتباط بیشتری یافته است. در چارچوب سیاست خارجی، عامل فرهنگی نقشی تعیین‏کننده ایفا می‏کند. به عبارتی، سیاست فرهنگی خارجی اساساً یک جزء لاینفک را در سیاست خارجی پدید می‏آورد. عنوان فصل دوم «ظرفیت‏ها و کارکردهای فرهنگی حوزه اکو» نام دارد. نویسنده در این فصل عناصر فرهنگی و اجتماعی را در حوزه جغرافیایی اکو بررسی کرده است؛ عتاصری از قبیل اقوام، زبان، ادیان، هنرها، آثار و اماکن تاریخی – فرهنگی و غیره. تنوع و گوناگونی قومیت‏ها، ادیان، مذاهب و زبان، چهره‏ای چندپاره از این جوامع را در سطح درونی به نمایش می‏گذارد. اما از طرف دیگر، این تنوع با گونه‏ای از تجارب عمومی و اشتراک‏های فرهنگی اعم از دینی، زبانی و سنت‏های اجتماعی آرایش شده است. بنابراین قالبی از وحدت و کثرت فرهنگی در این حوزه شکل گرفته و جاری است. در این فصل همچنین ظرفیت‏های علمی و آموزشی کشورهای عضو اکو بررسی شده است. مدارس و آموزشگاه‏ها در سطح اول و زیربنایی از مراکز عالی آموزش نیروی انسانی و فرهنگی کشورها محسوب می‏شوند. مراکز علمی و پژوهشی هم نقش مهمی در گسترش ارتباطات فرهنگی و اجتماعی کشورهای اکو دارند. نویسنده معتقد است که این سرمایه‏ها و امکانات در ظرفیت‏های منطقه‏ای باید در خدمت تعالی ملی، توسعه منطقه‏ای و همدلی بیشتر کشورهای اکو قرار گیرند و الگویی در تحکیم فضای صلح و امنیت جهانی شوند. در فصل سوم با عنوان«آثار و کارکردهای فرهنگی اکو بر ایران با تمرکز بر فعالیت‏ موسسه فرهنگی اکو» نویسنده تاریخچه اکو و موسسه فرهنگی اکو، اهداف موسسه و فعالیت‏ها و اقدام‏های آن را بیان کرده است. سازمان اکو اکنون دارای 10 عضو است. کشورهای ایران، ترکیه، پاکستان، افغانستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان از اعضای این سازمان به شمار می‏روند. موسسه فرهنگی اکو براساس اهداف و رسالت خود فعالیت‏های مختلفی را تعریف و برنامه‏ریزی کرده است؛ فعالیت‏هایی مانند برگزاری جشنواره‏های فیلم و تئاتر، برگزاری نمایشگاه عکس، برگزاری جشنواره‏های موسیقی، کتاب و کتابخوانی، برگزاری تورهای فرهنگی، گسترش دفاتر منطقه‏ای اکو و غیره. نویسنده در فصل چهارم با عنوان «ظرفیت‏های فرهنگی اکو و فرصت‏های نقش‏آفرینی فرهنگی ایران» ابتدا تحولات جغرافیای تاریخی ایران را بررسی کرده و سپس عناصر و مولفه‏های فرهنگ و تمدن ایرانی از قبیل اقوام و نژاد، ادیان، زبان، سنت‏های اجتماعی و غیره را بیان کرده است. در فصل پنجم و آخر کتاب راهکارها و ساز و کارهای استفاده بهینه ایران از ظرفیت‏های فرهنگی اکو بیان شده است. در این فصل نویسنده پیشنهادهایی را به مسئولان، تصمیم‏گیرندگان و عوامل اجرایی – فرهنگی کشورمان ارائه کرده است. برخی از این پیشنهادها عبارتند از: تشریک مساعی سایر نهادهای دولتی، بهره‏مندی از همکاری رسانه‏های جمعی، بهره‏گیری از توانمندی‏های بخش غیردولتی .

