خانواده، به تنها موضوع نوشتن تبدیل شده است
سومین نشست از سلسلهنشستهای «باشگاه گفتگو» با موضوع سیمای خانواده در سینما و ادبیات ایران، چهارشنبه 15 اردیبهشت 1400 با حضور امید علیاحمدی (جامعهشناس و پژوهشگر خانواده)، همایون اسعدیان (نویسنده و کارگردان سینما) و الهام فلاح (نویسنده و منتقد ادبی) به صورت مجازی برگزار شد.
الهام فلاح، نویسنده و منتقد ادبی درباره محدودیت پرداختن به حوزههای دیگر غیر از خانواده و نیز، وظایف هنرمندان و نویسندگان خاطرنشان کرد: سختگیری در حوزه ادبیات شدیدتر از حوزه سینماست، علیرغم اینکه شاید مخاطبان حوزه کتاب، خیلی کمتر از مخاطبان سینما و تلویزیون باشند. برای ما پرداختن به خانواده همانقدر خط قرمز است که شاید پرداختن به حوزههای محدودیتزای دیگر.
درباره نگاه احساسی هنرمندان و نویسندگان به خانواده نیز باید بگویم که من نویسنده وقتی خانواده را به عنوان کانون داستان خود انتخاب میکنم، مجبورم گهگاهی این فرش را بالا بزنم و آشغالهایی که آن زیر جارو شده را، نشان دهم؛ با قلم خود، در دیوار هر خانه یک سوراخ ایجاد کنم و افراد را مجاز کنم که از این سوراخ به داخل خانهها نگاه کنند. وظیفه من، پیامبری و ارشاد نیست، وظیفه من این است که بدون سوگیری، واقعیت را نشان دهم و خواننده را مخیر کنم که خود، درست و غلط آن را با سلوک و چارچوب شخصیتی خود انتخاب کند. ما متأسفانه یادمان رفته که مخاطب امروز، بسیار باهوش و تیزبین است و ذهن تشنه او، فقط به فیلمها و کتابهای مجوزگرفته باقی نمیماند. فضای مجازی و اینترنت و حتی فیلمهای خارجی، بستری را فراهم کرده که خواننده و مخاطب، به سینما و ادبیات جهانی، وصل شود. به همین دلیل، مخاطب وقتی احساس کند سینماگر و داستاننویس ایرانی برای او نقش معلم را ایفا و چیزهایی را به او دیکته میکند، به راحتی آن را کنار میگذارد. چیزی که ما نتیجه عینی آن را امروز، میبینیم. بهخصوص در حوزه کتاب که غالباً نویسندگان ایرانی کنار گذاشته شدهاند. دلیل این امر آن است که ما حق ورود به حوزههای دیگر را نداریم و فقط باید درباره نهاد خانواده حرف بزنیم. وقتی ما نمیتوانیم در آثار خود به نهادهای سیاسی، جنبشهای دانشگاهی، نهادهای اقتصادی پیچیده، فعالیتهای صنفی روزنامهنگاری بپردازیم، قطعاً خانواده تبدیل به تنها موضوع ما برای نوشتن میشود، آن هم به شکلی که دوست دارند خانواده به آن شکل دیده شود.