• نویسنده: دکتر حسین نوروزی
• قیمت: 70000 ریال

عنوان: شکست چندفرهنگ ‏گرایی و مسلمانان اروپا نویسنده: دکتر علی صباغیان ناشران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات -  موسسه مطالعات آمریکای شمالی و اروپای دانشگاه تهران نوبت چاپ: اول – اردیبهشت 1392 شمارگان: 1000 نسخه تعداد صفحه: 190 صفحه قیمت: 5700 تومان کتاب حاضر با عنوان «شکست چندفرهنگ‏ گرایی و مسلمانان اروپا» توسط دکتر علی صباغیان عضو هيأت علمي دانشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران نگاشته شده است. این اثر در سال 1392 با همکاری پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و موسسه مطالعات آمریکای شمالی و اروپای دانشگاه تهران به چاپ رسیده است. موضوع چندفرهنگي يکي از بحث‌انگيزترين مباحث روز است. در بسياري از کشورهاي اروپايي، اقليت‌هاي قومي و مذهبي از جمله مسلمانان روز به روز در پي به رسميت شناختن و حمايت از شاخصه‌های فرهنگي خود هستند. افزايش جمعيت مسلمانان در کشورهاي اروپايي در دهه‌هاي اخير، توجه بسياري از محافل را به تمايزها و تفاوت‌هاي فـرهنگي ـ هويتي آنها در مقایسه با ساير شهروندان اين کشورها معطوف کرده است. کتاب حاضر از سه بخش تشکيل شده است. در بخش یکم طي دو فصل جداگانه ابتدا به تعريف و تاريخچۀ سياست چندفرهنگ‌گرايي در اروپا اشاره و سپس به مباني نظري سياست چندفرهنگ‌گرايي پرداخته شده است. بخش دوم به علل شکست سياست چندفرهنگ‌گرايي اختصاص یافته که خود به دو فصل تقسيم می‌شود. در فصل سوم به بيداري اسلامي و هويت‌‌خواهي مسلمانان به‌مثابه يکي از علل مهم شکست سياست چندفرهنگ‌گرايي در دهه‌‌هاي اخير اشاره شده و در ادامه در فصل چهارم، حوادث یازدهم سپتامبر و پيامدهاي آن به‌عنوان ديگر علل مهم شکست اين سياست بررسي شده است. بخش سوم و پاياني نيز به مبحث اصلي، يعني جايگزين‌‌هاي سياست چندفرهنگ‌گرايي در اروپا پرداخته است. در فصل پنجم جايگزين‌‌هاي موجود بررسي شده و در فصل ششم به بررسي جايگزين‌‌هاي سياست چندفرهنگ‌گرايي در سه کشور انگليس، فرانسه و آلمان به‌مثابه کشورهاي مطالعه شده در اين کتاب پرداخته شده است. نویسنده در این کتاب ضمن اشارۀ مبسوط به دلايل شکست سياست چندفرهنگ‌گرایی، جايگزين‌‌هايي را شامل: ادغام و همگون‌‌سازي، ترويج اسلام اروپايي، طرد و جداسازي مسلمانان و مقابله با مهاجرت‌‌هاي جديد و اخراج مسلمانان براي آيندۀ آنها در اين کشورها پیشنهاد کرده و از اين رهگذر به اين نتيجه رسيده است که با توجه به شرايط فعلي، برآمد همۀ جايگزين‌‌هاي ذکر شده اين است که مسلمانان ساکن در کشورهاي اروپايي به‌خصوص اروپاي‌غربي يا بايد خود را با فرهنگ اروپايي ادغام يا همگون (نقطۀ مقابل سياست چندفرهنگ‌گرایی) کنند يا آن تعريفي را از اسلام بپذيرند که با فرهنگ اروپايي کمترين تضاد و تعارض را دارد (عدول از اسلام واقعي و در نتيجه فروکش کردن بيداري اسلامي). در غير اين صورت، آينده‌‌اي جز طرد، جداسازي يا اخراج از اين کشورها پيشِ روي آنها نخواهد بود. نویسنده در فصل اول تعریفی از چندفرهنگ‏گرایی ارائه کرده است و سپس تاریخچه سیاست چندفرهنگ‏گرایی را به ویژه در اروپا بررسی کرده است. در بخش دیگری از این فصل چندفرهنگ‏گرایی از دیدگاه‏های مختلفی مانند چندفرهنگ‏گرایی به مثابه ایدئولوژی، چندفرهنگ‏گرایی به مثابه واقعیت، چندفرهنگ‏گرایی به مثابه سیاست، چندفرهنگ‏گرایی به مثابه ملی‏گرایی فرهنگی و چندفرهنگ‏گرایی به مثابه فلسفه اجتماعی بیان شده است. در فصل دوم نظریه‏های مرتبط با سیاست چندفرهنگ‏گرایی تجزیه و تحلیل شده است. نظريه‌‌هاي مربوط به موضوع چندفرهنگ‌گرايي را مي‌توان به دو دسته تقسیم کرد: نظريه‌‌هاي دستۀ اول عمدتاً نظريه‌‌هايي هستند که به نوعي بر همزيستي فرهنگي و پذيرش تفاوت‌‌هاي فرهنگي ساکنان جامعه اعم از شهروندان اصلي يا مهاجران تأکيد دارند. در اين دسته ما با نظريه‌هایي همچون: نظریۀ دموکراسي، تنوع فرهنگي، تکثر فرهنگي و نظريۀ «گروه‌‌هاي هم‌‌فرهنگ» مواجه هستيم. دستۀ دوم نظريه‌‌هايي هستند که چندفرهنگ‌گرايي در جامعه را رد مي‌‌کنند و بر وحدت فرهنگي جامعه تأکيد دارند. نظريه‌‌هايي همچون: نظريۀ شهروندي، هويت ملي، ملي‌‌گرايي و نظريۀ وحدت فرهنگي در اين دسته قرار دارند. فصل سوم، به بيداري اسلامي و هويت‌خواهي مسلمانان به‌خصوص از دهه‌‌هاي پاياني قرن بيستم به بعد و تأثيرگذاري آن بر هويت‌‌خواهي مسلمانان مهاجر در اروپا به‌عنوان يکي از دلايل شکست سياست چندفرهنگ‌گرايي پرداخته است. به این منظور، ابتدا به تعريفي از بيداري اسلامي پرداخته شده، تاريخچۀ کوتاهي از آن به همراه عوامل شکل‌‌گيري آن ارائه شده و سپس دربارۀ جلوه‌‌هاي اين بيداري در ميان مهاجران مسلمان در اروپا (که در قالب هويت‌‌خواهي مسلمانان در اين کشورها بروز پيدا کرده) بحث شده است. فصل چهارم به بررسي حوادث یازدهم سپتامبر و پيامدهاي آن براي مهاجران مسلمان در اروپا مي‌‌پردازد. حوادث یازدهم سپتامبر 2001 را مي‌‌توان نقطۀ عطفي در محور قرار گرفتن پديدۀ تروريسم بين‌‌المللي در مسائل جهاني و همچنين در روابط کشورهاي غربي با مسلمانان دانست. درواقع حوادث تروريستي یازدهم سپتامبر بستر مناسبي را براي کشورهاي غربي فراهم کرد تا کل جهان اسلام را تروريست خطاب کنند و با به راه انداختن تبليغات گستردۀ جهاني، هجمۀ سنگيني را عليه مسلمانان در سراسر نقاط جهان ايجاد کنند. در فصل پنجم به سیاست‌های جایگزین سیاست چندفرهنگی که از سوی دولت‌های اروپایی مورد توجه قرار گرفته، پرداخته شده است. در این فصل چهار سياست «ادغام و همگون‌‌سازي»، «ترويج اسلام اروپايي»، «طرد و جداسازي» و «مقابله با مهاجرت‌هاي جديد و اخراج مهاجران مسلمان» را که مقام‌ها و سیاست‌گذاران کشورهای اروپایی به‌عنوان جایگزین‌های سیاست چندفرهنگی در دستور کار خود قرار داده‌اند بررسی شده است. در فصل ششم با گذري هرچند کوتاه به پيشينۀ سياست‌‌هاي مهاجرتي سه کشور انگليس، فرانسه و آلمان، سياست‌‌هاي اجرايي جايگزين سياست چندفرهنگ‌گرايي در اين کشورها بررسي شده است و در پايان فصل نيز به سياست ادغام در قالب اتحاديۀ اروپا  پرداخته شده است. و در پایان نویسنده راهکارهايي را در راستای بهبود وضعيت مسلمانان در کشورهای اروپایی عرضه کرده است. نخستين راهکار، حفظ هويت اسلامي مسلمانان ساکن در اروپا تحت هر وضعيتي است. دوم، حمايت کشورهاي مسلمان از مسلمانان ساکن در کشورهاي اروپايي است. سوم، با توجه به تبليغات منفي رسانه‌‌هاي گروهي غربي در تخريب جهان اسلام و مسلمانان جهان، مسلمانان ساکن در کشورهاي اروپايي باید ضمن حفظ هويت اصيل اسلامي‌‌شان، خود را همچون جمعيت فعال در اين کشورها و نيرويی کارآمد و مفيد نشان داده و البته از تعامل مثبت و سازنده با شهروندان اروپايي غافل نبوده و در راستای ترويج چهرۀ رحماني دين اسلام کوشا باشند. چهارم، در مقابله با تبليغات منفي رسانه‌‌هاي گروهي کشورهاي غربي، رسانه‌‌هاي گروهي جهان اسلام و همچنين محافل دانشگاهی بايد ضمن ارائۀ برنامه‌‌هاي مثبت و تأثيرگذار، همچنين پژوهش‌‌ها و مقاله‌های درخور توجه، در راستای خنثي‌‌سازي تبليغات رسانه‌‌هاي غربي فعال باشند. در نهايت اينکه، نهادهاي اسلامي فعال در کشورهاي اروپايي بايد با تندروي گروه‌‌هاي تندرو نسبت داده‌شده به مسلمانان مقابله کنند و با تعريفی درست و روشن از اسلام واقعي و رحماني، تعريف نادرستي را که اين گروه‌‌ها از اسلام در اذهان شهروندان اروپايي ايجاد کرده‌‌اند، نقد کنند و از آن دوری جويند.

• نویسنده: دکتر علی صباغیان
• قیمت: 57000 ریال

ارزش‌ها و نگرش هاي اقليت‌هاي ديني ايراننویسندگان : هوشنگ نایبی- محمدحسن آغازنوبت چاپ: اول- ارديبهشت 1392قیمت :6000 تومان   اين كتاب دستاورد پژوهشي طرحي در پژوهشكده ارتباطات فرهنگي بين الملل پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات است كه توسط دكتر هوشنگ نايبي، عضو هيات علمي دانشگاه تهران، و محمدحسن آغاز انجام است؛ناظر علمي اين پژوهش دكتر سيدمجتبي رضوي طوسي و ارزياب آن دكتر عباس كشاورز شكري بوده است. اين كتاب در پي آن است كه مشخص كند اقليت‏هاي ديني در ايران از لحاظ فرهنگي و اجتماعي در چه جايگاهي قرار دارند و خود را در چه جايگاهي مي‏بينند تا بتوان به روش بهتري به سياست‏گذاري‏هاي مناسب براي همزيستي مسالمت‏آميز اقليت‏ها با اکثريت و تحكيم همبستگي ملي پرداخت. اين كتاب در هفت فصل تدوين شده است؛ فصل یکم به طرح سؤال اصلي اين کتاب، اهداف و اهميت آن اختصاص دارد. در فصل دوم مباني روش‏شناسي (روش پژوهش، روش گردآوري داده‏ها، جامعۀ آماري، روش نمونه‏گيري و تعريف عملياتي متغيرها) مطرح شده است. در فصل سوم وضعيت فرهنگی و اجتماعی زرتشتيان ؛ در فصل چهارم وضعيت فرهنگی و اجتماعی ارامنه، در فصل پنجم وضعيت فرهنگی و اجتماعی آشوريان و در فصل ششم وضعيت فرهنگی و اجتماعی كليميان مورد بررسي و مطالعه قرار گرفته است. فصل هفتم هم به مقايسۀ وضعيت فرهنگی و اجتماعی اقليت‏هاي ديني اختصاص دارد. با توجه به دستور دين مبين اسلام در رعايت حرمت و حفظ مودت با اهل کتاب و همچنين با عنايت به اصول متعدد قانون اساسي، اين کتاب در پي آن است كه مشخص كند منويات و مقاصد مدنظر قانون دربارۀ اقليت‏هاي ديني در ايران تا چه حد رعايت شده و اين اقليت‏ها به لحاظ فرهنگي و اجتماعي در چه جايگاهي قرار دارند و خود را در چه جايگاهي مي‏بينند. به عبارت ديگر، سؤال و مسئلۀ اصلي نوشتار حاضر اين است که وضعيت اجتماعي و فرهنگي اقليت‏هاي ديني ايران چگونه است؟ همچنین هدف اين کتاب سنجش و توصيف وضعيت فرهنگي و اجتماعي اقليت‏هاي ديني ايران و مقايسۀ آنها با یکدیگر است. بررسي هاي انجام شده دراين كتاب نشان مي‌دهد در كل وضعيت فرهنگي و اجتماعي هر چهار اقليت ديني زرتشتيان، ارامنه، آشوريان و كليميان بسيار نزديك به هم است و تفاوت‏هاي اندكي بين آنها وجود دارد. از ديگر نتايج اين تحقيق مي توان به اين موارد اشاره كرد: - آشوريان بيش از همه به مطالعۀ روزنامه و مجله مي‏پردازند و زرتشتيان و كليميان كمتر. در عوض كليميان بيش از همه كتاب غيردرسي مي‏خوانند و ارامنه كمتر از همه. - بيشتر اقليت‏هاي ديني از وضع سلامتي و محلۀ سكونت و ميزان‏ آزادي ‏مذهبي ‏اقليت‏ها راضي‏اند، اما از وضع مالي خود و وضعيت اقتصادي كشور چندان راضي نيستند. در كل رضايتمندي از ابعاد گوناگون زندگي و احساس خوشبختي در ارامنه از همه بيشتر و در آشوريان از همه كمتر است. - گرايش به تعامل با هم‏كيشان، هم‏كيش بودن دوستان، همكاران يا همسايگان ‏يا دادوستد اقتصادي در بين زرتشتيان از همه بيشتر و در بين كليميان از همه كمتر است. - گرايش به مليت كه مبين افتخار كردن به ايراني‌ بودن خود و تمايل نداشتن به ترك ايران است، در بين زرتشتيان بيشتر و در بين ارامنه و كليميان كمتر است. - كليميان بيش از همه عملكرد دولت را در ايجاد امنيت در جامعه، افزايش رفاه مردم، حفظ ارزش‏هاي ديني و اخلاقي و حمايت از آزادي اقليت‏هاي ديني موفقيت‏آميز مي‏بينند و ارامنه كمتر از همه. كتاب «ارزش‌ها و نگرش هاي اقليت‌هاي ديني ايران» با قيمت 6000 تومان وارد بازار نشر شده است. علاقه‌مندان به دريافت اين كتاب مي‌توانند به پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات مراجعه يا با تلفن 88919176 تماس حاصل نمايند.

• نویسنده: هوشنگ نایبی- محمدحسن آغاز
• قیمت: 60000 ریال

جامعه پذيري ديني در ايراننویسنده : محمد شریف حیدرینوبت انتشار: اول- ارديبهشت 1392قیمت :45000 ريال   این كتاب دستاورد یکی از اولویت‌های پژوهشی پژوهشکده مطالعات دینی فرهنگ پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات است كه توسط محمدشریف حیدری با نظارت علمی محمدحسین پوریانی و ارزیابی دکتر قاسم زائری انجام شده و به طور مشترك با پژوهشكده باقر العلوم (ع) منتشر شده است. كتاب «جامعه‌پذیری دینی در ایران» سعي مي‌کند که متناسب با امکانات و ظرفيت‌هاي نهفته در درون جامعة معاصر ايران، الگوها، منابع، راهکارها و شيوه‌هاي مختلف دين‌پذيري را با نگاهي به آموزه‌هاي دين مقدس اسلام در اين باره، مورد بررسي قرار دهد. غايات نهفته در اين کتاب چيزي جز بهبود و ارتقاي سطح‌ دین‌داري در جامعه نيست که از طريق طرح امکان‌ها و گزينه‌هاي محتمل در مسير دين‌پذيري جامعه ممکن مي‌گردد. اين کتاب مسلماً همة ابعاد مسئله را به‌صورت تام نمي‌پوشاند، اما متناسب با امکانات موجود، سعي مي‌کند براي فراهم‌آوري روش‌ها و الگوهاي دين‌پذيري، چيزي را که در توان دارد فروگذار ننمايد. اين كتاب در 6 فصل و 232 صفحه تدوين شده است. برخي از استنتاج‌هاي نظري اين تحقيق بدين شرح است: 1. بنياد نظرية جامعه‌پذيري به‌مثابه يك فرايند عام و همچنين جامعه‌پذيري ديني بر اين واقعيت استوار است كه انسان به‌صورت كانوني از استعدادها و توانايي‌هاي وجودي بالقوه به دنياي اجتماعي پا مي‌گذارد و از راه تعامل مستمر با محيط اجتماعي و درون‌ريزي مجموعه‌اي از باورها، نگرش‌‌ها، ارزش‌ها، آرمان‌ها، هدف‌ها، رسوم، قواعد و هنجارها، از طريق كارگزاران ويژه‌اي همچون خانواده، گروه‌هاي همسالان، محيط‌هاي آموزشي، وسايل ارتباط جمعي، كانون‌هاي مذهبي و مانند آن، به‌تدريج به انساني بالفعل تبديل مي‌شود. چنانچه از پيتر برگر نقل شد، انسان نه به‌صورت عضو بالفعل جامعه، بلكه با نوعي گرايش و استعداد جامعه‌پذيري زاده مي‌شود كه از ويژگي‌ انعطاف‌پذيري در قبال محيط طبيعي و اجتماعي برخوردار است. انسان هم مي‌تواند با هرگونه محيط، خود را تطبيق دهد و هم مي‌تواند محيط را آن‌گونه که تمايل دارد، بسازد. اين معنا با نظرية فطرت در مفهوم اسلامي آن كاملا همخواني دارد. بر اساس نظريه فطرت، انسان داراي استعدادهاي انساني است که حالت بالقوه دارند و بايد پرورش يابند. بذر انسانيت در او به‌صورت بالقوه موجود است كه به‌تدريج از زمينة وجود وي سر برمي‏آورد. نظرية فطرت به اين معني نيست كه انسان در بدو تولد، پاره‏اي از ادراك‌ها يا گرايش‌ها را بالفعل دارد، همچنان كه به اين معني نيز نيست كه انسان در آغاز تولد پذيرنده و منفعل محض است. 2. در طي فرايند جامعه‌پذيري ديني، دوره‌اي كه بسيار اهميت دارد، دورة كودكي است كه فشرده‌ترين و مؤثرترين دورة يادگيري ديني است. در اين دوران است كه انسان الگوهاي اساسي رفتار ديني را مي‌آموزد و همين آموخته‌ها، پايه و اساس آموزش‌‌ها و رفتارهاي بعدي او قرار مي‌گيرد. پيام آشكار نظريه‌هاي جامعه‌پذيري فرويد و پياژه كه مورد بحث قرار گرفت آن است كه شكل‌گيري ايستارهاي ذهني و شخصيتي انسان‌ها در همان دورة اولية زندگي و تا دورة نوجواني شكل ‌مي‌گيرد. بر اين اساس، مي‌توان گفت تماس و ارتباط فرد با گروه‌هاي نخستين و كنش متقابل با آنها، يعني گروه‌هايي كه افراد آن يكديگر را مي‌شناسند و با هم احساس نزديكي و صميميت مي‌كنند، مانند اعضاي يك خانواده و دوستان، در شكل‌گيري شخصيت او بسيار تعيين‌كننده‌تر است تا تماس با ديگران در گروه‌هاي ثانويه كه ديرتر انجام مي‌گيرد و حالت رسمي‌تر دارد. از ميان نظريه‌های جامعه‌شناسان، نظرية پيتر برگر بر پرورش اجتماعي اوليه به‌عنوان مهم‌ترين عامل اجتماعي شدن فرد تأكيد دارد. به عقيدة برگر، ساختار اساسي پرورش اجتماعي ثانوي ناگزير بايد با ساختار اساسي پرورش اجتماعي اوليه شباهت داشته باشد. چه اينكه واقعيتي که قبلا دروني شده است، ميل به بقاء دارد، مگر آنکه بنيان آن توسط دليل بسيار قدرتمند، متزلزل گردد. در تعاليم اسلامي نيز بر اهميت دورة كودكي و لزوم توجه به تربيت ديني كودكان توصيه شده است. 3. خانواده مهم‌ترين کارگزار جامعه‌پذيري ديني در مرحلة جامعه‌پذيري نخستين است. ارزش‌هاي يادگرفته شده در خانواده در زمينة امور مذهبي، تأثيرگذارتر از ساير كانون‌هاست؛ زيرا، در يك فضاي عاطفي و صميمي صورت مي‌بندد. علي‌رغم تأثيرگذاري كارگزاران ديگر مانند دوستان، مدرسه و تلويويزيون بر كودكان، خانواده بر همة ابعاد زندگي كودكان خردسال احاطه دارد و مي‌تواند تأثير آنها را كنترل نمايد. به نظر مي‌رسد عدم رعايت برخي هنجارهاي ديني در جامعه به‌ويژه از سوي جوانان، ريشه در تغييراتي دارد كه در سطح خانوادة ايراني در ساليان اخير رخ داده است. نظام خانواده در ايران طي ساليان اخير تحت تأثير فرهنگ مدرنيته تا حدي تضعيف گرديده و به‌عبارتي عرفي شده است. به همين خاطر نقش مذهب در بسياري از مناسبات درون‌خانوادگي كاهش پيدا كرده و به‌جایي آن مجموعه وسيعي از آيين‌ها، ارزش‌ها و باورهاي عرفي نشسته است. به‌طور مثال در درون خانوادة گستردة سنتي ايراني، اگر چه همه با هم همزيستي داشته‌اند، ولي معيار محرميت و نامحرميت شرعي در ميان اعضاي خانواده كاملاً رعايت مي‌شد، اما امروزه مي‌بينيم كه در بسياري از خانواده‌ها، در روابط و مناسبت‌ها، محرم و نامحرم بودن به خوبي رعايت نمي‌شود. طبيعتاً وقتي در درون خانواده‌ها حساسيتي نسبت به اين امور موجود نباشد، افراد اين رفتارها را در بيرون از خانواده مانند دانشگاه يا محل كار نيز سرايت مي‌دهند. 4. يكي از موانع اساسي جامعه‌پذيري ديني، عدم هماهنگي ميان كارگزاران جامعه‌پذيري ديني است. از پيامدهاي اين عدم هماهنگي، تنوع گروه‌هاي مرجع در امور ديني است كه با توجه به نقش الگويي آن، موجب پراكندگي و تنوع ارزش‌ها و هنجارهاي ديني و گاه تعارض ارزش‌های رفتاري مي‌گردد. نتيجة اين وضعيت، عدم انتقال درست ارزش‌ها و هنجارها به افراد و بي‌تفاوتي و بي‌توجهي به ارزش‌ها و هنجارهاي جامعه و لجام‌گسيختگي‌هاي رفتاري است. براي مثال يكي از مهم‌ترين سمبل‌هاي مذهبي كه بر روي رفتار مردم و ارزش‌هاي آنها در شرايط بعد از انقلاب اسلامي تأثير داشته و معرف ميزان نفوذ نهاد مذهب در جامعة ايران است، حجاب و پوشش زنان است. در اين مسئله، عدم هماهنگي ميان عوامل و كانون‌هاي مؤثر بر جامعه‌پذيري ديني در جامعة ايران، كاملاً مشهود است. از يك‌سو، هنجار اجتماعي حكم مي‌كند كه زنان با پوشش مناسب در جامعه رفت‌وآمد كنند يا هنجار اجتماعي اين است كه بهترين و كامل‌ترين پوشش براي زنان و دختران چادر است يا اينكه زنان و دختران نبايد با آرايش در اماكن عمومي ظاهر شوند و... ؛ در حالی‌که بسياري از خانواده‌ها معتقدند پوشش مي‌تواند به‌جایي چادر، مانتو و روسري باشد يا بانوان مي‌توانند با آرايش در اماكن عمومي‌ تردد نمايند. در سينماها و فرهنگ‌سراها و برخي اماكن ديگر نيز هنجار اجتماعي فوق رعايت نمي‌گردد. اين تعارض موجب مي‌شود نوجوان يا جوان، ارزش‌هاي جامعه و ارزش‌هاي خانواده را طرد كرده و براي خود ارزش‌ها و هنجارهاي ديگري بر‌گزيند و الگوها و معيارهاي خود را وراي خانواده يا جامعه‌اي كه در آن زيست مي‌كند، جستجو ‌كند. 5. بر اساس مطالعات انجام‌شده، تأثير روش‌هاي غيرمستقيم، بر دين‌پذيري افراد بيشتر است. آنچه كودكان، نوجوانان و جوانان در مدارس و دانشگا‌ها، كه بعد از خانواده مهم‌ترين محيط براي يادگيري و شكل‌گيري خصوصيات فكري و رواني و رفتاري آنان به‌شمار مي‌آيند، فرامي‌گيرند، به فراگيري مطالب درسي و آنچه در يك فرايند رسمي آموزشي به آنها تعليم داده مي‌شود، منحصر نمي‌گردد. بسياري از باورها و عناصر شخصيتي آنها در اثر مناسبات و روابط غيررسمي و تحت تأثير فضاي عمومي محيط‌هاي آموزشي شكل‌ مي‌گيرد. در اسلام نيز روش‌هاي غيرمستقيم تبليغ دين و دعوت افراد به دين بر شيو‌ه‌هاي مستقيم، ترجيح داده شده و بر دعوت عملي به دين به‌جایي دعوت گفتاري تأكيد فراوان شده است. پرسش اصلی این است که در یک جامعة دینی چگونه باورها، ارزش‌ها و آموزه‌های دینی از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود؟ جامعه‌پذیری دینی در ایران با چه چالش‌هایی روبروست؟ نهادهای مختلف مانند رسانه‌ای جمعی، خانواده، مدرسه، مسجد، عالمان دینی، گروه همسالان و غیره چگونه می‌توانند آموزه‌های دینی را به افراد منتقل کنند؟ كتاب «جامعه‌پذیری دینی در ایران» با قيمت 7000 تومان منتشر شده است. علاقه مندان به دريافت اين كتاب مي توانند به پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات مراجعه يا با تلفن 88919176 تماس حاصل فرمايند.  

• نویسنده: محمد شریف حیدری
• قیمت: 70000 ریال